تجارت دارویی یا دلالی؟

چالش‌های پدیده سبدفروشی دارو

تجارت دارویی یا دلالی؟

نایب رئیس انجمن داروسازان تهران در گفت‌وگو با قدس آنلاین از مفهوم سبدفروشی و تأثیر آن بر سیستم دارویی کشور گفت.


بهمن صبور می‌گوید: این پدیده به این معناست که برای دریافت یک داروی خاص، فرد ملزم به خرید چند کالای دیگر به صورت اجباری است. به عبارت دیگر در شرایطی که مصرف‌کننده، دارویی را برای نیاز خود درخواست می‌کند، اگر بخواهد تنها آن دارو را دریافت کند، باید کالاهای دیگری نیز خریداری کند تا داروی اصلی به او داده شود. این روش درواقع مانع از دسترسی مستقیم و ساده به داروهایی می‌شود که فرد نیاز دارد.وی ادامه می‌دهد: در شرایط معمول، مصرف‌کننده باید سهمیه خود را که در ظاهر توسط شرکت‌های پخش مشخص می‌شود دریافت کند، اما این روند در عمل با مشکلاتی روبه‌رو است. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این است که بسیاری از افراد از میزان سهمیه خود اطلاعی ندارند و نمی‌توانند به درستی به داروهای موردنیاز خود دسترسی پیدا کنند. این وضعیت نه تنها برای مصرف‌کنندگان مشکلاتی به وجود آورده است، بلکه ظلمی در حق شرکت‌های پخشی است که به صورت سالم و شفاف در حال فعالیت هستند. درواقع این سیاست‌ها علاوه بر ایجاد مشکلاتی در نظام دارویی کشور، بر عملکرد پخش‌های معتبر تأثیر منفی گذاشته است.
 صبور با بیان اینکه تا 6سال پیش، تعداد شرکت‌های فعال در حوزه دارو در ایران به هفت شرکت محدود بود، اظهار می‌کند: در سه سال گذشته، یعنی تا سال 1400، این تعداد به حدود 20شرکت رسید. این افزایش شرکت‌ها در حوزه دارو با فشارهایی از سوی هیئت مقررات‌زدایی در فضای کسب‌وکار همراه بوده است.
وی می‌افزاید: براساس اصل 44 قانون اساسی و فرمایشات رهبر معظم انقلاب، حوزه دارو نباید در چارچوب رقابت‌پذیری قرار گیرد. در این راستا ایجاد انحصار و فشار به بهانه رقابت، مشکلات زیادی را برای فعالان این بخش به وجود آورده است.
در ایران مجوز فعالیت به 70 شرکت پخش دارو داده شده است، در حالی که در هیچ کشوری با جمعیت مشابه ایران، این تعداد پخش دارو مشاهده نمی‌شود. از طرفی وزارت بهداشت که مسئول نظارت و کنترل در این بخش است، نیروی جدیدی استخدام نکرده و نظارت کافی در این زمینه نداشته است. با این شرایط کنترل مشکلاتی مانند سبدفروشی دشوار شده است.او با اعتقاد به اینکه بسیاری از مشکلات به دلیل نبود استانداردهای مناسب در حوزه پخش دارو ایجاد شده است، عنوان می‌کند: بازار داروی ایران حدود 4.2میلیارد دلار ارزش دارد، در حالی که بازار داروی کشورهایی مانند ترکیه که همسایه ایران هستند، بالای 30 میلیارد دلار است. در این شرایط، تولید و توزیع دارو با محدودیت‌های خاصی مواجه است و بسیاری از فعالان حوزه پخش مجبورند برای تأمین درآمد خود دست به اقدامات مختلف بزنند. این مشکلات همچنین برای اعضای انجمن داروسازان که در این بخش فعالیت می‌کنند، دردسرهای مالی و اجرایی از جمله تأمین حقوق و بیمه کارمندان را به همراه دارد.
صبور معتقد است: نهادهایی که وارد حوزه سلامت شده‌اند باید پای خود را از این حوزه بیرون بکشند و هرگونه تصمیم‌گیری در این حوزه، باید با کمک و مشورت متخصصان انجام شود. از طرفی یکی از مشکلات مهم در حوزه داروخانه‌ها، فشارهایی است که شورای رقابت به منظور افزایش تعداد داروخانه‌ها وارد کرده است. براساس این فشارها، حدود 5هزار داروخانه در مدت زمان دو سال و نیم به داروخانه‌های کشور اضافه شد، بدون اینکه زیرساخت‌های لازم برای این افزایش وجود داشته باشد. این تصمیم منجر به ایجاد چالش‌های زیادی در توزیع داروها و مدیریت موجودی داروخانه‌ها شده است. 
برای مثال، پیش از این یک داروخانه 100 جعبه از یک دارو دریافت می‌کرد، اما حالا به دلیل افزایش تعداد داروخانه‌ها، این تعداد به چهار قسمت تقسیم شده تا داروخانه‌های دیگر نیز سهمیه دریافت کنند.صبور خاطرنشان می‌کند: استانداردها در فرایند پخش دارو رعایت نشده و تصمیمات اجرایی که برای حل مشکلات گرفته شده‌، به درستی پیاده‌سازی نشده‌است. اگر مسئولان تصمیم‌گیرنده در حوزه سلامت به متخصصان این عرصه اعتماد کرده و نظارت‌های دقیق‌تری بر روند تصمیم‌سازی اعمال کنند، بسیاری از مشکلات موجود در این حوزه قابل حل خواهد بود. مشکل اصلی، افرادی هستند که تصمیمات کلیدی در زمینه سلامت می‌گیرند اما بیشتر آن‌ها خارج از حوزه وزارت بهداشت قرار دارند و با فشارهای غیرکارشناسانه، مسائل را پیچیده‌تر می‌کنند.
به گفته وی، اگر فکری به حال نقدینگی در حوزه دارو نشود، مشکلات این صنعت در سال‌های آینده دو برابر خواهد شد.
او تصریح می‌کند: به‌ویژه در شرایطی که دولت تصمیم دارد در سال آینده سهم ارز تجهیزات پزشکی را حذف کند، چالش‌ها پیچیده‌تر می‌شود. دولت پیشنهاد داده ارز دارو و تجهیزات پزشکی تک‌نرخی شود تا از سوءاستفاده‌های ناشی از ارز 4200 تومانی جلوگیری شود اما پیامد این تصمیم، افزایش چشمگیر قیمت داروها خواهد بود. در صورتی که ارز حذف شود، نرخ یک دارو که در حال حاضر با ارز دولتی به قیمت پایین عرضه می‌شود، چندین برابر افزایش خواهد یافت و این وضعیت موجب افزایش مشکلات نقدینگی در حوزه دارو خواهد شد. در گذشته برخی افراد و شرکت‌ها قادر به تأمین ارز 4200 تومانی نبودند، حالا باید دید چگونه می‌توانند ارز با نرخ 70هزار تومان را تأمین کنند، بدون اینکه مشکلات بیشتری برای بازار دارو به وجود آید!

خبرنگار: محدثه رضایی

برچسب ها :
ارسال دیدگاه