«نظام‌الدین سلطانی» سلطان الخطاطین

نام‌آوران خراسان

«نظام‌الدین سلطانی» سلطان الخطاطین

مقدم

  نظام‌الدین سلطانی معروف به سلطان‌علی مشهدی ملقب به «سلطان الخطاطین»، از خوشنویسان خراسانی و از معروف‌ترین نستعلیق‌نویسان قرن‌های نهم و دهم ایران است و هیچ‌یک از نستعلیق‌نویسان قدیم در زمان خود به‌اندازه او صاحب شهرت نشده‌اند.
تمام کتیبه‌های مصر و مدارس هرات که از بناهای سلطان‌حسین بایقرا و امیر علیشیر نوایی است را سلطان‌علی به خط نستعلیق اعلای جلی نوشته است.
او سال ۸۴۱هجری قمری در مشهد متولد شد. در هفت ‌سالگی پدرش را از دست داد و تحت حمایت مادر قرار گرفت. وی در زادگاهش به فراگیری و تمرین خوشنویسی پرداخت. استادش «اظهر تبریزی» یکی از استادان بنام آن دوران بود. او پس از کسب کمالات، به دربار سلطان ابوسعید گورکانی راه یافت و شاگردانی چون مولانا محمد ابریشمی، سلطان محمد خندان و مولانا زین‌الدین محمود را تعلیم داد.
به دنبال بر تخت نشستن «سلطان‌حسین بایقرا» در 873قمری وزیر دانشمند او، امیر علیشیر نوایی، سلطان‌علی را به هرات دعوت کرد. او در دستگاه سلطان‌حسین، عزت و شوکت یافت و در ردیف بزرگان دربار قرار گرفت تا آنجا که روزی پادشاه از وی خواست سنگ‌ قبرش به خط این هنرمند مزین شود. حضور سلطان‌علی در هرات با آن فضای فرهنگی و دانش‌پرور، نقشی بسزا در رشد و شکوفایی وی داشت به‌طوری‌که در دربار همنشین امیر علیشیر نوایی شد و با عبدالرحمن جامی نیز دوستی و همصحبتی یافت.
مهم‌ترین تألیف او رساله منظومی است در قالب مثنوی که به قواعد خط پرداخته که بعدها به آن عنوان «صراط السطور» داده‌اند و میرعلی هروی آن را «صراط الخط» نامیده است، هرچند خود سلطان‌علی هیچ نامی بر آن نگذاشته بود.
سلطان‌علی از گروه اندک خوشنویسانی است که در دوران حیات خویش شناخته‌ شده بود. در دوران فعالیت هنری‌اش به او القابی چون «قبلة الکتاب»، «زبدة الکتاب»، «کاتب السلطان» و «سلطان الخطاطین» داده بودند.
سلطان‌علی مشهدی سرانجام در سال 926 قمری در ۸۵سالگی در مشهد چشم از جهان فرو بست.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه