گزارشی در پی درگذشت استاد احمد مهدوی دامغانی، پژوهشگربرجسته زبان فارسی و ادبیات عرب
عشق به اهل بیت (ع) از فیلادلفیا تا خراسان
احمد مهدوی دامغانی، نویسنده و پژوهشگر ایرانی، متخصص ادبیات و زبان عربی و از استادان دانشگاه تهران و دانشگاه هاروارد آمریکا روز جمعه ۲۷خرداد در سن ۹۵سالگی در فیلادلفیای آمریکا درگذشت.
او در ۱۳ شهریور ۱۳۰۵ در شهر مشهد به دنیا آمد. پدرش آیتالله شیخ محمدکاظم مهدوی دامغانی، احیاکننده حوزه علمیه مشهد و از روحانیون برجسته عصر خود به شمار میآمد.
تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در این شهر گذراند و سپس برای ادامه تحصیل راهی تهران شد تا در رشته الهیات به تحصیل بپردازد. دکترای خود را در زبان و ادبیات فارسی نیز از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۲ کسب کرد و سپس به عنوان استاد به تدریس در دانشکدههای ادبیات و الهیات دانشگاه تهران پرداخت. در سال ۱۳۵۳ به دانشگاه مادرید رفت و تا سال ۱۳۵۴ در این دانشگاه به تدریس ادبیات عرب، فارسی و فقه اسلامی پرداخت. در بازگشت به ایران دفتر اسناد رسمی دایر و از همان سال ۱۳۵۴ به ریاست کانون سردفتران اسناد رسمی منصوب شد.
احمد مهدوی دامغانی از سال ۱۳۶۶ مقیم آمریکا و در دانشگاه هاروارد و دانشگاه پنسیلوانیا مشغول به تدریس معارف اسلامی، ادبیات عرب، ادبیات فارسی، فقه، تفسیر و برخی علوم اسلامی در مقطع دکترا و فوق دکترا پرداخت.
وی مقالههای متعددی در مجلههای یغما، کلک، گلچرخ، ایراننامه، ایرانشناسی، رهآورد و گلستان به چاپ رسانده است. از مشهورترین مقالههای او مآخذ ابیات عربی کلیله و دمنه و مآخذ ابیات عربی مرزباننامه است. از کتابهای چاپ شده مهدوی دامغانی میتوان به کشف الحقایق نسفی، المَجدی فی أنساب الطّالبیّین، تصحیح نسمه السحر بذکر من تشیع و شعر، تصحیح دیوان عبدالله بن احمد خازن، الوحشیات، از علی آموز اخلاص عمل، رساله درباره خضر، در باغ روشنایی و گزیدهای از شعر سعدی به زبان عربی اشاره کرد.
دکتر مهدوی را دربست قبول دارم
خبر درگذشت مرحوم مهدوی دامغانی با واکنشهای گوناگونی میان جامعه فرهنگ و ادب فارسیزبانان همراه بود. صفحه محمدرضا شفیعی کدکنی در فضای مجازی ضمن انتشار تصویری از این استاد دانشگاه تهران کنار مرحوم مهدوی دامغانی، از قول این استاد دانشگاه نوشت: «آدم در زندگی کمتر کسی را میتواند «دربست» قبول داشته باشد، هر قدر به آن شخص ارادت و اخلاص داشته باشد، اما من دکتر مهدوی را دربست قبول دارم و او را نمونه یک ایرانی اندیشمند و ایدهآل میدانم، این مسئله از نوادر امور است و استثنا از قاعدهای عام و جهانشمول. شما هر قدر فانی در وجود کسی باشید، باز از اختلافات جزئی نمیتوانید برکنار بمانید، اما در مورد دکتر مهدوی من این چنین حالتی دارم، دکتر مهدوی از نظر من مظهر ایمان در معنی خالص و زلال است.
این همه دانش و جهاندیدگی و نشست و برخاست با همه نوع مردم، در ایران و فرانسه و آمریکا، هیچ نتوانسته است کوچکترین خدشهای در تجربه روحی و ایمانی او ایجاد کند».
بهرهمندی از خرمن دانش بزرگان ادبیات
حسن انصاری، پژوهشگر تاریخ اسلام در خصوص منش و زندگی ایشان در سالهای دور از وطن، چنین گفته است: «استاد مهدوی دامغانی به ویژه در سالهایی که در ایالات متحده رحل اقامت افکند بسیار در حوزه تصحیح و تألیف کوشا بودند و علاوه بر آن سالها برای تنی چند از دانشجویان دکترا و پسادکترای دانشگاههای هاروارد و پنسیلوانیا درسهایی را ارائه میدادند و متونی در ادب فارسی و عربی و گویا فقه و عقاید تدریس میکردند. نفس حضور ایشان در آمریکا و فعالیت در قالب تدریس برای شماری از دانشجویان و همچنین ارائه سخنرانیهای مذهبی بیتردید در ترویج فرهنگ و ادب و زبان فارسی در میان ایرانیان و علاقهمندان به فرهنگ ایران و اسلام در آمریکا و همچنین تبیین مبانی تشیع تأثیر تمام داشت.
استاد مهدوی دامغانی در مشهد چند سالی ادبیات عرب و مقداری از دروس منطق و فلسفه و بخشهایی از سطوح عالیه را در محضر استادان برجسته آن دیار مقدس فرا گرفتند و بعد در تهران این توفیق را داشتند که از محضر بزرگترین استادان دانشکدههای معقول و منقول و دانشکده ادبیات آن زمان؛ کسانی در نسل استادان فروزانفر و بدیعالزمانی و استاد جلال همایی و علیاکبر فیاض و بسیاری دیگر بهرهمند شوند و از خرمن دانش آنها در رشتههای مختلف ادب و دین توشه بردارند. در تهران مدتی نیز محضر درس مکاسب مرحوم آیتالله حاج شیخ محمدتقی آملی را هم درک کردند. تخصص اصلی ایشان ادب فارسی و ادب عرب و احاطه عجیب بر فنون مختلف شعر و نثر عربی بود و چنان که از نوشتههای ایشان که به ویژه در قالب مقالات کوتاه و بلند و مقدمههایی چند بر آثار دیگران تدوین و تحریر شده برمیآید معلوم است که بارها و بارها متون اصلی و کلاسیک ادب عرب را نظماً و نثراً در کنار متون اصلی ادب فارسی خواندهاند و در حافظه قوی خود آنها را ثبت و ضبط کردهاند؛ روایةً و درایةً.
استاد مهدوی علاوه بر زبانهای فارسی و عربی از آثار فرانسه نیز به دلیل آشنایی خوبشان با این زبان بهرهمند بودند و من خود مکرر سراغ دارم که در نوشتههای خود به برخی منابع فرانسوی ارجاع دادهاند و چنان که گفتم به این زبان صحبت و حتی سخنرانی میکردند. از ویژگیهای مهم استاد مهدوی دامغانی علاقه بی حد و اندازه و خالصانه نسبت به مقام مقدس اهل بیت عصمت و طهارت(ع) بود؛ و خداوند او را با موالی کرام محشور فرماید. در گفتار و در نوشتار بسیار به آداب اسلامی و ایرانی پایبند بودند و چنان که گفتم حقیقتاً آثارشان شیرینی و لطافت خاص خود را دارد».
انسانی آزاده که «اعتقاد» دارد
اما «عقده» ندارد
میلاد عظیمی، استاد دانشگاه تهران نیز در یادداشتی کوتاه ضمن اشاره به برخی از ویژگیهای شخصیتی زندهیاد مهدوی دامغانی نوشته است: «احمد مهدوی دامغانی دانشمند برجسته و ادیبی بزرگ و عربیدانی کممانند بود. اما او برای من چیزی بیشتر از «عالم» بود؛ حجتی زنده بود برای لمس این معنا که علم آدمیت است و جوانمردی و ادب؛ حجتی برای چشیدن «علمی» که منتج به «عمل صالح» میشود؛ نمونهای روشن بود از توفیق دین برای تهذیب آدمی و تتمیم مکارم اخلاق و پرورش انسانی آزاده که «اعتقاد» دارد اما «عقده» ندارد؛ ثابتقدم است اما کینه ندارد، مهربان است و ادب دارد و حلیم است و میتواند کریمانه ببخشد و بگذرد، چه باوفا مردی بود احمد مهدوی دامغانی، چه مهربان مردی بود».
او در ادامه به ارادت و عشق مهدوی دامغانی به اهلبیت(ع) اشاره و اضافه کرد: «مهدوی دامغانی تلفیق و تلائمی بود از عشق سوزان به اهلبیت(ع) و مهر ژرف به ایران و فرهنگ ایران. او هر که را دوستدار اهلبیت(ع) و خادم ایران میدانست ـ بدون توجه به مرام و مسلک سیاسیاش ـ حرمت میگذارد و دوست داشت، معیار مهدوی دامغانی این بود و لاغیر. نقطه کانونی شخصیت او حباهلبیت(ع) و عشق به ایران بود». عظیمی در ادامه به وصیتنامه استاد مهدوی دامغانی اشاره کرد که در آن تأکید کرده است که به روی چشمها و لبانش از تربت مقدس حضرت ابیعبدالله الحسین(ع) که در قرآن کوچک اوست، قرار دهند.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
تیتر خبرها
-
از سهامداری پالایشگاه تا خرید بندر
-
هم صیانت از موقوفه هم آسایش عمومی
-
تولید دانشبنیان، زیر چتر حمایتی آستان قدس رضوی
-
از تأسیس پردیس فناوریهای پیشرفته تا وقفهای نوین برای دانشبنیانها
-
تولید دانشبنیان در حصار بنگاههای دولتی
-
لیبرالیسم علیه لیبرالیسم
-
عشق به اهل بیت (ع) از فیلادلفیا تا خراسان
-
غرب چندپاره خواهد شد