رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب در برنامه «سوره» مطرح کرد
کل بودجه آموزشی حوزه علمیه از یک دانشگاه در تهران کمتر است
بیستمین قسمت از برنامه سوره به موضوع «اقتصاد نهاد دین» اختصاص داشت و میهمان این برنامه هم سید ابوالحسن نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب بود.
نواب در پاسخ به این پرسش که موضوع اقتصاد نهاد دین شامل چه موضوعات و مباحثی است، گفت: مسئله نهاد دین در ادوار و شرایط مختلف تعاریف مختلفی دارد، بنابراین در تحلیل‌های مختلف گاهی حداکثری فکر می‌کنند و همه نهادها را جزو نهادهای دینی می‌بینند در حالی‌که این‌گونه نیست و براساس تعریف دقیق نهاد دین، ما یک نهاد آموزشی- تبلیغی به نام حوزه علمیه داریم که این نهاد دین است. بخش آموزشی شامل آموزش حوزه و بخش تبلیغی هم شامل مساجد و تکایا و این‌ها می‌شود. بخش تبلیغی دین ارتباطی با دولت ندارد، مثلاً هیچ امام جماعتی در ایران حقوق‌بگیر دولت نیست. این بخش کاملاً دست مردم است و بودجه محدودی هم برایش در نظرگرفته می‌شود در حالی‌که حجم اقتصادی که در این حوزه تبادل می‌شود بسیار زیاد است، مثل هزینه‌ای که در محرم و صفر برای امام حسین(ع) می‌شود که مبلغ خیلی زیادی است.
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب افزود: دانشگاه ما به عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه حوزوی و غیرانتفاعی، ریالی از منابع بیت‌المال استفاده نمی‌کند، بودجه‌ای هم ندارد؛ یک مرکز مستقل و غیرحاکمیتی است و فقط یک هیئت امنا و هیئت مؤسس دارد. دانشگاه امام صادق(ع) منابع خودش را دارد، دانشگاه شهید مطهری به موقوفات متصل است و.. دفتر تبلیغات، سازمان تبلیغات و مجمع جهانی اهل بیت و مجمع تقریب آن‌قدر بودجه‌های کمی دارند که در مقابل سازمان‌هایی مثل سازمان فرهنگ، هنر و ارتباطات هیچ است. ضمن اینکه این سازمان اصل کارش فرهنگ است نه دینی.
نواب سپس به سابقه تاریخی بحث پرداخت و توضیح داد: در ایران حتی پیش از اسلام در دوران زرتشتی، نهاد زرتشتی کاملاً متصل به حکومت بوده است. در زمان آل‌بویه و صفویه هم حمایت‌های دولتی صورت می‌گرفته و کتابی مثل بحارالانوار با حمایت حکومت نوشته شده است همان‌طور که در گذشته مساجد بزرگ را حکومت‌ها ساختند، مثل مسجد شاه، مسجد سپهسالار.
وی ادامه داد: نهاد دین شامل دو بخش اقتصادی می‌شود؛ یکی وجوهات خیری که مردم برای مصرف می‌دهند یکی وجوهات شرعی که به مراجع می‌دهند، یکی هم موقوفات است. موقوفات باید اقتصاد فعال و پویا داشته باشد. البته موقوفه در ایران حدیث غمباری دارد چون هیچ وقت از آن به‌درستی استفاده نشده و به بهره‌وری واقعی‌اش نرسیده است در حالی‌که اگر از آن درست استفاده درست کنیم می‌تواند خدمات خیلی خوبی بدهد. مردم فکر می‌کنند حوزه‌های علمیه از دولت ارتزاق می‌کنند در حالی که این باید تبیین شود که هیچ روحانی و عالم دینی از بودجه دولت ارتزاق نمی‌کند و این باید خیلی مشخص و شفاف گفته شود که هیچ طلبه‌ای برای گذران زندگی‌اش ریالی از دولت ارتزاق نمی‌کند. توجه کنید که بنده از طلبه حرف می‌زنم نه روحانی حکومتی، مثلاً روحانی‌ای که قاضی یا استاد دانشگاه است حقوقش را می‌گیرد، فقط لباسش فرق دارد.
نواب در ادامه در پاسخ به پرسشی در خصوص کمک‌های دولت به حوزه علمیه نیز گفت: دولت گاهی به ساختمان‌ها و ساخت‌وساز آن‌ها و هزینه‌های جاری آموزش کمک کرده، مثل کمکی که به دانشگاه‌ها می‌کند. کل پول آموزشی حوزه علمیه از یک دانشگاه در تهران کمتر است. یعنی حوزه علمیه قم با 70 هزار طلبه کمتر از دانشگاه تهران دریافت می‌کند. هزینه مرکز مدیریت، برپایی کلاس‌ها، حقوق اساتید، آب وبرق و تعمیرات را دولت می‌دهد به بیان دیگر بودجه دولت فقط صرف مصارف ضروری حوزه می‌شود. بودجه دولت آن‌قدر برای حوزه کم است که تغذیه طلبه‌ها را الان اوقاف تأمین می‌کند. سؤال من این است چه عدالتی است که دولت هزینه و بودجه کامل دانشگاه‌ها را می‌دهد اما به حوزه نمی‌دهد در حالی‌که هم حوزه و هم دانشگاه برای نظام نیرو تربیت می‌کنند.
وی در خصوص اینکه با کمک کردن دولت به حوزه موافق است یا خیر نیز گفت: من معتقدم نباید تبعیضی میان نظام آموزشی دانشگاه‌ها و حوزه‌ها باشد. مبنای زندگی طلبگی با مبنای زندگی دانشگاهیان فرق دارد. یک استادیار پایه یک دانشگاه سه برابر بالاترین استاد حوزه علمیه قم حقوق می‌گیرد. هر دو طرف هم این موضوع را پذیرفتند و یک عُرف است. ضمن اینکه استقلال حوزه دست طلبه‌ها نیست دست مراجع است که آن‌ها هم از بنیان مستقل‌اند. منبع مالی مراجع هم همیشه مستقل و در طول تاریخ هم همیشه مشخص بوده است. حتی منابع مالی بنیان‌گذار انقلاب امام خمینی(ره) به عنوان مرجع هم ربطی به دولت نداشت. الان هم رهبری در شئون حوزوی و دینیشان به دولت ربطی ندارند و به عنوان یکی از دو مرجع مطرح در جهان شیعی منابع و وجوهات کافی دارند که یک ریالش هم دولتی نیست.
در ادامه برنامه ابوالقاسم علیدوست، مدرس درس خارج فقه و اصول، نویسنده و محقق اسلامی هم به صورت ارتباط تلفنی به برنامه پیوست و مجری برنامه نظر وی را درباره اینکه آیا حمایت‌های مالی دولت را مخدوش‌کننده استقلال حوزه‌ها می‌داند یا خیر، سؤال کرد که علیدوست گفت:آنچه مسلم است اینکه حوزه در کاری که انجام می‌دهد باید استقلال داشته باشد و نسبت به حاکمیت راصد، هادی و در جایی که لازم است ناقد باشد. پس روحانیت چه در حکومت اسلامی چه وقتی در رأس هرم باشد باید هادی، ناقد، راصد و حامی باشد و اگر از من بخواهید تعریف کمی برای استقلال داشته باشم این تعریف را ارائه می‌دهم، پس آنچه مسلم است اینکه حوزه‌ها باید مستقل باشند منتها باید دید آیا حوزه‌ها و نهاد دین نیازمند کمک دولت‌اند یا خیر. ما اگر موقوفات، نذورات، مبرات و وجوهات که برای نهاد دین است را در نظر بگیریم هیچ نهاد دینی حتی آن‌هایی که بخشی از حاکمیت هستند مثل سازمان تبلیغات نیازمند بودجه دولت نیستند. پس استقلال، خط قرمز نهاد دینی است و اگر بخواهد به حاکمیت وابسته باشد دیگر نهاد دینی نیست. منتها وقتی منابع مالی نهادهای دینی درست دنبال نمی‌شود بحث وابسته شدن برخی از نهادهای دینی مطرح می‌شود. می‌گویم برخی چون بخش عظیمی از حوزه‌های علمیه و اساتید وابسته به دولت نیستند.
وی افزود: وضعیتی که برای حوزه به وجود آمده اصلاً وضعیت جالبی نیست. اینکه برخی شب دم در مجلس بخوابند که ببینند صبح بودجه در مجلس چه می‌شود و بعد اعداد و ارقام حوزه‌ها پررنگ و سیاسی‌انگاری شود اصلاً وضعیت جالبی نیست، علاوه براینکه تأکید می‌کنم نیازی به این بودجه‌ها نبوده است. اما وقتی این اعداد و رقم‌ها سیاسی و رسانه‌ای می‌شود مردم هم تحت تأثیر قرار می‌گیرند و احساس نارضایتی می‌کنند. بنابراین اگر این صدا به گوش کسانی که مسئول موقوفات، نذورات و تبرات هستند برسد این مشکلات حل می‌شود چون راهکار اساسی و اصلی آن است.
نواب در پاسخ به این پرسش که موضوع اقتصاد نهاد دین شامل چه موضوعات و مباحثی است، گفت: مسئله نهاد دین در ادوار و شرایط مختلف تعاریف مختلفی دارد، بنابراین در تحلیل‌های مختلف گاهی حداکثری فکر می‌کنند و همه نهادها را جزو نهادهای دینی می‌بینند در حالی‌که این‌گونه نیست و براساس تعریف دقیق نهاد دین، ما یک نهاد آموزشی- تبلیغی به نام حوزه علمیه داریم که این نهاد دین است. بخش آموزشی شامل آموزش حوزه و بخش تبلیغی هم شامل مساجد و تکایا و این‌ها می‌شود. بخش تبلیغی دین ارتباطی با دولت ندارد، مثلاً هیچ امام جماعتی در ایران حقوق‌بگیر دولت نیست. این بخش کاملاً دست مردم است و بودجه محدودی هم برایش در نظرگرفته می‌شود در حالی‌که حجم اقتصادی که در این حوزه تبادل می‌شود بسیار زیاد است، مثل هزینه‌ای که در محرم و صفر برای امام حسین(ع) می‌شود که مبلغ خیلی زیادی است.
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب افزود: دانشگاه ما به عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه حوزوی و غیرانتفاعی، ریالی از منابع بیت‌المال استفاده نمی‌کند، بودجه‌ای هم ندارد؛ یک مرکز مستقل و غیرحاکمیتی است و فقط یک هیئت امنا و هیئت مؤسس دارد. دانشگاه امام صادق(ع) منابع خودش را دارد، دانشگاه شهید مطهری به موقوفات متصل است و.. دفتر تبلیغات، سازمان تبلیغات و مجمع جهانی اهل بیت و مجمع تقریب آن‌قدر بودجه‌های کمی دارند که در مقابل سازمان‌هایی مثل سازمان فرهنگ، هنر و ارتباطات هیچ است. ضمن اینکه این سازمان اصل کارش فرهنگ است نه دینی.
نواب سپس به سابقه تاریخی بحث پرداخت و توضیح داد: در ایران حتی پیش از اسلام در دوران زرتشتی، نهاد زرتشتی کاملاً متصل به حکومت بوده است. در زمان آل‌بویه و صفویه هم حمایت‌های دولتی صورت می‌گرفته و کتابی مثل بحارالانوار با حمایت حکومت نوشته شده است همان‌طور که در گذشته مساجد بزرگ را حکومت‌ها ساختند، مثل مسجد شاه، مسجد سپهسالار.
وی ادامه داد: نهاد دین شامل دو بخش اقتصادی می‌شود؛ یکی وجوهات خیری که مردم برای مصرف می‌دهند یکی وجوهات شرعی که به مراجع می‌دهند، یکی هم موقوفات است. موقوفات باید اقتصاد فعال و پویا داشته باشد. البته موقوفه در ایران حدیث غمباری دارد چون هیچ وقت از آن به‌درستی استفاده نشده و به بهره‌وری واقعی‌اش نرسیده است در حالی‌که اگر از آن درست استفاده درست کنیم می‌تواند خدمات خیلی خوبی بدهد. مردم فکر می‌کنند حوزه‌های علمیه از دولت ارتزاق می‌کنند در حالی که این باید تبیین شود که هیچ روحانی و عالم دینی از بودجه دولت ارتزاق نمی‌کند و این باید خیلی مشخص و شفاف گفته شود که هیچ طلبه‌ای برای گذران زندگی‌اش ریالی از دولت ارتزاق نمی‌کند. توجه کنید که بنده از طلبه حرف می‌زنم نه روحانی حکومتی، مثلاً روحانی‌ای که قاضی یا استاد دانشگاه است حقوقش را می‌گیرد، فقط لباسش فرق دارد.
نواب در ادامه در پاسخ به پرسشی در خصوص کمک‌های دولت به حوزه علمیه نیز گفت: دولت گاهی به ساختمان‌ها و ساخت‌وساز آن‌ها و هزینه‌های جاری آموزش کمک کرده، مثل کمکی که به دانشگاه‌ها می‌کند. کل پول آموزشی حوزه علمیه از یک دانشگاه در تهران کمتر است. یعنی حوزه علمیه قم با 70 هزار طلبه کمتر از دانشگاه تهران دریافت می‌کند. هزینه مرکز مدیریت، برپایی کلاس‌ها، حقوق اساتید، آب وبرق و تعمیرات را دولت می‌دهد به بیان دیگر بودجه دولت فقط صرف مصارف ضروری حوزه می‌شود. بودجه دولت آن‌قدر برای حوزه کم است که تغذیه طلبه‌ها را الان اوقاف تأمین می‌کند. سؤال من این است چه عدالتی است که دولت هزینه و بودجه کامل دانشگاه‌ها را می‌دهد اما به حوزه نمی‌دهد در حالی‌که هم حوزه و هم دانشگاه برای نظام نیرو تربیت می‌کنند.
