تجلی فصاحت علوی و فاطمی در زینب (س)

در مراسم رونمایی از کتاب «عقیله» مطرح شد

تجلی فصاحت علوی و فاطمی در زینب (س)

همزمان با ایام ولادت حضرت زینب(س) از کتاب عقیله به قلم الهام امین با حضور امیر خوراکیان معاون حقوقی مرکز ملی فضای مجازی کشور، محمد حسین‌زاده مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، حجت‌الاسلام سبزیان مدیرکل نهاد کتابخانه‌های خراسان رضوی، هادی افشار مدیر رادیو زیارت و حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی پژوهشگر علوم و معارف اسلامی در محل فروشگاه مرکزی به‌نشر رونمایی شد.

باید برای آثار شاخص حوزه ادبیات دینی، یک جایزه ادبی تعیین شود
در این مراسم، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: معجزه انقلاب اسلامی خلق آثاری دینی با موضوع زندگی و سیره اهل بیت(ع) در حوزه ادبیات است. 
محمد حسین‌زاده با اشاره به اینکه داستان و رمان بهترین قالب ادبی برای روایت زندگی ائمه معصومین(ع) است، اظهار کرد: با استفاده از این قالب‌های ادبی می‌توان به صورت سکانس‌های مختلف با قلم نویسندگان متبحر و ظرفیت ادبیات، زندگی هر یک از ائمه(ع) را داستا‌ن‌وار به مخاطب عرضه کرد.
وی در ادامه بر تلاش مسئولان فرهنگی در غنای این گونه ادبی تأکید کرد و افزود: باید برای آثار شاخص حوزه ادبیات دینی، یک جایزه ادبی تعیین شود تا در کنار برگزاری جشنواره و اهدای جوایز، موجبات رشد ادبیات دینی فراهم شود.
حسین‌زاده با اشاره به کتاب «انسان ۲۵۰ساله» نوشته رهبر معظم انقلاب تصریح کرد: این اثر به صورت یک سناریو سینمایی، سبک زندگی سیاسی ائمه معصومین(ع) را روایت می‌کند. 
وی در ادامه ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی را مهم‌ترین عامل برای توسعه کشور عنوان کرد و افزود: نویسنده، ناشر و مخاطب اثر، همگی باید در راستای معرفی کتاب کوشا باشند و برای گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی بیش از پیش تلاش کنند.
حسین‌زاده در پایان یادآور شد: رهبر معظم انقلاب علاوه بر توصیه به خواندن کتاب‌ها، با خوانش کتاب‌ها و تقریظ بر آثار مختلف، بهترین مروج برای توسعه فرهنگ کتاب‌خوانی هستند.

توجه به فصول مختلف زندگی حضرت زینب(س)
حجت‌الاسلام مجتبی الهی خراسانی، منتقد و پژوهشگر علوم و معارف اسلامی با بیان اینکه زندگانی حضرت زینب(س) فصل‌های مختلفی از تاریخ را تجربه کرده‌است، گفت: فصل مدینه، فصل کوفه، فصل حماسه، فصل صبر و فصل مقاومت فصل‌هایی از زندگی بانوی بزرگوار عقیله بنی‌هاشم هستند که لازم است نویسندگان با در نظر گرفتن این نکته توازن در این فصول را حفظ کنند.
وی افزود: در فصل مدینه از کودکی و نوجوانی تا ازدواج با عبدالله بن جعفر، جایگاه وی در بنی‌هاشم، روابط با بانوان بنی‌هاشم و بانوان صحابه و خاندان‌های معروف قریشی نکات حساسی وجود دارد.
الهی خراسانی افزود: در فصل کوفه همچنان که در این کتاب هم توجه شده‌ جایگاه ایشان در تعلیم و تربیت عمومی و دینی نسبت به بانوان در کوفه، نقش حضرت در درایت حدیث و زمینه‌سازی برای آگاهی و بیداری لازم در کوفه 
مورد توجه است.
وی بیان کرد: فصل حماسه شامل ارتباط عبدالله‌بن‌جعفر و ماجرای طلاق ساختگی است که لازم است حتماً افرادی‌که درصدد پژوهش تاریخی هستند این مسئله را برای پژوهشگران غیرمسلمان تبیین کنند.
 این پژوهشگر علوم و معارف اسلامی با بیان اینکه نقش عبدالله بن جعفر در تاریخ نقطه‌های تاریکی دارد، افزود: گرچه بخش‌هایی از این نقاط به مدد راهنمایی‌های مشاوران تاریخی در آثار سینمایی اخیر رفع ابهام شده اما همچنان پرونده آن باز است.
 الهی خراسانی عنوان کرد: در دوران امام حسین(ع) و پس از شهادت ایشان عبدالله بن جعفر، محمد بن حنفیه و حضرت زینب بافت سه‌گانه تقسیم کار و وظایف در دوران فشار و اختناق را به عهده گرفتند که بازشناسی آن در مباحث تاریخی بسیار مهم است. 
وی افزود: فصل رمزآلود پایانی حضرت زینب(س) ابهامات جدی دارد که این کتاب به سرعت از آن‌ها عبور کرده و شاید دلیلش وفاداری زیاد نویسنده به تاریخ و یا ابهامات تاریخی است. مزار زینب(س) در سه احتمال تاریخی مردد مانده است، مدینه، مصر و دمشق؛ قوی‌ترین محل مدفن به لحاظ تاریخی در دمشق است اما احتمال در مصر دور از ذهن نیست زیرا اصل هجرت ایشان به مصر ثابت است.
این منتقد علوم اسلامی بیان کرد: تجلی دلالت و فصاحت علوی و فاطمی در زینب(س) متبلور است؛ اغلب مطالعات ادبی در خاندان اهل بیت(ع) نهفته است، فصلنامه‌های ادبی بسیاری در جهان عرب داریم که به نام این خاندان طهارت نام‌گذاری شده است.
وی افزود: سبک خطبه‌های زینب(س) در کوفه از لحاظ تقارن و تشابه ساختاری بیانی، آهنگ‌ها و آوازها و تحلیل گفتمان، قابلیت بالای سخنوری خاندان را در خطبه‌ها نشان می‌دهد.
الهی خراسانی ادامه داد: نگاشته‌های ادبی در مورد اولیای اسلام بسیار است، اگر ترجمه‌نویسی را شاخه مهم تمدن اسلامی در نظر بگیریم به شیوه فنی که دستمایه دانشنامه شرح حال بزرگان است گونه‌ای از این‌ها در ذیل مقام‌نامه‌ها و تذکره‌نویسی است؛ تراجم‌نویسی به شکل دانشنامه در حال پیشرفت و مسندهای حدیثی در حکم گردآوری مواد مختلف برای شخصیت است.
این پژوهشگر تاریخی ادامه داد: برای تحلیل یک شخصیت تاریخی و هویت او مسندنویسی و شخصیت‌شناسی از طریق تحلیل مضامین روایی مهم است و اهتمام خاص به تراجم زنان پارسا و اولیاست که بخش‌هایی از این‌ها در ادبیات است. مهم‌ترین خطبه‌های بدیع زنان در صدر اسلام خطبه‌های زینب(س) است. 
وی با بیان اینکه از مزایای کتاب عقیله مقدمه ارزشمند استاد رجبی دوانی است، گفت: از مزایای دیگر این کتاب باید به وجود سرفصل‌ها و نثر ادبی و آهنگین فاخر و جامعیت اثر اشاره کرد و تلاش شده فصل‌های تاریخی نه به لحاظ سنوات بلکه به لحاظ اهمیت مورد اهتمام قرار گیرد.
وی افزود: تنها سبک تولید در مورد اولیا تاریخ‌نگاری نیست، لازم است از سایر سبک‌ها هم بهره ببریم. خلق داستان موازی تسلط فرد بر تکنیک‌های ادبی را می‌رساند و لزومی ندارد حکایتگر تاریخ باشیم. داستان‌های موازی تجربه خوبی بود که جرجی زیدان از این مسیر رمان تاریخی خلق و یا مانند استاد میرباقری در فیلم‌نامه مختار که به صورت موازی به داستان عاشورا اشاره کرد.
این پژوهشگر آثار اسلامی بیان کرد: انتظار خوانندگان و نسل جدید این است نویسندگان بهره‌ای از مضامین خود داشته باشند. کسی که در مورد شخصیت‌های دینی می‌نویسد زندگی او به دو فصل تقسیم خواهد شد؛ فصل پیش از نگارش و فصل پس از نگارش. باید پس از نگارش در عمل، رفتار، سبک زندگی و نگاه خوانندگان تجلی عینی آن اثر در نویسنده مشاهده شود.
طرح‌های ویژه به‌نشر در حوزه ادبیات دینی
سید احمد میرزاده، معاون امورمحتوایی و تولید انتشارات به‌نشرضمن تبریک میلاد باسعادت عقیله بنی‌هاشم زینب کبری(س) در این مراسم گفت: امروز کتاب ارزشمند عقیله از مجموعه کتاب‌هایی که انتشارات آستان قدس رضوی منتشر کرده رونمایی شد.
وی افزود: انتشارات به‌نشر با همکاری سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی و با تشکیل کارگروه‌های علمی، انتخاب مشاوران زبده و تشکیل شوراهای علمی برنامه‌های گسترده علمی را در حوزه ادبیات دینی عملیاتی کرده‌است.
 معاون امور محتوایی و تولید انتشارات به‌نشر ادامه داد: از جمله فعالیت‌های علمی و فرهنگی این نهاد برگزاری بیش از 10 نشست مسئله‌محور درزمینه ادبیات دینی، بیش از 150 متن آموزشی، انتشار ماهنامه تخصصی در حوزه ادبیات دینی و انتشار 114 عنوان کتاب در حوزه ادبیات دینی است که از این تعداد 44 عنوان از آن‌ها در قالب رمان برای نوجوان و 70 عنوان برای کودکان به رشته تحریر درآمده‌است.
میرزاده بیان کرد: گستره موضوعی این کتاب‌ها در حیطه اصول دین، احکام شرعی، آشنایی با قرآن، سنت و سیره اهل بیت، خداشناسی، نهج‌البلاغه و احکام است.

اصالت استناد پژوهش در مسیر نویسندگی 
وی با اشاره به دشواری‌های ادبیات دینی افزود: مهم‌ترین مسئله عمده نویسندگان، استناد پژوهش است. نویسندگان در مواجهه با کتاب مذهبی مستند، دوگونه هستند : عده‌ای کار مستند را به عنوان بخشی از کارشان می‌پذیرند و کار دشوارتری نسبت به کار عادی را انجام می‌دهند.
وی ادامه داد: یک نویسنده برای نوشتن رم��ن دینی، نیاز به پژوهش‌های دست اول دارد  که اگر این پژوهش را انجام ندهد حاصل کار، تکرار کار دیگران است.
میرزاده تصریح کرد: برخی دیگر از نویسندگان دنبال گریزگاه‌هایی هستند که از مستند فرار کنند و متأسفانه این مسئله را تئوریزه می‌کنند؛ تئوری‌هایی که به آن‌ها اجازه دهد داستان مذهبی بنویسند اما مستند نباشد به طوری‌که داستان را از تاریخ جدا می‌کنند.
وی در ادامه افزود: این‌گونه تئوری در گذشته هم وجود داشته است؛ مانند انواع حماسه‌ها از جمله خاوران‌نامه که شرح دلاوری‌های امیرالمؤمنین(ع) در بدر را بازگو می‌کند که بعضی از این موارد در فرهنگ شفاهی مردم هم وارد شده است. 
وی با اشاره به دیدگاه دوم اضافه می‌کند: گروه دوم معتقدند در متون داستان دینی مهم پیامی است که می‌رسانیم؛ این‌گونه نوشته‌ها زیاد هستند ولی استناد تاریخی ندارند.
وی با بیان مشکلات روایت‌های بدون استناد تاریخی بیان می‌کند: پیام داستان دینی در صورتی گفته می‌شود که مخاطب اصل واقعه را می‌داند اما اگر مخاطب اصل داستان را نداند، جعل است و در فرهنگ شفاهی مردم همان گونه نقل شده و جزو باورها و اعتقادات مردم می‌شود، این آسیب‌زاست و از نظر حکم شرعی مورد ایراد است. این مسئله حتی با علم بر اینکه مخاطب می‌داند تمام این داستان تخیل است و داستان‌های مذهبی با راست و دروغ آمیخته است هم آسیب‌زاست.
وی با بیان اینکه چرا باید حوادث داستان دینی را تغییر دهیم، ادامه داد: این گروه از نویسندگان توجیه می‌آورند این‌گونه داستان‌های دینی خلاقانه نیست، حوادث و شخصیت‌ها در تاریخ وجود دارند، داستان خلاقانه ایجاد و حوادث را عوض می‌کنیم؛ ولی این حرف صحیح نیست.
میرزاده در پایان گفت: کتاب عقیله به قلم الهام امین ارزشمند است زیرا توان ادبی و پژوهشی و اخلاق علمی نویسنده و همچنین تعامل سازنده بین نویسنده و ناشر بسیار حائز اهمیت است.

