دولت جزئیات جدیدی از برنامه خود برای تغییر شیوه سهمیهبندی سوخت را اعلام کرد
آزمایش عدالت بنزینی
زهرا طوسی
سالهاست دولتها با احتیاط راهکارهای توزیع یارانههای انرژی در کشور را سبک و سنگین میکنند، مجالس دورههای مختلف نیز با بررسی طرحهایی از قبیل هر خانوار ۳۰ لیتر بنزین، تخصیص مستقیم یارانه به افراد یا طرح وان در تلاش بودهاند تا بهرهمندی از مزایای بنزین را از انحصار طبقات مرفه خارج و به سمت سفره اقشار کمبرخوردار جهتدهی کنند.هر چند سخنگوی دولت تأکید دارد «اهل خبرهای تلخ صبح جمعه نیستیم» ولی باید گفت در غیاب اطلاعرسانی دقیق و تبیین نکردن ابعاد این طرحها برای مردم، افکار عمومی تصور میکنند دولت یک بار دیگر زنگ افزایش قیمت بنزین را به صدا درآورده است در حالی که تغییر قیمت حاملهای انرژی نیازمند مصوبه مجلس است و در بودجه ۱۴۰۱ نیز اشارهای به افزایش قیمت بنزین و سهمیه سوخت نشده است.
حقیقت این است که در این طرح کارشناسی شده که ترمز آن پیش از اجرایی شدن در دولت قبل کشیده شده بود، قرار است همه مردم چه دارای خودرو و چه فاقد خودرو از این سرمایه ملی بهرهمند شوند.آن طور که علی بهادری، سخنگوی دولت میگوید در حال حاضر بنزین سهمیهای با قیمت هزار و ۵۰۰ تومان و بنزین آزاد با قیمت ۳ هزار تومان در اختیار صاحبان خودروها قرار میگیرد و در صورت اجرای طرح یاد شده، مابهالتفاوت این قیمتها به عنوان یارانه بنزین به سرپرست خانوارهایی که خودرو ندارند تعلق خواهد گرفت.
اجرای طرح پس از بررسی نتایج توسط دولت
جواد اوجی، وزیر نفت نیز تأکید کرده دولت در این طرح هیچ گونه تصمیمی برای افزایش قیمت بنزین ندارد، بلکه مصمم است یارانهای که امروز به خودروها داده میشود را به صورت عادلانه بین همه مردم اعم از کسانی که خودرو دارند و کسانی که خودرو ندارند، تقسیم کند. به گفته وزیر نفت طرح آزمایشی اختصاص بنزین به افراد به جای خودرو در قشم و کیش آغاز شده و به محض کارشناسی شدن طرح و رفع ابهامها، برحسب صلاحدید تیم اقتصادی دولت و دستور رئیسجمهور در کل کشور اجرایی میشود.
بر اساس آنچه اوجی میگوید این سهمیه به تمامی افراد چه صاحب خودرو باشند یا نه و یک سال در ایران اقامت داشته باشند، برحسب کارت ملی تعلق میگیرد و افراد میتوانند از این بنزین استفاده کنند یا به صورت ریالی از آن بهرهمند شوند.جواد اوجی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا این طرح برای دولت بار مالی ندارد؛ گفته: قرار است در این طرح همه مردم از یارانه بنزین استفاده کنند و جزو طرحهایی است که برای دولت هزینه دارد ولی در نهایت همه مردم بهرهمند خواهند شد.
واریز سهمیه خودروهای عمومی به حساب بانکی
جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراوردههای نفتی درباره جزئیات این طرح میگوید: با اجرایی شدن طرح جدید، رانندگان وسایط نقلیه عمومی همچنان از سهمیه خود برخوردارند و هیچ گونه تغییری در سهمیه تاکسیها، خودروهای عمومی و گازوئیلی ایجاد نمیشود و اعضای خانوادههایشان نیز مشمول دریافت یارانه سهمیه ۱۵ لیتر بنزین میشوند.
سالاری تأکید کرده است بر اساس این طرح سهمیه بنزین خودروهای عمومی به جای واریز به کارت سوخت، به حساب بانکی صاحب آن خودرو واریز میشود و برای خودروهای شخصی سهمیهای معادل ۱۵ لیتر به ازای هر فرد به حساب سرپرست خانواده واریز میشود.
بررسی تخصیص سهمیه ۶۰ لیتری به خانوادههای کمجمعیت
به گفته وی، ذخیره بنزین سهمیهای که در کارت سوخت خودروها و موتورسیکلتها وجود دارد، حفظ خواهد شد و مردم نباید از این بابت نگرانی داشته باشند.
معاون وزیر نفت با اشاره به اینکه در این طرح امکان خرید و فروش سهمیه کارت وجود خواهد داشت میگوید: تخصیص سهمیه ۶۰ لیتری به خانوادههای کمجمعیت بررسی میشود.
به گفته وی قرار است به ازای هر نفر ۱۵ لیتر واریز شود ولی تمهیداتی دیده شده است تا در این طرح به صورت آزمایشی خانوادههایی که تعداد نفراتشان کمتر از سقف ۶۰ لیتر است همان سهمیه ۶۰ لیتر را دریافت کنند.
لواسانی، سرپرست منطقه آزاد کیش نیز از پیشبینی سامانه مبادله بنزین برای افرادی که خودرو ندارند خبر داده و میگوید: این سامانه برای افراد فاقد خودرو یا دارای سهمیه اضافه طراحی شده به طوری که در این سامانه هم میتوان از میزان موجودی بنزین مطلع شد و هم آن را برای بازار اینترنتی بنزین به فروش رساند.
وی میافزاید: یارانه سهمیه بنزین از هر کارت بانکی قابل برداشت است و افراد در صورت نداشتن خودرو میتوانند این یارانه را با اپلیکیشنی که به همین منظور طراحی شده است به فروش برسانند.
امکان فروش خودکار بنزین سهمیهبندی
سالاری میافزاید: بر پایه این طرح، افرادی که به هر دلیل امکان فروش سهمیه خود یا انتقال به دیگری را نداشته باشند، پس از مدت مشخصی، مبلغ آن را به صورت فروش خودکار، در حساب خود دریافت خواهند کرد.
به گفته وی، به طور کلی در طرح اختصاص بنزین به هر کد ملی، مردم ایران در دو گروه دستهبندی میشوند: گروه نخست کسانی هستند که خودرو دارند و همه سهمیهشان را مصرف میکنند و گروه دوم کسانی را شامل میشود که تمام یا بخشی از سهمیهشان مصرف نشده باقی میماند. این افراد که اغلب فاقد خودرو هستند میتوانند با نصب سامانه مبادله بنزین در گوشی خود، سهمیه سوخت خودشان را با عرضه در بخش فروش اپلیکیشن مربوط، نقد کنند.
وی با بیان اینکه در این سامانه هم میتوان از میزان موجودی بنزین مطلع شد و هم آن را برای بازار اینترنتی بنزین به فروش رساند میافزاید: اگر میزان بنزینی که افراد استفاده میکنند بیشتر از سهمیه باشد، بخش «سهمیه» و «آزاد» جداگانه محاسبه خواهد شد و افراد متوجه میشوند که چند لیتر بنزین سهمیهای و چند لیتر بنزین آزاد استفاده شده و از میزان پرداختی خود مطلع میشوند.
گفتنی است؛ فراهم کردن زیرساختها در روند اجرای طرح جدید تخصیص سهمیه سوخت براساس کد ملی بر عهده شرکت پالایش و پخش فراوردههای نفتی، وزارت اقتصاد و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است.