وی در خصوص اینکه با کمک کردن دولت به حوزه موافق است یا خیر نیز گفت: من معتقدم نباید تبعیضی میان نظام آموزشی دانشگاه‌ها و حوزه‌ها باشد. مبنای زندگی طلبگی با مبنای زندگی دانشگاهیان فرق دارد. یک استادیار پایه یک دانشگاه سه برابر بالاترین استاد حوزه علمیه قم حقوق می‌گیرد. هر دو طرف هم این موضوع را پذیرفتند و یک عُرف است. ضمن اینکه استقلال حوزه دست طلبه‌ها نیست دست مراجع است که آن‌ها هم از بنیان مستقل‌اند. منبع مالی مراجع هم همیشه مستقل و در طول تاریخ هم همیشه مشخص بوده است. حتی منابع مالی بنیان‌گذار انقلاب امام خمینی(ره) به عنوان مرجع هم ربطی به دولت نداشت. الان هم رهبری در شئون حوزوی و دینیشان به دولت ربطی ندارند و به عنوان یکی از دو مرجع مطرح در جهان شیعی منابع و وجوهات کافی دارند که یک ریالش هم دولتی نیست.
در ادامه برنامه ابوالقاسم علیدوست، مدرس درس خارج فقه و اصول، نویسنده و محقق اسلامی هم به صورت ارتباط تلفنی به برنامه پیوست و مجری برنامه نظر وی را درباره اینکه آیا حمایت‌های مالی دولت را مخدوش‌کننده استقلال حوزه‌ها می‌داند یا خیر، سؤال کرد که علیدوست گفت:آنچه مسلم است اینکه حوزه در کاری که انجام می‌دهد باید استقلال داشته باشد و نسبت به حاکمیت راصد، هادی و در جایی که لازم است ناقد باشد. پس روحانیت چه در حکومت اسلامی چه وقتی در رأس هرم باشد باید هادی، ناقد، راصد و حامی باشد و اگر از من بخواهید تعریف کمی برای استقلال داشته باشم این تعریف را ارائه می‌دهم، پس آنچه مسلم است اینکه حوزه‌ها باید مستقل باشند منتها باید دید آیا حوزه‌ها و نهاد دین نیازمند کمک دولت‌اند یا خیر. ما اگر موقوفات، نذورات، مبرات و وجوهات که برای نهاد دین است را در نظر بگیریم هیچ نهاد دینی حتی آن‌هایی که بخشی از حاکمیت هستند مثل سازمان تبلیغات نیازمند بودجه دولت نیستند. پس استقلال، خط قرمز نهاد دینی است و اگر بخواهد به حاکمیت وابسته باشد دیگر نهاد دینی نیست. منتها وقتی منابع مالی نهادهای دینی درست دنبال نمی‌شود بحث وابسته شدن برخی از نهادهای دینی مطرح می‌شود. می‌گویم برخی چون بخش عظیمی از حوزه‌های علمیه و اساتید وابسته به دولت نیستند.
وی افزود: وضعیتی که برای حوزه به وجود آمده اصلاً وضعیت جالبی نیست. اینکه برخی شب دم در مجلس بخوابند که ببینند صبح بودجه در مجلس چه می‌شود و بعد اعداد و ارقام حوزه‌ها پررنگ و سیاسی‌انگاری شود اصلاً وضعیت جالبی نیست، علاوه براینکه تأکید می‌کنم نیازی به این بودجه‌ها نبوده است. اما وقتی این اعداد و رقم‌ها سیاسی و رسانه‌ای می‌شود مردم هم تحت تأثیر قرار می‌گیرند و احساس نارضایتی می‌کنند. بنابراین اگر این صدا به گوش کسانی که مسئول موقوفات، نذورات و تبرات هستند برسد این مشکلات حل می‌شود چون راهکار اساسی و اصلی آن است.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
تیتر خبرها
-
نقاشی از یک آرزو
-
ارتباط با اهل بیت(ع) تنها راه نجات از مرگ جاهلیت
-
کتاب «آموزههای تربیتی آیات قرآن کریم» منتشر شد
-
نظریهای در تدارک نظامسازی
-
تکریم مادران و همسران شهدا روی دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج)
-
کل بودجه آموزشی حوزه علمیه از یک دانشگاه در تهران کمتر است
-
مبانی حکمرانی دینی در اندیشه آیت الله خامنهای
-
حق نداری بیشتر از یک کفن برای خودت ببری
-
فکر تشکیل حکومت دینی؟