بخش‌های زیادی از زندگی حضرت زینب(س) مغفول مانده است
الهام امین نویسنده کتاب عقیله نیز در این مراسم با اشاره به اینکه ما در حوزه فرهنگ دچار مظلومیت هستیم، اظهار کرد: بخش‌های زیادی از زندگی حضرت زینب(س) مغفول مانده است. شاید درخشش این بانو در واقعه کربلا وعظمت شخصیت ایشان مورد توجه بوده و سبب شده به بخش‌های دیگر زندگی ایشان توجه نشود. علت دیگر این امر هم شاید کم‌کاری نویسندگان و بزرگان بوده است. 
الهام امین ادامه داد: من در این اثر سعی کردم غبار مظلومیت را از این چهره بزرگ بردارم. حضرت زینب(س)، وجود هفت معصوم از جمله پیامبر گرامی اسلام(ص)، پدر و مادر بزرگوارشان و برادرانشان را درک کردند، امام سجاد و امام محمدباقر(ع) کودکی‌شان مصادف با زندگی حضرت زینب(س)است، از این رو در این کتاب بخش کمی  از شخصیت ایشان بیان شده است؛ اما سعی کردم بخش‌های زندگی حضرت زینب(س) با 6 معصوم دیگر به تفصیل بیان شود. 
 وی تصریح کرد: غیر از بحث صبر و صلابت حضرت زینب(س) در حادثه کربلا و سرپرستی یتیمان، بخش‌هایی از زندگی این بانوی بزرگوار مغفول مانده که سعی شده در این کتاب به آن توجه شود. 
نویسنده کتاب عقیله ادامه داد: پس از شهادت حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، حضرت زینب(س) نیابت امامت را برعهده داشتند و این مقام والایی برای زن است که کمتر به آن پرداخته شده است.
 امین تأکید کرد: منابع جامعی که به زندگی حضرت زینب(س)پرداخته شده، بسیار کم و پراکنده است که کار را سخت می‌کند.
وی با تأکید بر اینکه آنچه برای ساختن فرهنگ عامه و معرفی چهره‌های بزرگ تاریخی از جمله ائمه معصومین(ع) به مردم نیاز داریم داستان است، اظهار کرد: با همکاری به‌نشر، دومین اثر خود را در مورد زنان صدر اسلام، فاطمه بنت اسد خواهم نوشت. عظمت زنان صدر اسلام بسیار است و کمتر در مورد آنان کتاب نوشته شده؛ در این زمینه خواهان همکاری به‌نشر، استادان دانشگاه و بزرگان این حوزه هستم.
وی ضمن قدردانی از همکاری به‌نشر در انتشار «عقیله» یادآور شد: این اثر را به عباس‌های شهید حضرت زینب(س) و شهدای مدافع حرم تقدیم می‌کنم.

کتاب «عقیله»؛ مرجعی برای شناخت عظمت حضرت زینب(س)
 در پایان هم محمدحسین رجبی دوانی، مورخ و پژوهشگر علوم اسلامی به صورت ویدئوکنفرانس در خصوص این کتاب گفت: این اثر ارزشمند با قلم زیبای الهام امین با عشق و ارادت در خصوص شخصیت والای زینب(س) و ابعاد زندگی ایشان به سبک جدید به رشته تحریر درآمده است. در این اثر خواننده با حضرت زینب سخن می‌گوید و مخاطب خود را حضرت زینب (س) قرار داده است که بر جذابیت اثر می‌افزاید.
دکتر محمدحسین رجبی دوانی با اشاره به اینکه از این کتاب برای شناخت عظمت حضرت زینب(س) می‌توان بهره برد، ادامه داد: خواندن این کتاب برای دختران و بانوان این سرزمین موجب افزایش معرفت به ساحت مقدس حضرت زینب(س) به عنوان الگوی بزرگ زنان ولایی و مؤمن پس از حضرت زهرا(س) می‌شود.
گفتنی است، کتاب عقیله اثر الهام امین با موضوع زندگی بانوی صبر و شجاعت زینب کبری(س) است که توسط انتشارات به‌نشر منتشر شد.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه