او در بخش مربوط به ایران که 10 دقیقه طول کشید با تکرار ادعاها و تهدیدها چنین گفت: «مسیر جدیدی را برای آینده‌ای امیدوارکننده‌تر به ایران پیشنهاد می‌دهم. من جنگ دوست ندارم. می‌خواهم توافقی انجام دهم. اکنون زمان انتخاب نحوه رویکرد ایران است. آن‌ها هرگز نمی‌توانند سلاح هسته‌ای داشته باشند. اگر شاخه زیتون و فرصت برای صلح را رد کنند ما چاره‌ای جز اعمال فشار گسترده و راهی جز قطع صادرات نفت ایران نخواهیم داشت».ترامپ همچنین با طرح اظهارات خصمانه و سیاه‌نمایی‌ها علیه ایران ادامه داد: «ایران فقیر و دچار رنج غیر قابل تصوری است. بزرگ‌ترین نیروی مخرب در خاورمیانه است. جمهوری اسلامی موجب خرابی و ویرانی در یمن، عراق، سوریه، لبنان و دیگر کشورهاست. زمانی که کشورهای عربی در حال تبدیل  شدن به ستون ثبات و تجارت در جهان هستند، دولت ایران در حال دزدیدن ثروت مردم خود است و با تأمین مالی تروریست‌ها، جهان را به آشوب می‌کشد. 

بازاریابی سیاسی به سبک ترامپ
با نگاهی دقیق‌تر به اظهارات ترامپ درباره ایران در ساحل جنوبی خلیج فارس، سخنان وی در ارتباط با کشورمان را در سه حوزه می‌توان تقسیم‌بندی کرد؛ تلاش برای الگو معرفی کردن عربستان در حوزه پیشرفت در مقابل ضعیف به تصویر کشیدن ایران، انتقاد از سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی و در نهایت هم پیشنهاد مذاکره. با این حال تلاش وی برای جا انداختن کشورمان به عنوان عامل ناامنی منطقه و موج ایران‌هراسی که او به راه انداخت، نمود فرصت‌طلبی دیپلماتیک معامله‌محور است. با این اوصاف سفر ترامپ به عربستان سعودی بیشتر شبیه یک بازاریابی سیاسی بود. رئیس جمهور ایالات متحده حتی سعی کرد با پیش کشیدن مباحثی چون تغییر نام خلیج فارس و تعریف از زیرساخت‌های عربستان و در برابر آن تقبیح سیاست‌های ایران این روند بازاریابی را تکمیل کند. ترامپ در عربستان بیشتر از ایران صحبت کرد و با رؤیافروشی خاصی از سیاست جدید آمریکا در قبال جمهوری اسلامی رونمایی کرد. 

 حسابی که ترامپ روی جیب اعراب باز کرده!
سیدرضا صدرالحسینی، کارشناس ارشد مسائل منطقه در گفت‌وگو با قدس، دقیقاً بر این نکته انگشت گذاشته و می‌گوید: ترامپ در ادامه لفاظی علیه جمهوری اسلامی در حالی مدعی است اعراب بیابان را به زمین کشاورزی تبدیل کرده و در مقابل ایران محیط زیست را نابود می‌کند که در جلسه پذیرایی از وی و همراهانش ظروف موجود پر از میوه‌های ایران بود؛ محصولاتی که همگی از شمال به ساحل جنوبی خلیج فارس صادر شده‌اند. جمهوری اسلامی در صنایع‌ هایتک و فناوری‌های پیشرفته مانند هسته‌ای، نانو و حتی مسائل زیست ‌محیطی از بسیاری از کشورهای منطقه پیشروتر است. اما ترامپ که در تلاش برای کسب امتیاز از کشورهای منطقه است، حتی حاضر به نگاهی به این آمارها نیست. با این حال، رئیس جمهور آمریکا که نمی‌تواند قدرت منطقه‌ای ایران را نادیده بگیرد، در انتهای سخنان خود آمادگی برای مذاکره را اعلام می‌کند.صدرالحسینی تصریح کرد: ترامپ در دوره دوم ریاست‌جمهوری خود، همواره به دنبال کسب منافع بیشتر برای صنایع نظامی و کارخانجات آمریکایی بوده است. در این راستا، تلاش‌های ایالات متحده به‌ویژه در منطقه خاورمیانه متمرکز بر این است که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را تحت فشار قرار دهد و آن‌ها را به‌نوعی دوشیده و منابعشان را به نفع خود جذب کند. این کارشناس ارشد مسائل منطقه، معتقد است: متأسفانه مقامات ارشد کشورهای عربی نسبت به این موضوع بی‌تفاوت هستند. آن‌ها برای حفظ منافع شخصی خود هیچ توجهی به هدررفت اموال عمومی و منابع کشورهایشان نمی‌کنند. به عنوان نمونه، قراردادهای تسلیحاتی میلیاردی مانند قرارداد تسلیحاتی 100میلیارد دلاری میان ریاض و واشنگتن یا هدیه هواپیمای خصوصی برای ترامپ از سوی قطر، همگی از جیب مردم کشورهای منطقه تأمین می‌شود.

یک سناریو طراحی‌ شده و هدفمند
اما ناصر ترابی، دیگر کارشناس مسائل غرب آسیا نیز از دیدگاه دیگری به تحلیل سخنرانی ترامپ در ریاض پرداخته و معتقد است: سخنرانی ترامپ نه یک اشتباه ناشی از ناآگاهی، بلکه یک سناریو طراحی ‌شده و هدفمند بود. ترامپ تلاش کرد با استفاده از ابزارهای رسانه‌ای و با هدف گرفتن امتیازات از کشورهای عربی، فضا را به ‌نفع خود تغییر دهد. وی تصریح کرد: ترامپ در سخنرانی خود در ریاض در سه حوزه اصلی تلاش کرد منافع خود را تأمین کند. نخستین حوزه مربوط به کشورهای عربی بود که با هدف گرفتن امتیاز از آن‌ها صورت گرفت. دومین موضوع، مذاکرات با ایران بود که ترامپ به دنبال ایجاد فضای لازم برای امتیازگیری در مذاکرات بود و سومین موضوع، رژیم صهیونیستی بود که سعی کرد از اختلافات خود با نتانیاهو بهره‌برداری کند.
این کارشناس مسائل منطقه معتقد است: عدم تغییر نام خلیج فارس و یا مطرح نشدن تهدیدهای تند علیه ایران در سخنان ترامپ مشهود بود و جمهوری اسلامی باید با دیپلماسی هوشمندانه و با توجه به موقعیتی که اکنون در آن قرار دارد، از این فرصت بهره‌برداری کند.وی تصریح کرد: البته به دلیل عدم توجه ترامپ به خواسته‌های نتانیاهو با پایان سفر رئیس جمهوری آمریکا به منطقه می‌‌توان انتظار خراب‌کاری‌های بعدی رژیم صهیونیستی را داشت. دیروز شاهد انتشار اخباری درباره شهادت محمد برادر یحیی سنوار پس از آزادسازی اسیر آمریکایی بودیم. بر این اساس احتمالاً رژیم صهیونیستی در روزهای آینده به ‌طور آشکار یا پنهان دست به اقدام‌هایی علیه ایران خواهد زد. لذا ممکن است صهیونیست‌ها اقداماتی چون ترور، بمب‌گذاری یا عملیات نیابتی در منطقه انجام دهند. ایران باید در این مدت به ‌ویژه در یک ماه آینده، هوشیار عمل کند تا از تکرار فجایعی مشابه حادثه بندر عباس و بندر شهید رجایی جلوگیری شود.این کارشناس منطقه، در انتها در تقبیح ادعاهای مطرح شده از سوی ترامپ افزود: پیشرفت یک کشور را نمی‌توان صرفاً با معیارهایی چون فروش نفت و خرید تجهیزات نظامی سنجید. پیشرفت ایران در دوران تحریم‌ها و با تکیه بر توان داخلی شکل گرفته است و این واقعیت نباید از چشم دیگر کشورها پنهان بماند. سخنان ترامپ در این زمینه تنها یک عملیات روانی بود که هدفش ایجاد تفرقه و ترساندن کشورهای منطقه بود. ترامپ در سخنان خود تلاش کرد نام خلیج فارس را تغییر دهد، اما حتی در این زمینه نتوانست موفق شود. لذا این تحرکات در راستای ترساندن اعراب و گرفتن امتیاز از آن‌ها قابل تعریف است.

خبرنگار: سیدحسین حسینی