روایتی از دغدغه شهید سلیمانی برای بازسازی عتبات عالیات
طراحی حاج قاسم برای ۱۰ سال آینده بینالحرمین کربلا چه بود؟
حسن پلارک از همرزمان قدیم حاج قاسم بود و از طرف ایشان به عنوان مشاور و دستیار ویژه فرماندهی نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شده بود. رئیس سابق ستاد بازسازی عتبات عالیات در گفتوگو با مهر به بیان نکاتی در خصوص دغدغههای حاج قاسم برای بازسازی اعتاب مقدسه در عراق پرداخته که گزیدهای از صحبتهای او را در ادامه میخوانید:
حاج قاسم فرصتها را شکار میکرد. خیلی فکر و عقل عجیبی داشت. اتفاقی که در عراق افتاد این بود که آمریکاییها حمله کردند و صدام صحنه را خالی و فرار کرد. چند ماهی نگذشته بود. در همان شبهای عملیات آمریکایی، حاج قاسم موفق شد نیروهای تحت امر خود را وارد عراق کند در همان شلوغی که نه مرزی بود و نه چیزی، هر کاری که حاج قاسم باید انجام میداد را در کمتر از سه ماه انجام داد. سپاه بدر در ایران بود و در آن زمان به طور کامل به عراق منتقل شد. شاید کسی باور نکند اما حاج قاسم ۱۳هزار نفر را با خانوادههایشان منتقل کرد. آنجا مستقرشان کرد که در آینده نیروهای حاج قاسم در عراق شدند.
فکر میکنم سال ۸۲ بود که حاج قاسم وارد عراق میشود. بعد همین بچههایی که از سپاه بدر فرستاده بود آنجا همه میداندار حرمها شده بودند. یکی حرم امام علی(ع)، یکی حرم امام حسین(ع). هر کدام مسئولیتهایی داشتند. در یکی از این سفرها حاج قاسم با پوشش و لباس مبدل رفته بود. ما هم خبر نداشتیم چرا که سفرش مخفی بود. موقع برگشت مرا صدا زد. بغض داشت و به من گفت: «حسن! حرم امام علی(ع) را ندیدهای؟» گفتم: نه تا به حال نرفتهام. گفت: «چطور برای تو حرم امام علی(ع) را تشریح کنم؟» من گفتم: مثل مشهد است یا قم؟ گفت: «نه اصلاً این خبرها نیست. مشهد کجا آنجا کجا». بعد تشریح کرد که حرم امام علی(ع) به اندازه امامزاده صالح(ع) هم نیست. اصلاً من باورم نمیشد». این گفتهها مربوط به سال ۱۳۸۲ است که آن زمان امامزاده صالح(ع) هم وضع امروزی را نداشت. حاج قاسم همان زمان گفت از آنجایی که مردم ما علاقهمند به ائمه(ع) هستند و کمک میکنند شما بیایید برنامهریزی و مدیریت کنید بروید یک فکری برای آنجا بکنید. حاج قاسم ماهانه و یا چند ماه در میان گزارشهایی از وضعیت ستاد دریافت میکرد. پس از آن با چند جنگ سنگین مواجه شد. جنگ ۳۳روزه، جنگ ۲۲روزه و خود داستان سیاسی عراق خیلی از حاج قاسم وقت میگرفت. بعد هم داستان امنیتی پیش آمد. سوریه آن موقع خیلی مشکل نداشت اما بحث بازسازی لبنان که اسرائیلیها خراب کرده بودند بیشتر وقت حاج قاسم را میگرفت، با این حال از روند این ستاد گزارشهایی میگرفت. فکر کنم پس از نزدیک به هشت سال به ایشان گله کردیم که شما یک دستوری دادید، کارهایی انجام شده اما خودتان نیامدید ببینید چه خبر است.
وقتی حاج قاسم آمد و از طرحهای بازسازی عتبات بازدید کرد به نظرم آمد احساس کرد دینش را به ائمه اطهار در عراق ادا کرده است. حاج قاسم به آنچه میخواست رسیده و حرم امام علی(ع) را ۲۰ برابر بزرگتر کرد.
با اینکه ایشان خیلی به عراق سفر داشت ما به صورت کتبی گزارش میدادیم. در هر سفری هم زیارت میرفت، اما سریع میآمد و دیگر نمیتوانست بیاید به کارهای ما سر بزند چون اگر میخواست به ما سر بزند، لو میرفت. در سفر آخرش ایشان از فعالیتها بازدید کرد. اما در این هشت سال مرتب هدایت و تذکرات لازم را میداد و نظرش را در خصوص طرحهای ما اعلام میکرد.
حاج قاسم هم به جنبه امنیتی فکر میکرد هم آیندهنگریاش بالا بود. اما ما اینطور نبودیم. ما میگفتیم حالا چند تا صحن درست میکنیم و کافی است. یا حاج قاسم در خصوص حرم آقا سیدالشهدا(ع) میگفت: «دو تا حرم را در قالب یک حرم بیاورید. ما هم همین کار را کردیم. ما الان حرم امام حسین(ع) را تا نصفههای بینالحرمین بستهایم. یعنی در ۱۰ سال آینده اگر همین روال پیش برود بینالحرمین مستقل این شکلی را نخواهیم داشت. این مسیر دو حرم به عنوان یک مسیر مقدس و با ارزش خواهد بود اما دیگر این بینالحرمین بدین شکل که یک خیابانی باشد و دو طرفش هم مغازه باشد دیگر نخواهد بود. مثلاً سمت راست بین الحرمین یک مصلای ۱۲هزار نفری خواهد بود. این طرحها را با اینکه مهندس و معمار نبود داد.
بازسازی حرم امام علی(ع) اولین پروژه ستاد بازسازی بود که الان تکمیل شده و در حال بهرهبرداری است. بازسازی حرم امام علی(ع) مشکلات خاصی در خود حرم قبلی داشت. از بحث فرسودگی بناها و تأسیسات گرفته تا ضریح، داخل، رواقها، گنبد و مناره همه دچار مشکل بود. مسائلی مرتبط با ایوان نجف و ایوان طلا تا کوچک و محدود بودن فضای اطراف حرم از دیگر مشکلات بود. ما بخش اولش را انجام دادیم اما برای توسعهاش باز هم مشکل داشتیم، مثلاً باب شارعالرسول یک مرکز تاریخی محسوب میشود و محل خانههای اکثر بزرگان دینی و مراجع و در حال حاضر خانه آیتالله سیستانی همان جاست. نمیشد اینها را تخریب کرد. طراحی کردن به هر حال خیلی سخت بود. با توصیهای که حاج قاسم آن موقع به دولت عراق در زمان نوری المالکی داشت و کمکی که کردند زمینی در اختیار ما قرار دادند، در نتیجه صحن حضرت زهرا(س) را ساختیم. این صحن را در چهار طبقه طراحی کردیم بهگونهای که کل چهار طبقه یک سطح محسوب شود منهای طبقه منفی ۲ که تأسیسات و خدمات است. طبقه منفی یک و همکف و مثبت یک را طوری تنظیم کرده بودیم که ورودیشان به حرم به یک شکل باشد و یک سطح تلقی شود. معماران ایرانی هم طراحی خوبی کردند و با سرعت معجزهآسایی هم اجرا شد.
پروژه ۳۰۰هزار متر زیربنا دارد. این مقدار عدد کمی نیست. شاید دستکم دو روز وقت میخواهد تا کل پروژه را به صورت پیاده بازدید کرد. اقدامات این صحن انجام و جزئی از حرم امیرالمؤمنین(ع) شد. از چهار نقطه هم به حرم قبلی وصل شد. این یک پروژه بینظیری است. هم از نظر استحکام و هم از نظر معماری و طراحی و هم از نظر نوع مصالحی که به کار برده شد.