الگوی هویت‌ساز

در همایش ملی نکوداشت آیت‌الله العظمی سیدمحمود حسینی شاهرودی برضرورت توجه به شخصیت احیاگر مفاخر حوزه علمیه تأکید شد

الگوی هویت‌ساز

همایش ملی نکوداشت آیت‌الله العظمی حاج سیدمحمود حسینی شاهرودی پنجشنبه دوم دی ماه با حضور جمعی از علما، مسئولان حوزوی، استانی و کشوری و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در مدرسه علمیه عالی نواب برگزار شد.

تأسیس و تداوم جریان مرجعیت شیعه
به گزارش خبرگزاری حوزه علمیه خراسان، آیت‌الله سیداحمد علم‌الهدی در این همایش ضمن تسلیت ایام شهادت حضرت زهرا(س) و تبیین نقش پایه‌ای مبارزات ایشان در مرزبانی از حریم ولایت و جلوه‌گری آن در عرصه فرهنگی، علمی و دینی امت مسلمان، ابراز کرد: اصلی که باید در شناخت مبانی سیره معصومین(ع) به آن توجه کنیم، تأسیس و تداوم جریان مرجعیت شیعه، از همان ابتدای مبارزات بود.
وی افزود: آن روزی که جریان عصمت و ولایت، در مقام تداوم مبارزات و مجاهدت‌های حضرت زهرا(س) استمرار پیدا کرد و آغاز شد، در میان امت اسلام معدودی ازافراد به ولایت امیرالمؤمنین(ع) شهادت می‌دادند و مجاهدت‌های پیگیرانه ایشان، مسئله ولایت را آنچنان تثبیت کرد که از ابتدا در کنار آن، یک جریان دیگری به وجود آمد که نقش نشر و نهادینه‌سازی سیره اهل‌بیت(ع) را برعهده داشت.
امام جمعه مشهد مقدس با بیان اینکه امروز تحت امامت و ولایت ولی‌عصر(عج) زندگی می‌کنیم و امامت اهل بیت(ع) برای ما ثابت است، گفت: علت این ثبات، وجود جریانی است که در کنار امامت و ولایت در آن دوران وجود داشت و آن، وجود ذوات مقدسه‌ای بود که هم در نشر معارف اهل‌بیت(ع) نقش داشتند و هم در نهادینه‌سازی آن.
آیت‌الله علم‌‌الهدی با اشاره به روایتی از امام صادق(ع) که ایشان، محمد بن مسلم، بريد بن معاويه، ليث بن البختری المردای(ابوبصير) و زراره بن اعين را اوتادالارض و اعلام‌الدین معرفی کرده بودند، گفت: اگر وجود این شخصیت‌ها در کنار ائمه(ع) نبود، امروز معارف ایشان برای ما به صورت یک جریان نهادینه و منبع شناخت وظایف و احکام دین، تثبیت نشده بود.
وی همچنین به روایت دیگری از امام صادق(ع) و گلایه ایشان از سوء‌استفاده تأویل شخصی و مغرضانه برخی افراد از کلام اهل بیت(ع) اشاره و اظهار کرد: وجود مقدس ائمه(ع) به امنای خود اتکا داشتند و اگر این جریان در کنار ایشان در آن روز و پس از آن وجود نداشت، نه تنها اوامر و معارف مقام عصمت به ما نمی‌رسید بلکه افرادی بودند که این کلمات و معارف را آنچنان تأویل می‌کردند که به صورت منحرف شده یا به عکس، به دست مردمان آینده برسد.
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان با اشاره به روایت «اَمَّا الْحَوادِثُ الْواقِعَةُ فَارْجِعوُا فیها اِلی رُواةِ حَدیثِنا، فَاِنَّهُمْ حُجَّتی عَلَیْکُمْ وَاَنَا حُجَّةُ اللّهِ عَلَیْهِمْ» و بابیان اینکه اصطلاح مرجعیت توسط خود بقیه‌الله مطرح شده است، گفت: جریان اوتادالارض و اعلام‌الدین که در زمان امام باقر و امام صادق(ع) وجود داشت، وقتی منتهی به دوران غیبت شد، به وسیله امام زمان(عج) در میان شیعه به عنوان مرجعیت تثبیت شد.
آیت‌الله علم‌الهدی با تصریح بر این مطلب که مقصود از روات، کسانی نیستند که فقط نقل حدیث می‌کنند بلکه منظور متفقّان در احادیث هستند، توضیح داد: حوادث، رویدادهای تازه و بی‌سابقه‌ای هستند و مسلماً حکم آن‌ها صراحتاً در کلام ائمه(ع) بیان نشده و کار استخراج نظر معصوم از دل روایات و احادیث، مربوط به آن شخصی است که متفقه در حدیث است و اوست که می‌تواند این حوادث را استنباط و استخراج کند.
وی در پاسخ به این پرسش که «چرا لفظ فقها در روایت امام زمان(عج) نیامده و ایشان تعبیر به روات کرده‌اند؟» ابراز کرد: ایشان در واقع خواستند در این تعبیر به شیعه و جریان فقاهت جهت بدهند، زیرا ممکن بود زمانی عنوان فقیه به افرادی که در جریان اهل بیت(ع) نیستند و فقط با برخی سنجش‌های اجتماعی فتوا و حکم می‌دهند، نسبت داده شود.
نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: یکی از امتیازاتی که اساتید ما و علمای بزرگ آن روز مشهد در محافل طلبگی و برای ارزیابی مراجع لحاظ می‌کردند، این بود که آرای کدام مرجع، استناد بیشتری به روایات و احادیث دارد و کمتر مبتنی بر قواعد است؛ بر این اساس، آیت‌الله العظمی شاهرودی صاحب امتیاز بودند و پس از رحلت آیت‌الله العظمی بروجردی، عموماً در مشهد به ایشان رجوع کردند.
آیت‌الله علم‌الهدی افزود: در مطرح کردن مسئله شهادت نواب و فداییان اسلام از سوی آیت‌الله العظمی شاهرودی و موضع‌گیری و اظهار تأثرشان، باید به اقتضائات سنی ایشان، شرایط اجتماعی، خفقان عجیب دوران ستمشاهی و تحجر فوق‌العاده سنگین در نجف و نیز نحوه انتقال اخبار توجه داشت.
عضو مجلس خبرگان رهبری در پایان ابراز کرد: ایشان تنها کسی بودند که چنین مسئله‌ای را در آن دوران مطرح و موضع‌گیری قاطعی داشتند، در حالی که هنوز انقلاب آغاز نشده بود و این، فکر نو و بینش خاص و اجتماعی و انقلابی ایشان را در کنار زهد و تقوا اثبات می‌کند.

شکل دادن و تقویت ظرفیت برای مفاخر حوزه علمیه
در ادامه این همایش، آیت‌الله سیدمصباح عاملی، مدیر حوزه علمیه خراسان گفت: حوزه‌ کهن خراسان به برکت همجواری با بارگاه امام رضا(ع)، از نخبگان و بزرگان نام‌آور علمی در عرصه‌های دانش عقلی و نقلی برخوردار بوده و هست.
مدیر حوزه علمیه خراسان با بیان اینکه ساماندهی حرکت با برکت تکریم و تجلیل از مفاخر حوزه‌های علمیه مسئله‌ مهمی است، تصریح کرد: برای یک اقدام شایسته در این راستا و بهره‌مندی از ظرفیت‌ها به منظور اجرای شایسته و بایسته، به ساماندهی در قالب یک نظام‌سازی در رابطه با مسئله تجلیل و تقدیر از مفاخر نیاز داریم تا این‌گونه مراسم روزبه‌روز سازمان‌یافته‌تر، پربارتر، گسترده‌تر و باکیفیت بهتر برگزار شود.
مدیر حوزه علمیه خراسان در خصوص ساماندهی مراسم تجلیل از مفاخر تشریح کرد: نخستین مسئله، بحث نظام‌سازی هدفمند و کاربردی و در تراز مفاخر بزرگ است، یعنی حرکت ما نظام‌مند و هدفمند و کاربردی و در تراز مفاخر که اسوه و الگوی حرکت‌های علمی و عملی ما در طول تاریخ بوده و هستند، صورت گیرد و تشریفاتی نباشد.
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان با بیان اینکه مفاخر یک تعریف ارزشمند و آموزنده دارد، ابراز کرد: شاخص‌های آن باید مورد توجه قرار گیرد تا بدانیم به چه کسی بگوییم جزو مفاخر است و از او به‌عنوان یک سرمایه بهره ببریم.
آیت‌الله عاملی با اشاره به تجلیل از مقام شامخ آیت‌الله حسینی شاهرودی به عنوان فقیهی وارسته و عالمی عامل که بحق از مفاخر نام‌آور جهان تشیع هستند، اظهار کرد: تعریف جامع از شاخص‌های متعالی، چهار مؤلفه دانشی، بینشی، ارزشی و روشی است که در شخصیت مفاخر باید تجلی پیدا کند و بروز و ظهور روشن داشته باشد.
مدیر حوزه علمیه خراسان با اشاره به نکته سوم در برگزاری مراسم تجلیل از مفاخر یعنی توجه به ابعاد سازنده و احیاگر آنان، اظهار کرد: ابعاد مختلف زندگی شخصیتی که به‌عنوان مفاخر می‌تواند مطرح باشد برای ما درس‌آموز و مهم است.
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان خاطرنشان کرد: توجه به برجستگی‌های علمی و روشی و آثار ماندگار پژوهشی و نیز اهتمام به ویژگی‌های عملی معطوف به سه رسالت «هدایت دینی»، «زعامت سیاسی» و «خدمت اجتماعی» باید در هر شخصیتی که جزو مفاخر است، تجلی داشته باشد.
آیت‌الله عاملی افزود: الگوی هویت‌ساز ماندگار با سبک زندگی و مشی مردمی، تشکیل یک حلقه علمی از زنجیره حرکت کامل اجتهادی روبه‌جلو، نوآورانه و پاسخگو و نیز تأسیس حلقه‌ای در زنجیره استمرار امامت و ولایت، معطوف به رسالت عدالت‌گستری و مبارزه مداوم و تاریخی با طاغوت‌ها و ایستادگی در برابر خودکامگی آنان بنا بر رسالت «ان العلما حصون الاسلام»، از دیگر نکات قابل‌ توجه در ابعاد شخصیتی مفاخر دین است.
مدیر حوزه علمیه خراسان در پایان با بیان اینکه این همایش برای شخصیتی فاخر در همین چارچوب و با این ویژگی‌ها برگزار می‌شود، بر شکل دادن و تقویت ظرفیتی برای مفاخر حوزه علمیه و ارائه و دریافت نظرات در راستای بهبود حرکت با برکت یادشده تأکید کرد.

سیاست تجلیل از بزرگان را وظیفه خود می‌دانیم
محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سخنران دیگر این همایش بود. وی در این مراسم، مهم‌ترین وجه در خطه خراسان را فقاهت و علمی برشمرد که این حوزه را به برکت وجود حضرت رضا(ع) به مرکز علم و فرهنگ تبدیل کرده است.
اسماعیلی به وضع علمی و فرهنگی و درخشش علما و بزرگان این عرصه‌ها در خراسان اشاره و خاطرنشان کرد: در 200 سال اخیر جریان فقاهتی غالب شده و فقه سیاسی تشیع در اوج آن، حاکمیت سیاسی را هم بدست آورده که یکی از مهم‌ترین ستون‌های شکل‌گیری‌اش حوزه علمیه خراسان است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه بزرگانی که از این حوزه نقش‌آفرینی کرده‌اند، بسیارند، افزود: یکی از ایشان که به آموختن علم فقه و اصول در مشهد پرداخته آیت‌الله العظمی حسینی شاهرودی است.
اسماعیلی همچنین اظهار کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وظیفه خود می‌داند در دولت مردمی و انقلابی، نمادهای مهم را در زمینه احیای هویت ایرانی اسلامی، ترویج کند و پاس بدارد.
وی ادامه داد: برای احیای فرهنگ ایرانی و اسلامی در برنامه تحولی وزارتخانه یک جایگاه مهم برای ترویج بزرگان در حوزه‌های مختلف پیش‌بینی شده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه این وزارتخانه با همین رویکرد در کنگره نکوداشت
آیت الله العظمی سید محمود حسینی شاهرودی حضور یافته، اعلام کرد این امر یکی از وظایف قطعی وزارت متبوعش است و وظیفه تسهیل‌گری دارد.
وی با اشاره به اینکه کار مهمی درباره برگزاری این همایش صورت گرفته و متفاوت از همایش‌هایی است که به صورت سنتی و معروف برگزار می‌شود، ابراز کرد: بخش مهمی از آثار آیت‌الله العظمی حسینی شاهرودی به چاپ رسیده و از نگاه‌های فرهنگی و هنری از قبیل چاپ رمان انجام شده است.
اسماعیلی گفت: از برکات ایشان همین بس که با گذشت حدود 50 سال از تاریخ رحلت، همایشی با این عظمت در کشور برگزار شده و می‌شود.
وی به نقش سیاسی آیت‌الله العظمی حسینی شاهرودی در حمایت از فداییان اسلام و شخصیت مبارز شهید نواب و همچنین اعلام مرجعیت امام عظیم‌الشأن اشاره و آن را از مهم‌ترین نکات درخشان در کارنامه سیاسی عمر پربرکت این بزرگوار عنوان کرد.