کامل‌ترین نسخه کهن قرآن جهان در حرم مطهر رضوی

مصحف هزارو400 ساله «مشهد رضوی» رونمایی شد

کامل‌ترین نسخه کهن قرآن جهان در حرم مطهر رضوی

مصحف مشهد رضوی، تاریخی‌ترین قرآن کامل کتابت شده با قدمت یک‌هزار و 400سال صبح پنجشنبه با حضور تولیت آستان قدس رضوی رونمایی شد.


در مراسم رونمایی از این مصحف شریف که با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سید جواد شهرستانی، مدیرمؤسسه آل‌البیت احیاء التراث و نماینده آیت‌الله سیستانی در ایران و جمعی از علما، اندیشمندان اسلامی، مسئولان فرهنگی و اساتید دانشگاه در محل تالار قدس کتابخانه مرکزی حرم مطهر رضوی برگزار شد، مرتضی کریمی‌نیا پژوهشگر مصحف مشهد رضوی به معرفی این نسخه پرداخت.
کریمی‌نیا نسخه‌های قرآنی به‌جا مانده از نخستین قرون اسلامی را سندی برای شناخت تاریخ کتابت و قرائات قرآن کریم عنوان کرد و گفت: بر این اساس، نسخه‌های هرچه قدیمی‌تر شاهدی صریح‌تر و ارزشمندتر برای شناخت کهن‌ترین رویدادهای مرتبط با تاریخ متن و کتابت قرآن به شمار می‌آیند. طبیعی است برخی از این اسناد و مدارک، دانش‌های گذشته ما را تأیید و اطلاعات گذشته ما را بازسازی می‌کنند.
کریمی نیا، مصحف مشهد رضوی با ۲۵۲ برگ را کامل‌ترین مجموعه اوراق از یک قرآن کامل از سده نخست هجری در سراسر جهان معرفی کرد که بیش از ۹۵درصد متن قرآن را دربردارد. با توجه به ویژگی‌های متنی این مصحف، ویژگی‌های رسم، غرائب املایی، اختلاف قرائات، چینش یا ترتیب‌بندی سوره‌ها و درنهایت بر پایه آزمایش‌های متعدد کربن ۱۴ روشن شده بخش اصلی این نسخه در دورانی بسیار زودهنگام و در سده نخست هجری کتابت شده است.
 کریمی‌نیا ابعاد مصحف مشهد رضوی را در قطع بزرگ حدود ۳۵ در ۵۰ سانتیمتر عنوان کرد که سده نخست هجری در مدینه یا کوفه روی پوست کتابت شده و تا چند دهه بعد احتمالاً در کوفه بوده است.
وی با بیان اینکه این اثر در قرون بعدی به خراسان انتقال یافته و در اختیار عالمان نیشابور بوده، گفت: در اواخر قرن پنجم هجری، مالک این نسخه با نگارش وقف‌نامه در آغاز نسخه، آن را بر حرم مطهرامام رضا(ع) وقف کرده است.
کریمی‌نیا به یادداشت واقف و مالک نسخه مصحف مشهد رضوی هنگام وقف در اواخر سده پنجم هجری اشاره کرد که مطابق آن، این مصحف در دو جلد مجزا تدوین و صحافی شده بوده که اکنون پس از گذشت ۹ قرن، دو بخش آن در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. وی به شاخصه‌های خطی این مصحف پرداخت و گفت: مصحف حجازی کهن‌ترین دستنویس‌های قرآنی به‌جا مانده از سده نخست و اوایل سده دوم هجری هستند که در ظاهر خط آن‌ها حالت مایل به سمت راست است. این مصحف‌های شناخته شده در سراسر جهان به کمتر از ۵۰ نمونه می‌رسد که از برخی از آن‌ها مثلاً قرآن بیرمنگام تنها دو یا چند برگ باقی مانده است.
مرتضی کریمی‌نیا در ادامه به معرفی نسخه برگردان (فاکسیمیلیه) پرداخت و گفت: متن کامل مصحف مشهد رضوی اکنون با تحقیق و توضیحات و مقدمه مشروح به دو زبان عربی و انگلیسی از سوی مؤسسه آل‌البیت علیهم السلام لاحیاء التراث در سال ۱۴۰۱ تا 1402/ 2023-2022 میلادی به صورت فاکسیمیله منتشر شده است.

مصحف مشهد رضوی پاسخی مستدل به نقادان کتابت قرآن کریم است
استاد علوم قرآن و حدیث در دانشگاه تهران در مراسم رونمایی از مصحف شریف متعلق به نیمه دوم سده نخست هجری، وجود مصحف مشهد رضوی را پاسخی مستدل بر نقادان کتابت قرآن کریم عنوان کرد.
به گزارش آستان نیوز، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدعلی مهدوی راد گفت: در یک قرن گذشته خاورشناسان مطالعاتی را درزمینه قرآن داشتند که این نسخه جواب عملی جدی بر نقدهای بی‌پایه برخی منتقدان می‌دهد.
وی زیرسؤال بردن کتابت را یکی از این نقدها عنوان کرد که بر پایه نظر این افراد، در بدو ظهور اسلام تعداد اندکی کتابت می‌دانستند و از این رو کتابت قرآن و حدیث را در زمان پیامبر(ص) نفی می‌کنند، اما این نسخه که 95 ورق دارد یک سند بر کتابت در زمان حضور پیامبر اکرم(ص) است. مهدوی راد مسئله قرائت مختلف که بر آن دامن زده می‌شود را یکی دیگر از این شبهات خواند و گفت: ثابت کردیم این قرائت‌ها تفسیر هستند و ربطی به متن قرآن ندارند و متن قرآن از هر تحریفی مبراست و این نسخه که در آن جابه‌جایی وجود ندارد گواهی بر این مدعاست. 
این استاد حوزه و دانشگاه وجود مصحف‌های مختلف که هر کدام به نام یکی از صحابی است را شبهه‌ای دیگر خواند و گفت: برخی مصحف‌ها به نام صحابه هستند که هیچ کدام کامل نیستند و با هم تفاوت دارند و بر این اصل استدلال می‌کنند قرآن دچار خلل است، اما ثابت کردیم این کتب دستخط خودشان است و ارتباطی به کتابت قرآن ندارد. وی جمع سوره‌های قرآن بدین شکل که در دسترس ماست را مسئله دیگر عنوان کرد که بر آن شبهه وارد می‌کنند که این مصحف نشان می‌دهد جمع قرآن نیز پایه در دوران خود پیامبر اکرم(ص) دارد.

کامل‌ترین قرآن کهن از قرن اول هجری قمری
رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی هم در این آیین، گفت: «مصحف مشهد رضوی» یک قرآن کم‌نظیر و کامل‌ترین قرآن کهن از قرن اول هجری قمری است.
حجت‌الاسلام سیدجلال حسینی اظهار کرد: امروز صرفاً روز رونمایی از یک اثر نفیس نیست، امروز پایان یک کار نیست بلکه آغاز یک نهضت است و در این راستا همه ریل‌گذاری‌ها و بسترسازی‌ها برای نهضت بازآفرینی و نشر نفایس گنجینه آستان قدس رضوی انجام می‌شود.وی گفت: رسیدن به مرجعیت علمی شعار نیست؛ ما در آستان قدس رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی ۳۰ ساله را داریم، ظرفیت آموزشی از مهدکودک تا دانشگاه رضوی و دانشگاه امام رضا(ع) و انتشارات به‌نشر با شبکه مویرگی و چاپ و انتشاراتی با ظرفیتی بیش از ۵میلیون نسخه کتاب را داریم.
وی با اشاره به چهار محور راهبردی در مجموعه کتابخانه آستان قدس رضوی تشریح کرد: چهار گام اساسی و خط راهبردی را دنبال کردیم؛ ابتدا به جمع‌آوری آثار پرداختیم و در زمینه توسعه و حفظ و نشر آثار این مسیر را دنبال می‌کنیم.
وی اظهار کرد: همچنین در سال‌های اخیر بیش از ۸۰هزار اثر و منابع فرهنگی وقف آستان قدس رضوی شده که نگاه ویژه تولیت در خرید نسخه‌های خطی جای تحسین دارد.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه