چطور در امتحانات رفوزه نشویم؟

چطور در امتحانات رفوزه نشویم؟

حجت‌الاسلام محسن قرائتی

یکی از سنت‌های خداوند آزمایش است. حدود 20 آیه درباره آزمایش در قرآن آمده است چنان که می‌فرماید: ابراهیم، اسماعیل و همه مردم باید امتحان شوند. خدا استعداد ما را می‌داند اما برای این از ما امتحان می‌گیرد تا به ازای آن به ما مزد دهد؛ چنان که ما می‌دانیم فلان فرد خیاط است اما تا لباس برای ما ندوزد پولی به او نمی‌دهیم. امیرالمؤمنین علی(ع) در نهج‌البلاغه می‌فرماید: خدا می‌داند چه کسی چه کاره است... او در پی عکس‌العمل ماست.
همه خیرات و شرور اسباب امتحان هستند، لذا قرآن از ما می‌خواهد که وقتی نقمتی داد ناشکری نکنیم و وقتی نعمتی داد، سکته نکنیم: «لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى‌ ما فاتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاكُمْ؛ (این تقدیر حق را بدانید) تا هرگز بر آنچه از دست شما رود دلتنگ نشوید و به آنچه به شما می‌دهد مغرور و دلشاد نگردید،» یعنی شد، شد، نشد هم نشد!
یکی با پول امتحان می‌شود یکی با پست و مقام. مردم در مقابل امتحان چند دسته‌اند: گروه اول جیغ و فریاد می‌کنند قرآن درباره آن‌ها می‌فرماید: «إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا» این‌ها بی‌تحمل هستند. اما عده‌ای صبر می‌کنند که قرآن درباره آن‌ها می‌فرماید: «وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ» و گروهی هم هستند که خود سراغ سختی‌ها می‌روند. مَثَل پیاز و فلفل در این باره خوب است، بچه که می‌خورد جیغ می‌زند، بزرگ می‌شود می‌خورد و جیغ نمی‌زند، بزرگ‌تر که می‌شود پول می‌دهد و پیاز و فلفل می‌خرد.
در روایت است که پیامبر(ص) هر کاری را که سخت‌تر بود، می‌پذیرفتند. اینکه حضرت زینب(س) در تفسیر وقایع کربلا فرمودند: «ما رأيت الا جميلاً» برای آن است که چون به خوان گسترده الهی می‌نگرند، ترش و شیرین را یکسان می‌دانند.
چه کنیم که در امتحانات رفوزه نشویم؟ یک راهش این است که از خدا طلب صبر کنیم: «رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا»؛ راه دیگر آن است که بدانیم دیگران هم صبر کردند، نباید کم‌حوصله باشید همه مشکل دارند؛ شخصی از من پرسید: چه کنم در نماز حضور قلب داشته باشم؟ گفتم: دکتری پیدا کن با هم برویم!