تحلیل‌های جذاب و متفاوت از مسئله زنان هم موجب سردرگمی و مغشوش شدن مسائل زنان شده است. روزهای چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه هفته گذشته، دوره آموزش تخصصی زن، جامعه‌پردازی و تمدن نوین اسلامی برگزار شد که در آن استادان مطرح حوزه و دانشگاه به ارائه دیدگاه‌های خود پرداختند. استادان این جلسه، فاطمه قاسم‌پور رئیس کمیته زن و خانواده مجمع تشخیص مصلحت، سمیه حاج اسماعیلی عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده، زهره خوارزمی عضو هیئت علمی دانشکده مطالعات جهان و فرج‌الله هدایت‌نیا عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بودند.
یکی از استادان این دوره تخصصی، حجت‌الاسلام محمدرضا زیبایی‌نژاد با اشاره به موضوع بسیار مهم جریان‌شناسی زن پس از انقلاب اسلامی، به تبیین ابعاد مختلف این جریان پرداخت که با توجه به اهمیت این موضوع، به بخش‌هایی از این طرح بحث اشاره می‌کنیم.
رئیس پژوهشکده زن و خانواده ابتدا مسئله بسیار مهم توجه به سطح تحلیل در  نزاع تمدنی میان زن در تمدن اسلامی و تمدن غربی را مطرح کرد و ضمن برشمردن سه سطح تحلیل گفت: سطح تحلیل در مواجهه با مسئله زن بسیار مهم است. در برخی موارد نوع مواجهه با زن سطح تحلیل فرد است. می‌گویند زن اگر بی‌عفتی کند، زندگی‌اش خراب می‌شود. گاهی اوقات مقیاس را خانوادگی تعریف می‌کنیم و گاهی اجتماع. بعضی وقت‌ها مقیاس تمدن است. نزاع عقلانی یکی از مسائلی است که در درگیری‌ها در مقیاس تمدنی مطرح می‌شود. ائمه اطهار(ع) تحلیل‌هایشان در این سطح نزاع است. شجره طیبه و خبیثه را تبیین می‌کنند و می‌گویند کسی که محصول دامن‌های پاک باشد، می‌تواند در سپاه امام حسین(ع) باشد. اهمیت انقلاب اسلامی در ایجاد موازنه قدرت در عقلانیت در سطح تمدنی است.
وی در واکنش به برخی رویکردها در مقایسه آماری میان پیشرفت زنان پس و پیش از انقلاب افزود: اینکه بگوییم این میزان از زنان، پیش از انقلاب اسلامی هیئت علمی بوده‌اند و الان این اندازه شده است، معنایی ندارد. این در دام ادبیات مدرن افتادن است. بحث اصلی این است که پیش از انقلاب اقدام‌ها در سطح فرد انجام می‌شد یا نهایتاً اقدام‌ها در سطح خانواده و دارالتبلیغ بوده است. فردی می‌آمده و دیگران را نصیحت می‌کرده است. امروزه سطح درگیری در مقیاس کلان حکمرانی است . هم انقلاب اسلامی و هم تمدن غرب در حال یارکِشی هستند. شما در انقلاب اسلامی، هویت اسلامی را در سطح جهانی شکل دادید. الان می‌بینید در متروهای لندن تعداد زیادی زن محجبه وجود دارد. زنان در عرصه‌های ورزشی با حجاب ظاهر می‌شوند. انقلاب اسلامی قطب‌بندی جهان را به هم ریخته است.
زیبایی‌نژاد با برشمردن تفاوت جدی در مواجهه با مسئله فلسطین پس از پیروزی انقلاب اسلامی مطرح کرد: نسل انقلابی دهه‌های 40 و 50 حتی تا سال‌ها بعد گرایش‌های چپی داشته و از رهبران آن‌ها نظیر مائو و جنگ ویتنام صحبت می‌کرده است. حتی در فلسطین گرایش‌ها و تمایلات چپ‌گرایانه، مارکسیستی و ملی‌گرایانه وجود داشت. مهم این است که سطح تحلیل عوض شده است. الان پرچمداران فلسطین مسلمان هستند و پرچم توحید برافراشته شده است.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده افزود: در بحث تحلیل الگوی سوم، سطح را کلان ببینیم. در سطح تحلیل خرد می‌گوییم الگوی سوم زن به معنای حضور زن در خانه و اجتماع است. این ساده‌سازی مسئله است. خیلی اوقات مادران ما بهتر از بقیه مسائل را می‌فهمند. ممکن است کسی نماینده مجلس باشد؛ اما سیاسی نباشد. ممکن است زن خانه‌دار در گوشه خانه نشسته باشد و سیاسی و تمدنی فکر کند. می‌گوید حرف رهبری نباید زمین بماند. به موازنه اسلام و کفر فکر می‌کند. می‌گوید خرید ایرانی می‌کنم تا جوان ایرانی سرکار برود و زنان به دام فساد و روابط نامشروع گرفتار نشوند. ولایت را به بطن خانه‌اش برده است. گاهی زن خانه‌دار به مقیاس جهانی فکر می‌کند. باید به این مسائل توجه کرد. مقیاس تحلیل باید عقلانیت توحیدی باشد که اکنون مقیاسش رهبر معظم انقلاب
 است.
وی با تأکید بر عقلانیت توحیدی در سطح تحلیل مطرح کرد: اینکه ما بیاییم از تجربیات دیگران استفاده کنیم، در صورتی ارزش دارد که در عقلانیت توحیدی مستحیل شده باشد. مسئله تکنولوژی هم همین است. تکنولوژی جهتدار است. سینما رسانه‌ای اجتماعی به حساب می‌آید و در جمع دیده می‌شود. تلویزیون رسانه خانوادگی است؛ اما تلفن‌همراه فردگراست. اینجاست که می‌گوییم تکنولوژی ارتباطی با اخلاق دارد و این مسئله کاملاً مشخص است. اخلاق و عقاید را جهت می‌دهد.
زیبایی‌نژاد در ادامه گفت: در نظام تربیت مدرن هم این مسئله به چشم می‌خورد. در تحلیل وضعیت آموزش و پرورش و ساختن ایران مدرن، کتابی به قلم دیوید مناشری اسرائیلی نوشته شده و در آن آمده است: نظام تربیت آمده تا انسان جدید را تعریف کند. «رسائل حجابیه» نام کتاب دیگری از رسول جعفریان است. وی می‌گوید در مورد نامه‌نگاری‌های علما درباره حجاب، تا پیش از سال ۱۳۰۰ عمده توجه و تمسک به آیات و روایات بوده؛ اما پس از آن تاریخ نوع مواجهه به سمت فلسفه حجاب پیش می‌رود و بحث روایی کنار گذاشته می‌شود. علتش این است که این رویکرد متناسب با انسان مدرن سکولار مطرح می‌شود. بحث اقناع عقلی، ظاهر کار است. مسئله این است که در این نظام تربیتی جدید، عقلانیت حوزه فردی اهمیت یافته که ما مشابه آن در نزاع عقلانیت‌ها را در روان‌شناسی و مشاوره هم می‌بینیم.
این استاد دانشگاه افزود: ما حتی نظام سلامت معنوی را از who می‌گیریم؛ نظامی که در آن پیش‌فرض خدا نیست. در بحث سلامت معنوی می‌گوید هرچه به آن تعلق‌خاطر داری، می‌تواند در درمان  کمک کند و آن را سریع‌تر انجام دهد. این‌ها در ذیل عقلانیت لیبرال تعریف می‌شود. حتی مسئله معنویت سکولار شده و ذیل مسئله توحید نیست. سلامت معنویت سکولار است. در گذشته معنویت روحانیت پرچمدارش بوده است. الان معنویت سکولار چرخش به سمت روان‌شناسی داشته است. مناشری اسرائیلی می‌گوید در نظام تربیتی مدارس قدیم معمولاً مدارس روحانی‌محور با اقتدار روحانی بودند و در نظام جدید، روشنفکران معلم هستند.
رئیس‌پژوهشکده زن و خانواده با اشاره به تفاوت معنادار ساختاری یادآور شد: در دوران گذشته اقتدار سنتی بوده است الان دولت محور است. تأسیس دولت با کلیسا‌زدایی توأم بوده است. دولت‌ها ابزار مدرنیته هستند. دولت آمده است تا جامعه را کلیسا‌زدایی کند. انسان‌سازی سکولار انجام می‌دهد. فکر نکنیم دولت همان حکومت رسول‌الله(ص) است. وبر می‌گوید روح حاکم بر مدرنیته، دولت است.
وی ادامه داد: علاوه بر ساختار، تغییر محتوا هم اتفاق افتاده است. عدالت در معنای فقهی یعنی گناه نکند؛ اما در ادبیات قضایی استحاله می‌شود. جنگ، جنگ عقلانیت‌هاست. مسائل زنان را باید ذیل ادبیات توحیدی و دیگری‌ها فهم کرد که در ذیل ادبیات دیگر نرویم. توسعه ابزار عقلانیت فردگراست. عقل البته بسیار مهم است. اگر نظام عقلانیت همراه فقه نباشد، در کار تربیتی جامعه به مشکل خواهد خورد. پس این رویکردها بسیار با هم تفاوت دارند.
زیبایی‌نژاد با تأکید بر اینکه رویکرد راهبردی توحیدی عقلانیت محور مهم است، گفت: نظام آموزشی باید حول محور نظام تربیتی توحیدی شکل بگیرد. استاد برازش مفسر قرآنی در تفسیر روایی نکات مفیدی را ذیل بحث رب و مربی مطرح کرده است. وی تصریح می‌کند «و اشرقت الارض بنور ربها» و روشن می‌شود زمین به وسیله نور پروردگار. این معنای ظاهری است. رب، هادی و پرورش‌دهنده است. بسیاری از آیات قرآن، آیات امامت است. رب یعنی کسی که علم خدا را در دست دارد. این مسائل را جدی بگیریم. منشأ تمدن‌سازی را در نظر داشته باشیم. اگر ما با تمدن غرب مرزگذاری نکنیم، مشکلات ما بیشتر می‌شود. قدیمی‌ها میان خودشان و یهود مرزگذاری می‌کردند. می‌گف��ند غذای خاص کفار را ننوشید. آن‌ها منشأ تمدن‌سازی بودند. از مرزگذاری‌هایی که داریم، عبور نکنیم. با نگاه توحیدی زندگی را بازسازی کنیم. خطبه حضرت صدیقه(س) را باید در جمع زنان مهاجر و انصار خواند و دانست وظایف راهبر چیست. حضرت زهرا(س) بحث تحلیل عقلانیت را مطرح کرده‌اند که باید در آن به صورت جدی تأمل کرد.

خبرنگار: زینب اصغریان