برای واکاوی شخصیت متعالی حضرت خدیجه(س) با خانم دکتر انسیه خزعلی، استاد حوزه و دانشگاه همکلام شدیم. ایشان تأکید می‌کند در وجود حضرت خدیجه(س) ارزش‌ها و کمالات انسانی فراوان بود به همین دلیل ایشان الگوی واقعی و راستین برای تمام افراد جامعه هستند.

توصیف خواندنی پیامبر(ص) از حضرت خدیجه(س)
دکتر خزعلی در ابتدا با بیان اینکه سخن گفتن از حضرت خدیجه(س) این بانوی نمونه و تأثیرگذار دشوار است، می‌گوید: حضرت خدیجه(س) نخستین بانویی است که به پیام آسمانی پیامبر(ص) پاسخ مثبت داد و در کنار رسول خدا(ص) با تمام توانی که داشت در مقابل مشرکان ایستاد و مقاومت کرد و ثروت سرشار خود را برای پیشرفت اسلام در طبق اخلاص گذاشت. بانویی که پیامبر اسلام(ص) با یاد او متأثر می‌شد و هر چیزی که منتسب به او بود را گرامی می‌داشت، به گونه‌ای که با تمام وجود و از صمیم قلب از حضرت خدیجه(س) به نیکی یاد می‌کرد. آن حضرت(س) ویژگی‌های منحصر به فردی داشت،همچنان که پیامبر(ص) فرموده است: «خدا شاهد است ‏خدیجه زنی بود که چون همه از من رو می‏گردانیدند، او به من روی می‏کرد و چون همه از من می‏گریختند، به من محبت و مهربانی می‏کرد و چون همه دعوت من را تکذیب ‏می‏کردند، به من ایمان می‏آورد و من را تصدیق می‏کرد. در مشکلات ‏زندگی من را یاری می‏داد و با مال خود کمک می‏کرد و غم از دلم‏ می‏زدود». در آن دوران سخت او به یاری پیامبر(ص) شتافت و نخستین فردی بود که به حضرت(ص) ایمان آورد. این موارد همه نشان‌دهنده ویژگی‌های خاص اخلاقی و شخصیتی در حضرت خدیجه(س) و حق‌جویی آن حضرت و بی‌اعتنایی به دنیا و جلوه‌های آن است.

معیار همسرگزینی
ایشان با بیان اینکه زندگی مشترک پیامبر(ص) و خدیجه(س) و نوع انتخاب زوج و معیارهای گزینش برای تمام انسان‌های جویای سعادت درس‌آموز است، یادآور می‌شود: شاید بشود این ویژگی‌ها را در چند مورد به صورت خاص نشان داد و از آن برای جوانان و زنان به عنوان الگو و سرمشق، نمونه مصداقی و عینی پیدا کرد. نخست در بخش گزینش همسر و ایده‌آل مورد نظر نکته مهم در زندگی حضرت خدیجه(س) و ازدواج ایشان، نگاه خاص حضرت(س) به معنویت و ارزش‌های انسانی است. ثروت بسیار و شهرت حضرت خدیجه(س) کفایت می‌کرد که ایشان با افراد سرشناس و ثروتمند مکه ازدواج کند اما ارزش و ملاک ایشان چیز دیگری بود و به همین دلیل فردی را انتخاب کرد که صداقت و جوانمردی او شناخته شده بود. با وجود آنکه پیامبر(ص) در آن زمان دستش از مال دنیا خالی بود، اما وجود ایشان سراسر معنویت و اخلاق بود و حضرت خدیجه(س) همین ارزش را برگزید بنابراین در اسوه‌جویی توجه به این ملاک و معیارهاست که چراغ راه نسل نو برای زندگی در مسیر صحیح و تراز اسلام است.

ایثار و مقاومت پرصلابت حضرت خدیجه(س) در دفاع از حق
معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور در دولت سیزدهم بیان می‌کند: ام‌المؤمنین حضرت خدیجه(س) درک خوبی از زندگی مشترک و همدلی و همپایی با همسر ارائه می‌دهد. آن بانوی نمونه در سختی‌ها و مشکلات و در مسیر و هدف ارزشمند و مقدسی که انتخاب کرد، برای رسیدن به آن هدف متعالی همه گونه سختی را تحمل و فداکاری کرد. هدفی مقدس که در صورت متعالی بودن، زندگی معنا پیدا کرده و شیرین و دلپذیر می‌شود. حضرت خدیجه(س) برای پیامبر(ص) بی‌حساب ایثار و مقاومت کرد. در روزهایی که پیامبر(ص) محاصره بود، حضرت خدیجه(س) همه گونه فداکاری برای تأمین معیشت اصحاب و پیامبر(ص) انجام داد تا در سختی قرار نگیرند و اموال خود را در این مسیر هزینه کرد یا زمانی که پیامبر(ص) در غار حرا بود با سختی و مشقت برای پشتیبانی، رساندن غذا به پیامبر(ص) و کمک به اینکه پیامبر(ص) در مسیر و برنامه خود موفق باشد، مجاهدت کرد.
دکتر خزعلی یادآور می‌شود: یکی دیگر از ابعاد ایستادگی حضرت خدیجه(س) تحمل زخم زبان‌ها، فشارها، کنایه‌ها و تحریم‌های زنان قریش بود. آنان که به دلیل ایمان آوردن حضرت خدیجه(س) و همراهی او با پیامبر(ص) حضرت خدیجه(س) را تحریم و شرایط سختی را ایجاد کرده بودند. حتی در شرایط سختی مانند وضع حمل حضرت(س) و زمانی که ایشان به کمک زنان نیاز داشت او را تنها گذاشتند اما از جانب خداوند تمام این موارد جبران شد و مورد حمایت و عنایت حضرت حق قرار گرفت. باید این نگاه زیبا که در مسیر حق و برای رساندن پیام حق و برای نجات مردم باید با گذشت، ایثار و روی گشاده به استقبال دشواری‌ها رفت و مشکلات را تحمل کرد در جامعه ما نهادینه شود.

حضرت خدیجه(س) نمونه بارز الگوی سوم زن مسلمان
این استاد حوزه و دانشگاه تأکید می‌کند: اگر در جامعه ما به سیره حضرت خدیجه(س) تأسی شده و از آن درس بگیریم، هیچ دشمنی نمی‌تواند بر ما غلبه کند. ایثار، فداکاری، همراهی، تحمل، گذشت و تاب‌آوری حضرت خدیجه(س) برای زنان ما درس‌آموز است. هر فردی با هر توانی که دارد تلاش کند تا خلأهای جامعه پر شود، اگر یکی مثل حضرت خدیجه(س) با مالی که در اختیار دارد، یکی با علم خود و... با هر توانی تلاش کند بخشی از نقصان‌های موجود را تکمیل کند، آن گاه همه در مسیر تعالی قرار خواهیم گرفت. با این دید و تفکر شخصیت متعالی حضرت خدیجه(س) ساخته و ایشان تبدیل به بانوی بی‌نظیری شد که پس از قرن‌ها اثرگذاری‌اش را شاهد هستیم.
دکتر خزعلی در پایان می‌گوید: الگوی سوم زن مسلمان، الگویی بی‌نظیر و نتیجه نگاه متعالی به زنان است. این الگو با الگویی که غرب برای زن ترسیم کرد و همین طور الگوی تحجر شرق متفاوت است. در این الگو زن به خانه محدود نشده و همین طور از فعالیت اجتماعی منع نمی‌شود ضمن اینکه او را تنها به فعالیت اجتماعی و مثل یک مرد و با نگاه مردواره نگاه نمی‌کنند. الگوی سوم زن مسلمان مسابقه‌ای میان زن و مرد قرار نمی‌دهد که او برای پیروزی در آن مجبور شود از بسیاری مسائل فطری خود عقب‌نشینی کند. زن در این الگو می‌تواند مباحث منزل و خانواده را تأمین کند و این توان، قدرت و ظرفیت را خداوند در او قرار داده است که بتواند مادر و همسر خوبی بوده و از سوی دیگر الگوی مؤثری در مسائل اجتماعی باشد. نمونه بارز این الگو حضرت خدیجه(س) بود. او یک زن بازرگان و فعال در جامعه بود و همین طور زنی کنشگر در فعالیت‌های اجتماعی و در حمایت از پیامبر(ص) ایستاد و در مقابل تمام دشمنی‌ها خم به ابرو نیاورد بلکه هر روز مقاوم‌تر از پیش ظاهر شد. حضرت خدیجه(س) در مسائل اجتماعی، مباحث اقتصادی، سیاسی، خانوادگی و... در مسیر تکامل و شکوفا کردن استعدادها در حیطه‌های مختلف الگویی بی‌نظیر، یکتا و ناب برای زنان است.
خبرنگار: مریم احمدی شیروان