به دلیل بی‌توجهی و آفت‌زدگی
جنگل‌های زاگرس پیر شدند
جنگل‌های زاگرس که حدود ۴۱ درصد از جنگل‌های کشور را در خود جای داده، وسیع‌ترین منطقه جنگلی کشور محسوب می‌شوند که حفاظت آب‌وخاک، تولید اکسیژن و کاهش آلاینده‌ها، تعدیل آب‌وهوا و تنوع زیستی از کارکردهای مهم این جنگل‌ها به حساب می‌آید.
مهم‌ترین منبع تولید آب
از طرفی جنگل‌های زاگرس یکی از مهم‌ترین منابع تولید آب کشور است به طوری‌که بر اساس منابع موجود سالانه ۱۵۴ میلیارد مترمکعب آب در این منطقه رویشی تولید می‌شود. وجود رودخانه‌های پرآبی که از این جنگل‌ها سرچشمه می‌گیرند، سبب شده این منطقه تمرکز جمعیتی بالایی نیز داشته باشد به طوری که در این محدوده رویشی حدود یک‌میلیون نفر به شکل مستقیم با جنگل در ارتباط هستند.
در سال‌های اخیر جنگل‌های زاگرس تهدیدهای بسیاری را تجربه کرده و در این میان بخش عظیمی از وسعت این جنگل‌های ارزشمند به دلایلی ازجمله آتش‌سوزی، چرای بی‌رویه، اجرای پروژه‌های عمرانی غیرکارشناسی شده، تغییر کاربری، زغال‌گیری از درختان بلوط، خشکسالی، ریزگردها و بیماری آفات از بین رفته است.
متأسفانه با وجود فواید بی‌شماری که این جنگل‌های ارزشمند برای مردمان زاگرس‌نشین و سایر مناطق کشور داشته‌اند، امروزه شاهد تخریب کمی و کیفی جنگل‌های این ناحیه رویشی هستیم و سابقه بروز این پدیده در جنگل‌های بلوط زاگرس از دهه 1380 بوده و در سال 1402 طبق آمار رسمی گستره‌ای بیشتر از یک‌میلیون هکتار از جنگل‌های زاگرس مبتلا به این پدیده است.
اگرچه مجموعه اقدام‌های ستادی و فنی صورت گرفته تا حدودی زوایای مختلف این بحران را روشن کرده؛ اما کنترل کامل آن نیازمند عزم جدی و توجه کافی است.
نیاز به جوان‌سازی
معاون جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نیز در بازدید آذر ماه از جنگل‌های زاگرس، آن را از بهترین اکوسیستم‌های جنگلی ایران و جهان قلمداد کرده و کمک به جوان‌سازی این میراث طبیعی را امری ضروری می‌داند.
نقی شعبانیان با اشاره به اینکه زادآوری حاصل از بذر در جنگل‌های زاگرس بسیار ناچیز و در حد صفر است، می‌گوید: طرح جوان‌سازی جنگل‌های زاگرس در اولویت برنامه‌های دولت چهاردهم قرار دارد.
وی با اشاره به وسعت ۶ میلیون هکتاری جنگل‌های زاگرس تصریح می‌کند: بخش عمده‌ای از این پهنه جنگلی در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور قرار گرفته و به همین علت این منطقه جزو مناطق جنگلی و حساس کشور محسوب می‌شود.
وی خاطرنشان می‌کند: کاهش آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی، تولید آب، مهار ریزگردها و جلوگیری از فرسایش خاک از جمله کارکردهای مهم جنگل‌های زاگرس به شمار می‌رود؛ اما تحقق این اهداف نیازمند مشارکت مردم و مسئولان برای حفظ این سرمایه طبیعی و ارزشمند است.
در آستانه احتضار
معاون سازمان حفاظت از محیط زیست نیز معتقد است بدون تعارف، جنگل‌های زاگرس در حال احتضار است به طوری که از سال ۸۸ تاکنون یک‌میلیون و 200 هزار هکتار از جنگل‌های زاگرس دچار زوال بلوط شده‌اند.
کیا دلیری در بخشی از سخنرانی خود در آیین تکریم و معارفه مدیرکل محیط زیست لرستان، با اشاره به وضعیت نامناسب این ذخایر می‌گوید: این بیماری علت ثانویه است. در حقیقت درختان زاگرس در حال نابودی نیستند؛ بلکه اکوسیستم زاگرس یا مجموعه عناصر آن در معرض آسیب قرار دارند؛ یعنی مجموعه عناصر زاگرس در حال آسیب و زوال هستند پس باید توجه جدی به این موضوع داشته باشیم.سرپرست معاونت آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت از محیط زیست با بیان اینکه باید به دو موضوع فرهنگ‌سازی و وضعیت موجود توجه شود، تأکید می‌کند: فعالیت‌ها باید منجر به رفاه شوند و علاوه بر این ابزاری هم برای توسعه و رفاه باشند.
تخصیص ردیف بودجه مستقل
اما معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه از طرح ویژه‌ای که برای حفظ و احیای جنگل‌های زاگرس در دستور کار قرار دارد، خبر می‌دهد.
سید حمید پورمحمدی در حاشیه نشست شورای برنامه‌ریزی استان کهگیلویه و بویراحمد در پاسخ به پرسشی مبنی بر راهکارها و برنامه‌های سازمان برنامه و بودجه به منظور حفظ و احیای جنگل‌های زاگرس اظهار می‌کند: دو روز پس از انتصاب به عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه، به دلیل شناختی که از جنگل‌های زاگرس داشته و با اطلاع از آسیب‌هایی که در اثر آتش‌سوزی و آفت‌ها به این جنگل‌ها وارد می‌شوند، اقدامی ویژه را دستور کار قرار دادم.
وی با اشاره به اینکه در شرایط کنونی و بر اثر حوادث، روز به روز از تراکم این جنگل‌ها کاسته شده و سرمایه‌ای ملی را از دست می‌دهیم، می‌افزاید: در این اقدام، نماینده ویژه‌ای تعیین شد که این نماینده، همکاری و همفکری خاصی با مقامات استان‌های زاگرس‌نشین و با دانشگاه‌ها و مراکز بین‌المللی برقرار کرد.پورمحمدی ادامه می‌دهد: پس از این همکاری و همفکری برنامه‌ای در حال تدوین است تا میزان آسیب وارده به جنگل‌های زاگرس را به حداقل برسانیم که نتایج و انعکاس آن را می‌توان در تأمین بودجه دانست. ردیفی برای حفظ و احیای جنگل‌های زاگرس دیده می‌شود تا بدانیم برای مقابله با تهدیدهای جنگل‌های زاگرس از جمله آفت و آتش‌سوزی چه مقدار اعتبار نیاز داریم.
رئیس سازمان برنامه و بودجه در پاسخ به این پرسش که برآورد شما از میزان اعتبار لازم برای حمایت، حفاظت و صیانت از جنگل‌های زاگرس چقدر است، تصریح می‌کند: همه باید دست به دست هم بدهیم تا بتوانیم با استفاده از دانش بین‌المللی، تخصص دانشگاهیان و مشارکت مردم و البته منابع بودجه‌ای سازمان برنامه و بودجه، به عنوان یک کار بلندمدت این ثروت ملی را حفظ کنیم.
خبرنگار: رضا طلبی
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
