رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان در گفت‌وگو با قدس خراسان با اشاره به وضعیت آماری صادرات کل کشور به افغانستان گفت: صادرات کل کشور در 9 ماه ابتدای سال 1403به لحاظ ارزشی 1،747،537،758 دلار و به لحاظ وزنی 4،083،185،741 کیلوگرم است که نسبت به سال گذشته که به لحاظ ارزشی 1،330،715،444 دلار و به لحاظ وزنی 3،138،831،916 کیلوگرم بوده، 3/31 درصد از نظر ارزش دلاری و 30 درصد از لحاظ وزنی رشد داشته است.

سهم صادرات خراسان‌رضوی به افغانستان، از لحاظ ارزشی 38درصد از کل صادرات استان است
به گفته محمود سیادت، آمارها نشان می‌دهد سهم صادرات خراسان‌رضوی به افغانستان در 9 ماه ابتدای سال، از لحاظ ارزشی 38 درصد و از لحاظ وزنی 41 درصد از کل صادرات استان است.
وی با اشاره به 10 گمرک عمده اظهارکننده کالا به افغانستان در 9 ماه ابتدای سال تأکید کرد: گمرک مشهد، اراک، دوغارون، ماهیرود، غرب تهران، منطقه آزاد تجاری اروند، اصفهان، منطقه ویژه اقتصادی کاوه، منطقه ویژه ایرانیان و قزوین به ترتیب بیشترین کالا را به افغانستان مبادله کردند که در این میان ارزش کالایی گمرک مشهد 382،715،493 دلار، به وزن 479،180،933 کیلوگرم بوده است.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان درباره وضعیت تجار افغانستانی در استان بیان کرد: با وجود اینکه تاجران ایرانی مقیم در افغانستان انگشت‌شمارند؛ ولی به دلیل شرایط خاص اجتماعی  این کشور، بیشترین تجار افغانستان در ایران فعالیت دارند و حال این پرسش مطرح است که حضور این فعالان اقتصادی افغانستانی به صورت عام، فرصت است یا تهدید؟ 

سرمایه‌گذاری‌های خرد افغانستانی‌ها بسیار ماندگارتر و عملیاتی‌تر از سرمایه‌های کلان مقطعی است 
سیادت با بیان اینکه باید میان تاجر و فعال اقتصادی افغانستانی با فرد مهاجری که فقط برای کشور هزینه دارد، تفاوت قائل شد، ادامه داد: در شرایطی که چندین میلیون مهاجر افغانستانی در ایران وجود دارند که بسیاری از آن‌ها فقط از یارانه‌ها استفاده کرده و بازدهی کمی در حوزه اقتصاد دارند، باید قدر آن‌ها که کالای ایرانی را به کشورهای خیلی دور همچون آفریقا، نیوزیلند، استرالیا و قاره‌های دیگر صادر می‌کنند یا با سرمایه‌گذاری‌های خرد و کلان در این کشور، یک‌سری ایرانی را مشغول به کار کردند، دانست. باید ضمن توجه به پراکندگی افغانستانی‌ها در سراسر دنیا، از این ظرفیت و توانایی برای بازاریابی و فروش محصولات صادراتی ایران که نتیجه‌اش گردش چرخ کارخانه‌ها و اشتغال مولد است، استفاده کرد.
وی افزود: متأسفانه مشکلات فراوانی در این مسیر بوده و تفاوتی میان افراد قائل نشدیم؛ اما در یک سال و نیم گذشته، اتاق مشترک با هماهنگی فراجا در مسئله اقامت موفق شدیم تمهیداتی ایجاد و تا اندازه‌ای رضایت نسبی این افراد را جلب کنیم.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان با اشاره به ماندگاری سرمایه‌گذاری افغانستانی‌ها در ایران و به ویژه خراسان‌رضوی گفت: سرمایه‌گذاری‌های خرد افغانستانی‌ها بسیار ماندگارتر و عملیاتی‌تر از سرمایه‌های کلانی است که در مقطعی، پس از برجام یا در زمان‌های دیگر برای سرمایه‌گذاری آمادگی خود را اعلام و به محض تیره شدن روابط سیاسی، سرمایه‌هایشان را خارج کردند.

ساختار اقتصادی کشور افغانستان متکی به بخش خصوصی است
به گفته سیادت، سیاست‌های کلان باید به سمت و سویی حرکت کند که برای فعال اقتصادی افغانستانی تسهیلات ایجاد و مسیر و شرایط فعالیت این افراد را در کشور هموار کند تا سرمایه‌های بیشتری را به داخل کشور بیاورند. همچنین این فعالان اقتصادی حاضر در ایران، بهترین همراه و راهنمای تجار ما برای سرمایه‌گذاری در کشور افغانستان هستند.
وی با بیان اینکه ساختار اقتصادی کشور افغانستان، یک ساختار متکی به بخش خصوصی است، اظهار کرد: دولت در این کشور در فرایندها کمتر دخالت داشته و فقط جایگاه نظارت و سیاست‌گذاری دارد در نتیجه این افراد افزون بر اینکه سفرای ایران هستند، در مسئله بازاریابی و مشارکت در سرمایه‌گذاری نیز در ایران و افغانستان، با ما همکار و همراه‌اند.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان با اشاره به افزایش تعرفه‌ها برای واردات در این کشور طی سه سال گذشته خاطرنشان کرد: در این شرایط ما چاره‌ای نخواهیم داشت جز اینکه بخشی از تولید خود را به افغانستان ببریم در غیراین صورت حذف خواهیم شد. رقبای ما مثل چین، ترکیه، ازبکستان، قزاقستان و قطر، روز به روز در حال توسعه سرمایه‌گذاری در این کشور بوده و حضور خود را پررنگ‌تر می‌کنند.

برخوردها باید با فعال اقتصادی مهاجر تغییر کند 
سیادت با بیان اینکه برای فعالان اقتصادی مهاجر باید شرایط جداگانه‌ای در نظر گرفت و برخوردها تغییر کند، افزود: اگر ما امروز نخستین صادرکننده به افغانستان در کل دنیا هستیم و بیشترین واردات افغانستان از ایران است، این بسیار نکته مثبتی است؛ اما به شدت شکننده بوده و ادامه این روند، منوط به سرمایه‌گذاری و حضور ما در پروژه‌های مختلف افغانستان به ویژه در زمینه فنی و مهندسی افغانستان است. لازمه این اتفاق نیز دریافت راهنمایی و مشارکت با همین فعالان اقتصادی است که امروز به دلایل مختلف به ایران مهاجرت کردند و اگر ما قدر این ظرفیت را ندانسته و برخوردهای ناپسند و سخت‌گیری‌های نابجایی داشته باشیم و نگاه غیر اقتصادی بر اقتصادی غلبه داشته باشد، سرمایه حضور این افراد که سال‌ها برایش هزینه کردیم، هدر خواهد رفت.
وی با اشاره به تصویب سازمان ملی مهاجرت در مجلس شورای اسلامی، ابراز امیدواری کرد با این روند می‌توان تمرکز در سیاست‌گذاری، اجرا و نظارت را حاکم کرد. از طرفی با توجه به اینکه افغانستان کشوری است که ریشه‌های تمدنی و فرهنگی قوی با ما دارد، بتوانیم از این فضا برای توسعه روابط اقتصادی خود حداکثر استفاده را بکنیم.

افغانستان به تکنولوژی بومی‌سازی شده در ایران نیاز دارد
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان با بیان اینکه در حوزه اقتصاد در این دوره بسیار عاقلانه عمل شده، گفت: با ایجاد امنیت سراسری مناسب و ثبات نسبی ارزش پول، فرایندها را تسهیل کرده، دسترسی به مسئولان راحت‌تر شده و با فساد مبارزه کردند در نتیجه فرصت‌های جدیدی در حوزه‌های اقتصادی ایجاد شده است.
سیادت با اشاره به حمایت از تولید داخل در این کشور افزود: تولید در داخل افغانستان امروزه در صنعت، کشاورزی، معدن و حوزه‌های مختلف توجیه پیدا کرده و بیشتر تولیدکنندگان افغانستانی با وجود مشکلاتی که در حوزه تأمین انرژی و نیروی متخصص دارند؛ ولی اغلب راضی‌اند و فرایند تولید برایشان سودآور بوده است. بنابراین یکی از کارهایی که ما الان باید انجام دهیم، مشاوره تولید، سرمایه‌گذاری، ارائه تکنولوژی، ماشین‌آلات و دانش فنی است و در این زمینه ما بهترین در دنیا برای افغانستانی‌ها هستیم. تکنولوژیی که ما در این سال‌ها به خاطر تحریم‌ها و فشارها بومی‌سازی کردیم، دقیقاً همان است که افغانستان نیاز دارد.

ایران در زمینه نیروی کار متخصص می‌تواند به افغانستان کمک کند
وی ادامه داد: با وجود اینکه افغانستان بیشترین نیروی کار معمولی را دارد؛ ولی در نیروی متخصص به ویژه نیروی متخصصی که با فرهنگ و زبان افغانستان یگانه باشد، دچار نقصان است. مدیر فنی، مدیر تولید و مدیر کارخانه، افرادی هستند که ما می‌توانیم برای انتقال دانش به این کشور اعزام کنیم و با توجه به اینکه امروزه تقریباً روابط سیاسی و امنیتی مناسبی میان ما برقرار است، از این موارد استقبال می‌شود.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان با بیان اینکه صندوق ضمانت صادرات در افغانستان کمرنگ‌ترین حضور را دارد، تأکید کرد: آمار قطعی نیست؛ ولی براساس تجربه باید گفت بی‌شک بیش از ۵۰ درصد صادرات استان به آسیای میانه و دیگر بازارهای هدف توسط همین تجار افغانستانی مقیم استان انجام می‌شود و این افراد سرمایه بسیار بزرگی برای استان به شمار می‌آیند که مشاوران و همراهان ما در سرمایه‌گذاری در کشور خودشان نیز هستند.

هرچه اقتصاد دو کشور با هم گره بخورد، مهاجر کمتری نیز خواهیم داشت
سیادت با اشاره به نگرانی‌های امنیتی در این کشور خاطرنشان کرد: دولت در این مسیر باید از طریق صندوق ضمانت صادرات، وام ارزان‌قیمت به همراه ضمانت کافی برای برگشت در اختیار فعال اقتصادی قرار دهد. ما به پول ارزان نیاز داریم تا قدرت پیدا کرده و در برابر رقبای خود از سایر کشورها که به شدت از طرف دولت‌هایشان حمایت می‌شوند، در این کشور حضور داشته و تولید یا سرمایه‌گذاری خود را با مشارکت حتمی افغانستانی‌ها راه‌اندازی کنیم. ما بدون مشارکت فعال اقتصادی افغانستانی به هیچ وجه نباید داخل افغانستان کار بنیادی و زیربنایی انجام دهیم. 
وی با بیان اینکه ایجاد پیوند اقتصادی میان دو کشور در بخش‌های دولتی، خصوصی و مردمی کمک می‌کند تا نگرانی‌های احتمالی امنیتی خود به خود رفع شود، افزود: هرچه اقتصاد دو کشور با هم گره بخورد، مهاجر کمتری نیز در کشور خواهیم داشت. وقتی آنجا کار، شغل و گردش اقتصادی درست باشد، ما مهاجر نیز نخواهیم داشت. مشکلات مرزی، امنیتی و آب نیز به تبع آن قابل حل خواهد بود.

خبرنگار: عفت رضوی