او که در ماه شعبان در بیت وحی و نبوت و رسالت متولد شد، تحت تربیت الهی و در دامان عصمت حضرت زهرای اطهر(س) طوری پرورانیده شد که به عَلم هدایت و مصباح سعادت و چراغ فروزان دین تبدیل شد تا جایی که حتی پس از شهادت حضرتش، نمادی برای هدایت و سعادت قرار گرفت و زیارت او، راه نجات و خوشبختی نامیده شد و اهل بیت عصمت و طهارت(ع) همگی، مردمان را به زیارت آن حضرت فراخوانده و پرده از ثواب‌های بالای آن برداشتند.
۴۰ چهارشنبه را میهمان کلمات گهربار و حیات‌بخش حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) هستیم و همراه خوانندگان، شرح یک حدیث رضوی را در گفت‌وگو با اساتید حوزه و دانشگاه بررسی خواهیم کرد.
شرح حدیث این هفته را محضر حجت‌الاسلام والمسلمین ایمان امیری، استاد حوزه علمیه هستیم تا از جام معرفت کلمات رضوی، جان تشنه خویش را سیراب کنیم.
در روزهای ابتدای ماهی قرار داریم که سه مولود عظیم‌الشأن؛ امام حسین(ع)، ابوالفضل العباس(ع) و امام زین‌العابدین(ع) در آن متولد شده‌اند. در روایاتی که از امام رضا(ع) به دست ما رسیده، درباره شخصیت ملکوتیِ سیدالشهدا(ع) چه توصیه‌هایی شده است؟
اهل بیت(ع) به‌ویژه امام حسین(ع) به عنوان انسان کامل و مصداق اتمّ پاسخ خداوند متعال در جواب ملائکه است. آن وقت که از خداوند سؤال کردند چرا انسان خونریز و سفاک را خلق می‌کنی در حالی که ما به عبادت و تقدیس و تسبیح تو مشغولیم و خداوند فرمود: «إنّی أعلم ما لاتعلمون» یعنی این سجده برای نمونه‌های کامل انسان که همان ائمه معصوم(ع) است باید باشد و من خلقت آسمان‌ها و زمین را برای این‌ها انجام دادم.
درباره وجود گرانقدر آن امام همام و کشتی نجات بشریت حضرت امام حسین(ع)، از پیامبر مکرم(ص) تا یکایک اهل بیت(ع) همه سخن فرموده‌ و از فضائل و مکارم آن حضرت، گفته‌اند و مردمان را به زیارت آن حضرت فراخوانده‌ و پرده از ثواب‌های فوق‌العاده زیارتش برداشته‌اند.
از جمله امام رضا(ع) در احادیث فراوانی درباره شخصیت امام حسین(ع) اشاره فرموده‌ و بر زیارت آن حضرت تأکید کرده‌اند. ازجمله در روایتی فرموده‌اند «من زار قبر أبي عبدالله(ع) بشط الفرات، كان كمن زار الله فوق عرشه» یعنی هر کسی امام حسین(ع) را زیارت کند، همانند کسی است که خداوند را در عرش زیارت کرده است، یعنی بالاترین درجه‌ها را کسب می‌کند. یا در روایت دیگری می‌فرمایند: «من زار الحسين بن علي(ع) عارفاً بحقه، كان من محدثي الله فوق عرشه، ثم قرأ إن المتقين في جنات ونهر في مقعد صدق عند مليک مقتدر» یعنی هر کسی حسین(ع) را در حالی که عارف به حق او است زیارت کند، از سخن‌گویان با خدا در عرش او و مصداقی برای «عند ملیک مقتدر» محسوب می‌شود.

 آیا از امام رضا(ع) توصیه‌ای برای زیارت آن حضرت در ماه شعبان هم شده است؟
ماه شعبان از بزرگ‌ترین فرصت‌های الهی برای انسان است تا بتواند خود را به مقام تقرب الهی برساند و همنشین اولیاءالله شود. بنابراین اعمال این ماه از بهترین اعمال عبادی است و انسان اگر موفق به انجام آن شود، توفیق بزرگی کسب کرده است. از اعمال و عبادات مهمی که در این ماه سفارش شده، زیارت مضجع شریف حضرت سیدالشهدا(ع) در کربلاست.
ابونصر بزنطی نقل می‌کند که از امام علی بن موسی‌الرضا(ع) پرسیدم امام حسین(ع) را در چه ماهی زیارت کنیم؟ حضرت پاسخ دادند در نیمه ماه رجب و نیمه ماه شعبان. پس چه خوب است انسان بتواند هرطور شده در نیمه این ماه مبارک، آن حرم ملکوتی را زیارت کند و از ثواب‌های بی‌شمار آن بهره‌مند شود.

حال که سخن به اینجا رسید از آداب زیارت برای مخاطبان ما بگویید.
در روایات اهل‌بيت(ع)، رهنمودهايی درباره زيارت امام حسين(ع) آمده كه توجه به آن‌ها، موجب بهره‌گيری بيشتر از بركات زيارت حضرت خواهد بود. به‌طور كلی، آداب زيارت امام حسين(ع) به دو دسته تقسيم می‌شود: آداب باطنی و آداب ظاهری.
آداب باطنی زيارت آن دسته از آدابی است که در حقيقت، مغز و باطنِ زيارت است و چه بسا زائر بدون آن، از درک ثواب زيارت محروم شود. مانند معرفت، اخلاص، حضور قلب، تسليم، اشتياق و اظهار حُزن و اندوه. زیارت نیاز به آداب ظاهری هم دارد، ازجمله غسل زیارت، پوشيدن پاكيزه‌ترين لباس، استفاده نكردن از بوی خوش و زينت، سكوت، آرامش و وقار، اجازه ورود خواستن، پيش گذاشتن پاىِ راست و خواندن زيارت‌های مأثوره مانند زیارت امین‌الله و زیارت جامعه کبیره.

از آثار و کارکردهای زیارت امام حسین(ع) نیز برای خوانندگان بفرمایید.
برخی درس های تربیتی که به عنوان کارکردها و آثار زیارت آن حضرت می‌توان نام برد عبارت‌اند از تقویت معادگرایی و ترجیح آخرت بر دنیا. از دروس  مهم زیارت سیدالشهدا(ع)، آموزش گرایش به آخرت و عمل برای آن است. این عمل عبادی از جهات متعدد، مانند توجه به اهداف قیام حضرت و فهم ایثار و فداکاری ایشان برای خدا و نیز نترسیدن از مرگ و اشتیاق به شهادت و لقای الهی، موجب دل کندن از دنیا و توجه به آخرت می شود.
دیگری افزایش اشتیاق به انجام دادن کارهای نیک و شایسته است. 
زیارت سیدالشهدا(ع)، معنویت و نورانیت عمیقی در باطن زائران ایجاد می کند؛ به‌گونه ای که آنان خود را در ارتباط نزدیک با خدا و اولیای الهی احساس می‌کنند و به دنبال این حالت، به انجام کارهای نیک رغبت بیشتری دارند و احساس می کنند دل آن‌ها برای اطاعت خداوند و انجام کارهای خداپسندانه نرم شده است.
ایجاد و تقویت انگیزه توبه نیز از دیگر آثار و کارکردهای زیارت است. از موقعیت های بسیار مهمی که سبب انقلاب درونی اخلاقی و معنوی در افراد می شود، زیارت امام حسین(ع) است. کسانی که آلوده به معصیت بوده اند با زیارت آن حضرت، به یکباره مسیر زندگی خود را تغییر داده و راه صلاح در پیش گرفته اند، بسیار هستند.
تقویت روحیه جهاد و شهادت نیز از دیگر آثار است. زیارت سیدالشهدا(ع) یادآور مجاهدت، شجاعت و از جان گذشتگی حضرت است و زائران ایشان می آموزند مجاهدت در راه خدا آن‌قدر ارزش دارد که شخصیت عظیمی، مانند آن حضرت، پا به این راه می نهد و تمام سختی های آن را به جان می خرد. آموزش مساوات و برابری نیز ازجمله کارکردهای زیارت امام حسین(ع) است. در واقعه عاشورا، افراد و اشخاصی از همه اقشار حضور داشتند. 
هم بزرگانی مانند حضرت علی‌اکبر(ع) و حضرت عباس(ع) و هم غلام سیه چهره‌ای مانند «جون»، غلام ابوذر غفاری. زائر امام حسین(ع) در کنار حرم ملکوتی آن حضرت، به همه اصحاب آن ایشان، از حضرت عباس(ع) گرفته تا جون، با عبارت «السلام علیکم یا انصار ابی عبدالله الحسین» سلام می دهد و در کنار مرقد مطهر آن حضرت(ع) در کنار همه اقشار جامعه، بدون توجه به ویژگی های ظاهری و تفاوت‌های اجتماعی، آن حضرت را 
زیارت می کند.
بر همه ما لازم است در مثل این روزها که ایام ولادت با سعادت آن حضرت(ع) است بتوانیم با کسب معرفت و شناخت فضائل و مکارم اخلاقی ایشان، نفوس خود را تربیت و هر چه بیشتر، خود را به این اسوه‌های یگانه و بی‌نظیر نزدیک کنیم.

خبرنگار: مریم احمدی شیروان