به اعتقاد کارشناسان، ترانزیت یکی از منابع درآمد اصلی برای مناطق دارای مزیت است که اگر به شکلی منسجم و تخصصی انجام شود، رونق منطقه را به دنبال دارد؛ اما مهم‌ترین عامل تحقق این مسئله، وجود زیرساخت‌ها از جمله آمادگی و تسهیل در مبادی مرزی و سیستم حمل بار به روز است؛ موضوعی که نه تنها خراسان رضوی بلکه کشور هم چندان بهره‌ای از آن نبرده و سبب شده حتی فرصت درآمدزایی در خاک خودمان برای رانندگان و شرکت‌های حمل بار ایرانی و خراسانی از بین برود.

کشورهای همسایه پیشتاز در حمل و نقل باری
نایب رئیس کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار ما درباره مشکلات ترانزیت در خراسان رضوی به ویژه کامیون‌های حمل بار می‌گوید: مسئله نوسازی ناوگان حمل و نقل بار جزو طرح‌های در حال اجرا در کشور است؛ اما با شرایط موجود، این موضوع به کندی پیش می‌رود.
ابراهیم عطایی ادامه می‌دهد: یکی از اهداف نوسازی سیستم حمل و نقل باری کشور کاهش مصرف سوخت بود و این امر تا حدودی امکان‌پذیر شد؛ اما مسئله مهم این بود که ما بتوانیم قیمت کامیون را کاهش بدهیم. متأسفانه در کشورهای همسایه ما قیمت کامیون دست‌کم نصف قیمت کامیون در ایران است و این موجب می‌شود قدرت رقابت در بازارهای بین‌المللی از ما گرفته شود. 
وی با اشاره به تردد و جایگزین شدن کامیون‌های حمل بار خارجی به جای کامیون‌های داخلی می‌افزاید: تقریباً در کشور نزدیک به 10هزار کامیون خارجی داریم که در حال تردد هستند و راننده و شرکت ایرانی نمی‌توانند با این کامیون‌ها چه از نظر کیفیت و چه از نظر قیمت رقابت کنند. سیاست بر این بود که کاهش قیمت را در بحث ورود کامیون داشته باشیم؛ اما متأسفانه این اتفاق نیفتاد و از همه مهم‌تر بروکراسی‌های اداری که در ورود کامیون وجود دارد، به اندازه‌ای رانندگان و شرکت‌های درخواست‌کننده را دچار چالش کرده که خیلی از شرکت‌ها از این موضوع امتناع می‌کنند. 

بروکراسی اداری؛ عامل رشد دلال‌بازی 
عضو هیئت مدیره انجمن صنفی شرکت حمل و نقل بین‌المللی خراسان رضوی عنوان می‌کند: در حال حاضر ثبت سفارش برای ورود کامیون بسته است و بدون ثبت سفارش، امکان ورود کامیون وجود ندارد. اسقاط ناوگان فرسوده، خودش از معضلات به شمار می‌رود و تخصیص ارز برای ورود کامیون یکی از مشکلاتی به شمار می‌رود که سه چهار ماه شرکت‌ها و راننده‌ها را معطل می‌کند. 
این مسائل و مشکلات وجود دارد و سبب شده با افزایش دلال‌بازی قیمت کامیون هم افزایش پیدا کند. 
عطایی تشریح می‌کند: مدل کامیون فرسوده برای اسقاط باید خیلی پایین باشد و اگر کامیونی هم این شرایط را داشت باید بروکراسی طولانی طی شود تا یک کامیون به مرحله اسقاط برسد. هنگام واردات باید پول گمرکی و هزینه‌های مرتبط با آن پرداخت شود و به اندازه‌ای این اعداد بالاست که راننده‌ها نمی‌توانند این کار را انجام دهند. در راستای ورود کامیون به خصوص برای شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی که رقبای خارجی دارند، متأسفانه هیچ تسهیلات و امکانات متفاوتی در نظر نگرفته‌اند.
وی سن ناوگان حمل بار کشور و استان را با فاصله معنادار از استاندارد مشخص شده می‌داند و ادامه می‌دهد: در کل کشور میانگین سن ناوگان حمل و نقل باری را بالای 25 سال تخمین زده و برای کاهش سن آن ورود کامیون سه تا پنج سال آزاد شده است که وارد ایران شود؛ اما شرایط ورود و حقوق گمرکی و طی بروکراسی‌های اداری پیچیده است و باید حتماً انجام شود و در این مسئله موارد تخصیص ارز هنوز پابرجاست. 

تردد بیش از 3هزار کامیون افغانستانی در خراسان رضوی
نایب رئیس کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی تشریح می‌کند: بیش از 3هزار کامیون خارجی در خراسان رضوی در حال فعالیت هستند و این کامیون‌ها بارهای صادرات و ترانزیت کشور را جابه‌جا می‌کنند؛ به طور مثال از دوغارون به سمت بندرعباس یا برعکس بار می‌برند و یا از تهران و قزوین یا شهرهای دیگر بارهای ترانزیت و صادرات را از این مقاصد حمل می‌کنند.
عطایی در پاسخ به این پرسش که در برابر این تعداد از کامیون‌های خارجی در استان چه تعداد کامیون ایرانی یا خارجی وجود دارد، توضیح می‌دهد: آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد؛ اما طبیعتاً کمبود کامیون تریلی  است که ما وادار شدیم کامیون خارجی وارد ایران کنیم. در سیستم حمل بار استان فقط بیش از 3هزار کامیون افغانستانی در کنار خودروهای تاجیک، ترکمن، قزاقی و قرقیزی در حال فعالیت‌اند که تعداد کامیون‌های بقیه کشورها نسبت به کامیون‌های افغانستانی کم است. باید گفت با وجود شرایط سخت واردات کامیون توسط رانندگان و شرکت‌های حمل بار ایرانی و خراسانی وجود ندارد که سبب می‌شود در مجموع سهم کمی از حوزه ترانزیت داشته باشیم و تنها با تسهیل شرایط می‌توانیم به این بخش کمک کنیم. 
وی می‌افزاید: ورود کامیون یکی از مشکلات ماست و متأسفانه شرایطی که سازمان مالیاتی کشور برای کامیون‌های شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی وضع کرده، یکی از مشکلات بزرگ‌تر به شمار می‌رود. باید با حمایت دولت شرایطی فراهم شود تا بتوانیم با کشورهای همسایه در بحث ترانزیت و ورود کامیون رقابت کنیم. کشورهای اطراف همه دنبال این هستند مسیر جایگزین انتخاب کنند و مسیر ایران را به نوعی دور بزنند و با وجود این شرایط کار رقابت بسیار سخت است و باید مسئولان در این زمینه چاره‌اندیشی کنند.  

خبرنگار: