​​​​​​​راهپیمایی علیه دولت بشار اسد از روز شنبه و از شهر درعا، هم‌مرز با سرزمین‌های اشغالی فلسطین کلید خورده و سپس به استان سویدا کشیده شد. بر این اساس، در سه روز اخیر صدها نفر در سویدا، این شهر دروزی‌نشین که منطقه‌ای تحت کنترل دمشق است، دست به اعتراض و اعتصاب زدند. برگزاری تظاهرات، اقدامی کم‌سابقه از زمان آغاز جنگ‌های داخلی در سوریه (15 مارس 2011) محسوب می‌شود و این بار معترضان پس از آن به خیابان‌ها آمدند که دولت یارانه سوخت را لغو کرد. 

پازل مشکوک
هر چند بهانه تجمعات، اعتراض به شرایط بد معیشتی و اقتصادی عنوان شده اما شعارهایی در سرنگونی حکومت سر داده شده است. جالب‌تر آنکه یکی از لیدرهای اعتراضات ضددولتی در درعا طی ویدئویی که از وی منتشر شده به‌صراحت می‌گوید: «ما گرسنه نیستیم، مطالبات ما سیاسی است». در دست داشتن پرچم مخالفان توسط برخی حاضران در تجمعات نیز از اهداف سازمان‌دهندگان و همچنین دست‌های پشت پرده خارجی برای به آشوب کشاندن سوریه حکایت دارد.
تحولات مشکوک اخیر در حالی است که سوریه کم‌کم با عبور از مشکلات امنیتی چند سال اخیر، در پی سر و سامان دادن به اوضاع اقتصادی خود است؛ روندی که بی‌شک به مذاق آمریکا، رژیم صهیونیستی و اذناب منطقه‌ای آن‌ها خوش نمی‌آید. ایالات متحده از روند بهبود اوضاع در سوریه ناراضی است و این مسئله را به‌صراحت اعلام می‌کند. به‌طور نمونه پس از بازگشایی سفارتخانه‌های چند کشور عربی در دمشق و بازگشت سوریه به اتحادیه عرب، واشنگتن و متحدان غربی از این روند انتقاد و اعلام کردند حاضر به پذیرش مشروعیت دولت بشار اسد نیستند. 
اتحادیه عرب ۱۷ اردیبهشت سال جاری و پس از ۱۲سال، با رأی قاطع تمام اعضای آن، اشتباه خود درباره سوریه را جبران و با حضور دوباره این کشور در این اتحادیه موافقت کرد. در مقابل، رهبران کاخ‌سفید پازل چندوجهی را به‌منظور ناامن کردن دوباره شام و بی‌اعتبار کردن حاکمیت این کشور کلید زده‌اند. آن‌ها در نخستین گام، موضوع احیای گروهک تروریستی داعش را مدنظر قرار داده‌اند. هلی برن و جابه‌جایی هوایی و مشکوک عناصر داعش درون خاک سوریه و همچنین از عراق به این کشور که چندین بار افشا شده، در این راستاست. در مرحله بعد، برخی خبرگزاری‌ها در چند روز اخیر از توطئه ایالات متحده در ایجاد منطقه‌ای حائل میان مرز سوریه و عراق خبر دادند. هر چند کاخ‌سفید موضوع را رد کرده اما مقامات عراقی با آگاهی از پیامد چنین اقدامات خصمانه‌ای ضمن گسیل داشتن نیروهای الحشدالشعبی به مرز، آمادگی خود برای مواجهه با هر خطری را بالا برده‌اند.

هدف؛ بازآرایی فتنه در شام
اما گام سوم تحرکات خصمانه محور غربی – عبری علیه دمشق به نظر با به راه انداختن اعتراضات مردمی کلید خورده است. آغاز چنین حرکتی از جنوب سوریه و به‌ویژه شهر درعا حاوی پیام‌هایی است. اهمیت این موضوع وقتی است که توجه داشته باشیم درعا نقطه آغاز اعتراضات مردمی سال۲۰۱۱ سوریه محسوب می‌شود که در نهایت به جنگ داخلی تبدیل شد. این استان بعداً در سال۲۰۱۸ میلادی در چارچوب یک توافق آتش‌بس تحت حمایت روسیه، بار دیگر تحت کنترل دولت مرکزی سوریه درآمد. با این حال برنامه‌ریزی برای ایجاد موج جدید ناآرامی از این شهر بی‌تردید با هدف ایجاد جو روانی و تحریک احساسات مردمی علیه حکومت است. نکته دیگر اینکه این استان هم‌مرز با سرزمین‌های اشغالی فلسطین است و در این توطئه نیز به وضوح می‌توان دست‌های پلید صهیونیست‌ها با هدف ناامن‌سازی سوریه را مشاهده کرد.
همه تحولات با هدف بازآرایی فتنه در شام رقم می‌خورد. در این راستا دو روز پیش رسانه‌ها از اعلام موجودیت گروه تروریستی جدید در مناطق دولتی خبر دادند. «سرایا المقاومة الشعبیة» در همبستگی با مردم درعا و سویدا اعلام موجودیت کرده و منطقه فعالیت خود را استان حمص اعلام کرده است. این دومین گروه شکل گرفته پس از تحرکات اخیر آمریکاست.

چه کسی مقصر است؟
تجمعات دوباره در برخی نقاط سوریه به بهانه شرایط نامناسب اقتصادی و بهره‌برداری سیاسی دشمنان از این موضوع و ماهی‌گیری از این آب گل‌آلود در حالی است که باید توجه داشته باشیم پیش از آغاز بحران و جنگ داخلی با توطئه غربی-صهیونیستی-عربی و ترکیه، سوریه کشوری توانمند با مردمان سختکوش در عرصه‌های مختلف اقتصادی بود. هر چند تروریست‌های اجیر شده که مأموریت نابودی سوریه را بر عهده داشتند با مجاهدت‌های ارتش سوریه و رزمندگان مدافع حرم شکست خوردند، اما سران واشنگتن در ادامه جنایت‌های ضدبشری خود علیه مردم سوریه، در ۱۷ ژوئن ۲۰۲۰ (۲۸ خرداد ۱۳۹۹) اقدام به تحریم‌های اقتصادی همه‌جانبه این کشور در قالب مصوبه تحریم‌های سزار (قیصر) کردند که در سال ۲۰۱۹ در کنگره این کشور تصویب شد و مشکلات جدید سوریه (به‌ویژه اقتصادی) از همین زمان آغاز شده و روز به روز گسترش یافت.
تحت تأثیر این رویه خصمانه، هر دلار آمریکا که دی‌ماه پارسال معادل حدود 7هزار لیره سوریه بود، اکنون به ۱۵هزار لیره افزایش یافته است. ۱۲سال پیش در آغاز اعتراضاتی که به جنگ داخلی سوریه منجر شد، هر دلار آمریکا ۴۷ لیره معامله می‌شد. نتیجه اینکه براساس ارزیابی سازمان ملل متحد، ۹۰درصد از مردم سوریه در مناطق تحت کنترل حکومت بشار اسد در فقر به سر می‌برند و بیش از نیمی از ۱۲میلیون نفری که در سوریه باقی مانده‌اند، سخت درگیر تلاش برای امرار معاش هستند.

اعتراضات سوریه چقدر جدی هستند؟
در نهایت اینکه جرقه اعتراضاتی که از چند روز پیش در پی صدور فرمان بشار اسد برای حذف یارانه‌ها زده شد، در حال حاضر به بخش‌های جنوبی سوریه محدود است و در دمشق، پایتخت یا شهرهای بزرگ مانند حمص و حلب وضعیت آرام گزارش شده است. اما برایند صحنه سوریه نشان می‌دهد اعتراضات، خطر بلندمدتی ندارند. در بسیاری از این مناطق میان دولت و مخالفان مسلح مصالحه انجام شده و در سال‌های گذشته نیز شاهد اعتراض بوده‌اند و بخش قابل توجهی از ساکنان آن‌ها طرفدار تروریست‌ها هستند. ترورهای انجام گرفته در درعا، سویدا و تا حدودی ریف دمشق نیز ناشی از همین موضوع است.
از سوی دیگر با وخامت اوضاع اقتصادی، وقوع اعتراض امری اجتناب‌ناپذیر است و هواداران دولت نیز ممکن است دست به اعتراض بزنند .با اینکه ماهیت تظاهرات مناطق یاد شده متفاوت بوده و در راستای مخالفت با حکومت است اما خطر بلندمدتی نداشته و قادر به ایجاد موجی از اعتراضات در سوریه نیست. تمرکز دولت هم در این مناطق بیشتر بر مقابله با گروه‌های تروریستی است نه تظاهرات‌های مردمی. با وجود این، جدیت دمشق در مهار نابسامانی‌های اقتصادی می‌تواند بهانه برای چنین رخدادهایی را از دست مخالفان خارج کند و این یک ضرورت مهم است.

خبرنگار: مهدی خالدی