شاگرد مکتب اساتیدی چون آیت‌الله العظمی وحید خراسانی، علامه حسن‌زاده آملی و آیت‌الله العظمی جوادی آملی بود و نه تنها وارث دانش این بزرگان شد، بلکه با قلمی روشنگر و زندگی‌ای آکنده از زهد، خود چراغی فراروی اندیشه‌جویان بود.
به مناسبت درگذشت این حکیم فرزانه با دکتر محمدباقر خراسانی، مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی و از شاگردان همیشه‌ همقدم استاد گفت‌وگو کرده‌ایم تا از زندگی مردی بگوییم که حکمت را نه در گفتار که در زیستنش جاری کرد؛ عالمی که گمنام ماند، اما تأثیرش جاودانه شد.

ستون استوار علوم عقلی و اسوه بی‌همتای پشتکار و انضباط علمی
خراسانی در ابتدا با بیان اینکه استاد حشمت‌پور(ره) را بی‌تردید می‌توان یکی از اساتید ممتاز و شاخص در مباحث علوم عقلی دوران معاصر دانست، می‌گوید: از ویژگی‌های بارز ایشان، حضور بی‌وقفه در ۱۵ تا ۱۶ دوره آموزشی درسنامه مجمع طی ۱۵ تا ۱۶ سال بود. هر سال درس‌های استاد حشمت‌پور در این مجموعه جای داشت و ایشان با بزرگواری تمام، این مسئولیت خطیر را می‌پذیرفتند. یکی از نقاط درخشان شخصیت استاد، جدیت و پشتکار بی‌مانند ایشان بود؛ هم در عرصه تدریس و هم در حوزه تألیف. در زمینه آموزش، از معدود اساتید حوزه علمیه بودند که بیشترین تعداد کلاس‌ها را در طول سال تحصیلی برگزار می‌کردند و به‌ندرت کلاس‌هایشان تعطیل می‌شد. حتی در ایام ماه مبارک رمضان نیز جلسات آموزشی ایشان با همان نظم و پویایی ادامه می‌یافت. در حالی که معمولاً سال تحصیلی شامل ۸۰ تا ۹۰ جلسه است، کلاس‌های استاد حشمت‌پور به بیش از ۱۱۰ تا ۱۲۰ جلسه می‌رسید. این آمار، گواه عزمی راسخ و نظمی کم‌نظیر در وجود ایشان است.
وی ادامه می‌دهد: نکته شگفت‌آور دیگر، برنامه‌ریزی فشرده درسی استاد بود. ایشان به یک جلسه درس روزانه اکتفا نمی‌کردند؛ بلکه روزانه چهار تا پنج درس پیاپی از صبح تا ظهر داشتند و طیف گسترده‌ای از علاقه‌مندان، دانشجویان و طلبه‌ها از این فرصت بی‌بدیل بهره می‌بردند. این جدیت در تدریس در حالی بود که ایشان برای هر کلاس ساعت‌ها مطالعه داشتند و حتی اگر کلمه‌ای قابل هضم نبود به منابع مختلف مراجعه می‌کردند تا به کلمه اصلی برسند. حتی در آخرین دیداری که حدود یک هفته پیش از بیماری ایشان داشتیم، شاهد بودیم استاد بدون ذره‌ای استراحت یا پذیرایی از خود، تمام همتشان را مصروف پیشبرد بی‌وقفه درس می‌کردند. این ویژگی ممتاز سبب می‌شد هرکس در کلاس‌های ایشان حاضر می‌شد، با اطمینان خاطر بداند می‌تواند از همه ظرفیت‌های علمی این استاد نامدار بهره ببرد. حتی در لحظات به ظاهر پیش‌پاافتاده زندگی، مانند انتظار در صف نانوایی، کتاب یار همیشگی ایشان بود و هر دم نفس را به فرصتی برای دانش‌اندوزی و غنای فکری تبدیل می‌کردند؛ گویی برای این عارف حقیقت‌جو، هر مکانی محراب معرفت و هر زمانی سجاده عبادت علم بود.

حافظ حکمت کلاسیک و اسوه بی‌همتای دقت در تألیف و پژوهش
مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی یادآور می‌شود: در حوزه تألیف نیز همان دقت مثال‌زدنی و پشتکار خستگی‌ناپذیر استاد حشمت‌پور به‌وضوح آشکار بود. ایشان بر آثار کلاسیک علوم عقلی، از ابن‌سینا تا ملاصدرا به‌ویژه کتاب شاخص اشارات ابن‌سینا تسلطی کم‌نظیر داشتند. استاد نه‌تنها این متون سترگ را تدریس می‌کردند، بلکه با حاشیه‌نگاری‌های موشکافانه و تعلیقات مفصل خود، به واکاوی این آثار می‌پرداختند. روش منحصربه‌فرد ایشان به یادداشت‌برداری گذرا محدود نمی‌شد؛ بلکه با مدادی در دست، خط به خط متن را می‌خواندند، حاشیه می‌نوشتند، بازبینی کرده و اصلاحات ضروری را با ظرافتی حیرت‌آور اعمال می‌کردند. این فرایند پیچیده، نیازمند صبری فراتر از حد تصور و جدیتی استثنایی بود تا در نهایت، متنی کامل و بی‌نقص به جامعه علمی عرضه شود.خراسانی به آخرین جلسه حضور نزد استاد نیز اشاره کرده و می‌گوید: در آخرین دیداری که محضر ایشان بودیم، طرحی در دست داشتند تا بخش عمده‌ای از آثارشان را در قالب مجموعه‌ای منسجم منتشر کنند. زمانی که نمونه‌های اولیه را بررسی کردیم، صفحات، سرشار از یادداشت‌های ریز دستنویس و تعلیقات پیچیده‌ای بود که با مداد نگاشته شده بود. این یادداشت‌ها، عمق شگفت‌انگیز دقت نظر و وسواس علمی استاد را به نمایش می‌گذاشت. 

اسوه زهد و تواضع در قامت یک معلم بی‌همتا
خراسانی که افتخار شاگردی استاد حشمت‌پور را تا ابد در سینه دارد، به زهد و پارسایی بی‌مانند استاد اشاره می‌کند و می‌گوید: زندگی شخصی استاد، آینه تمام‌نمای سادگی و بی‌آلایشی بود. منزل ایشان چنان ساده و بی‌تکلف بود که شاید حتی از استانداردهای زندگی بسیاری از اقشار جامعه نیز ساده‌تر می‌نمود. باوجود جایگاه علمی رفیع و شاگردان پرشمار، هرگز به دنبال مال‌اندوزی یا امتیازات مادی نبودند. شب گذشته در جلسه‌ای که بسیاری از اعضا جزو اساتید سرشناس هستند، اکثریت تصریح داشتند برای درس‌های متعدد، سال‌ها در کلاس‌های درس استاد حشمت‌پور حاضر شده‌اند و همگی بر این نکته اتفاق نظر داشتند که زهد استاد، مسیر زندگی علمی آن‌ها را تغییر داد. استاد حشمت‌پور رحمت‌الله‌علیه، چهره‌ای جامع‌الاطراف بودند که جدیت علمی، دقت تألیفی و زهد عملی را در وجود خویش جمع کرده بودند. یاد و میراث ایشان، نهال الگویی ماندگار در بوستان جامعه علمی و حوزوی است.
وی به نکته دیگری در شخصیت استاد بزرگوار اشاره کرده و توضیح می‌دهد: تواضع و ادب مثال‌زدنی، خصلت جدانشدنی استاد بود. در مواجهه با شاگردان، حتی در فضای عمومی مانند خیابان، با صمیمیت و سادگی برخورد می‌کردند. باوجود گنجینه غنی از دانش در حوزه علوم عقلی و جایگاه علمی والا، همواره فروتنانه و با احترامی کم‌مانند با دیگران تعامل داشتند. بارها مشاهده می‌کردیم در پایان سال تحصیلی، برای بازبینی و انتشار صوت درس‌هایشان در مجموعه حکمت اسلامی، از ساعات آغازین روز روی صندلی می‌نشستند و با دقتی تحسین‌برانگیز، یک‌به‌یک فایل‌ها را کنترل می‌کردند تا اثری بی‌نقص و شایسته ارائه شود. این تواضع خالصانه برای همکاران و دوستان، درس عملی بزرگی بود؛ چراکه ایشان باوجود شخصیت علمی برجسته، هرگز گرد خودنمایی یا فخرفروشی نگشتند.

نماد جامعیت علمی و بی‌ادعایی در عرصه‌ دانش و اخلاق
مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی ادامه می‌دهد: استاد حشمت‌پور به عنوان‌های رسمی مانند دکتر و... هیچ اهمیتی نمی‌دادند و با متانت و سادگی  خاص  طلبگی، مسیر علمی خویش را بی‌هیاهو پیش می‌بردند. ایشان جامع معقول و منقول بودند؛ هم در علوم عقلی (از حکمت متعالیه و عرفان گرفته تا فلسفه اشراق) و هم در علوم نقلی (مانند فقه و اصول) تسلطی کم‌نظیر داشتند، اما هرگز از این دانش برای جلب توجه یا ایجاد جنجال بهره نمی‌گرفتند. همین فروتنی  آگاهانه سبب شده بود در فضای عمومی، گمنامی نسبی داشته باشند؛ اما هرکس حتی یک‌بار در کلاس‌های ایشان حضور می‌یافت یا با اندیشه‌های نابشان آشنا می‌شد، مجذوب اخلاق ساده، زهد عملی و ساده‌زیستی مثال‌زدنی استاد می‌شد. نکته شایان‌توجه دیگر، بی‌توجهی کامل ایشان به تشریفات مکان تدریس بود. باوجود امکان بهره‌گیری از حجرات شکیل و بزرگ یا مدارس معتبر حوزوی، سال‌ها درس خود را در مدرسه قدیمی «خان» (مدرسه بروجردی سابق) برگزار می‌کردند و تا واپسین روزهای عمر، این سادگی بی‌تکلف را حفظ کردند. افزون بر این، استاد در تدریس، آمیختن  علوم عقلی با معارف اخلاقی و حدیثی را اصل  کاری خویش قرار داده بودند. برای نمونه در درس‌هایی مانند توحید صدوق، مباحث پیچیده فلسفی را با استناد به منابع معارفی اهل‌بیت(ع) و متون وحیانی پیش می‌بردند. این رویکرد، گواه پیوند ناگسستنی دانش ایشان با سرچشمه‌های ناب دینی بود.
خراسانی در پایان تصریح می‌کند: متأسفانه، گمنامی استاد سبب شد بسیاری از زوایای شخصیت و جایگاه علمی ایشان در پرده ابهام بماند. امید است با تلاش‌های رسانه‌ای هدفمند و پژوهش‌های علمی مراکز مرتبط پس از درگذشت ایشان، گوشه‌هایی از این چهره ماندگار، آنچنان که شایسته‌ است به جامعه علمی معرفی شود. تواضع خالصانه، بی‌تعلقی به عناوین  زودگذر دنیوی، تلفیق دانش عقلی با معارف ناب وحیانی و پایبندی راسخ به سادگی در همه عرصه‌های زندگی، استاد حشمت‌پور را به الگویی یگانه در حوزه علم پیوسته به عمل تبدیل کرد. یاد ایشان همچون چراغی فروزان، راهنمای نسل‌های آیندۀ حوزه علمیه خواهد بود.

خبرنگار: مریم احمدی شیروان