باید با آموزش، جهان را مقاوم‌سازی کنیم؛ فضاهای آموزشی، رسانه‌های اجتماعی را آموزش دهند و حتی در دوران دانشگاه، آموزش فضای دیجیتال داشته باشیم  و در حالی که این قضیه جهان را دچار شوک کرده اما شورای انقلاب فرهنگی ما متأسفانه از زمان و مکان عقب مانده است.

شوک فرهنگی به جهان
ابراهیــــــــم فیــــــــاض، پژوهشــــــگر حـــــوزه جامعه‌شناسی و استاد دانشگاه تهران در مورد آسیب‌های شناختی فضای مجازی گفت: عبارتی به نام آسیب در فضای مجازی را قبول ندارم،‌ چرا که یک فناوری به نام دیجیتال آمده که شاخصه اصلی آن رایانه است و دیجیتال یک فرهنگ جدید در جامعه و جهان ایجاد می‌کند.
این شوک‌های فرهنگی به‌شدت جهان را دچار مشکل کرده به‌طوری که تا دیروز فناوری مکانیکی داشتیم اما اکنون فناوری دیجیتالی داریم که تمام ساختار زندگی را تغییر می‌دهد. 
بحرانی که در فرهنگ و ارتباطات و رسانه ایجاد شده، شوک است، آسیب نیست. اگر شوک مثل زلزله بر جامعه رخ دهد و ساختمان مقاوم نباشد فرومی‌ریزد.

مهم‌ترین منبع عقلانیت اخلاقی
فیاض افزود: مهم‌ترین منبع اخلاق، عقلانیت است که می‌تواند عقلانیت اقتصادی و عقلانیت اجتماعی در جامعه باشد. مهم‌ترین منبع عقلانیت اخلاقی، دین است و جهان پدیدارِ دینی، اگر جهان پدیداری خوب تبیین شود.  مهم‌ترین راه ایجاد جهان پدیدار دینی، خدا و معاد است. این دنیا بیهوده نیست و مبدأ و معاد دارد؛ وقتی این ملاک باشد، اخلاقیت و عقلانیت دینی به وجود می‌آید.
بزرگ‌ترین افراد برجسته و علما نیز در رسانه‌ها حضور دارند، اما چون هنوز به طور کامل و واضح به بحث معاد ورود نکرد‌ه‌اند و هیچ کتابی در این مورد به چاپ نرسانده‌اند 
(بلکه به ترجمه کتاب‌های خارجی بسنده کرده‌اند) این موضوع دینی را  ناقص ارائه 
می دهند.
رسانه‌های دیجیتال به شدت دارند فضا ایجاد می‌کنند و چون نمی‌توانیم فضا را پر کنیم دچار خلأ اعتقادی و اخلاقی شدیم.

رسانه ها، جهان را خلاصه می‌کنند
این جامعه‌شناس درباره تجمل‌گرایی در فضای مجازی اظهار کرد: رسانه‌های اجتماعی ضد تجمل و به عبارتی مینیمالیست هستند، یعنی با کمترین خرج، جهان را خلاصه می‌کنند؛ به این صورت که کل جهان را که کالا‌های فکری، اجتماعی اخلاقی را داراست ارزان جلوه می‌دهند.
به طور مثال وقتی سرگرم فضای مجازی و دنیای دیجیتال می‌شویم ترجیح می‌دهیم غذا از بیرون سفارش دهیم و این سبب می‌شود خودمان آشپزی نکنیم، در واقع در طول روز کارهای خانه را خلاصه می‌کنیم.
فیاض راه حل این مشکل را آموزش دانست و ادامه داد: چاره این کار راهی جز آموزش نیست؛ با آموزش می‌توانیم از این شوک جلوگیری کنیم.
باید این راه حل را از دوران دبستان تا دبیرستان در نظر بگیریم و حتی در دوران دانشگاه نیز دانشجویان را با فضای دیجیتال و نگاه‌های کاربردی به آن آشنا کنیم.
با کلمه آسیب در فضای مجازی یا همان دنیای دیجیتال، انحرافات بزرگ ایجاد کردیم؛ انگار این فضای مجازی که از آن سخن می‌گوییم فضای شیطانی است درحالی‌که این تفکر کاملاً اشتباه است.
به عبارتی دربرابر فضای دیجیتال سوگیری کردیم؛ این فناوری یک شوک بر جامعه و افراد آن است.

نمی‌توان با فناوری جنگید
وی با اشاره‌ به خاطرات آقای ادیب ثانی افزود: آقای ادیب ثانی در خاطراتشان به آقای شفیعی کدکنی می‌گفتند در گذشته ماشین‌ها را ارابه شیطان و آنتن‌های رادیو را پرچم شیطان می‌نامیدند. نمی‌توان با فناوری جنگید. تأکید می‌کنم برای رسیدن به شرایط مساعد، آموزش را آغاز کنیم اما متأسفانه اکنون همه کتاب‌های آموزشی مدرسه‌ها در همه زمینه‌ها عقب‌مانده هستند.
جامعه ما پر از کمبود علم و دانش است، اگر آموزش صحیح شکل بگیرد شوک‌ها هم برطرف می‌شوند. مثلاً اگر از همان دوران مدرسه سواد رسانه‌ای به نحو صحیح آموزش داده شود و تمام بحث‌های دیجیتال را مطرح و همه را با فناوری آشنا کنند همه چیز درست می‌شود.
ابراهیم فیاض در پایان، سرانجام جنگیدن با فناوری را شکست خطاب و بیان کرد: به عنوان سخن آخر هر کسی با فناوری بجنگد، خود شکست می‌خورد.
باید با آموزش، جهان را مقاوم‌سازی کنیم؛ فضاهای آموزشی، رسانه‌های اجتماعی را آموزش دهند و حتی در دوران دانشگاه آموزش فضای دیجیتال داشته باشیم، اما شورای انقلاب فرهنگی ما متأسفانه از زمان و مکان عقب مانده است. 

​​​​​​​خبرنگار: حدیث محمدگلی