PDF

چین، ایران و میانجی‌گری بحران کشتی‌ها

چین، ایران و میانجی‌گری بحران کشتی‌ها

اندیشکده «شورای سیاست خارجی آمریکا» در مطلبی به قلم ایلان آی‌برمن، معاون ارشد رئیس‌جمهورآمریکا به رخدادهای جاری در دریای سرخ پرداخته و نوشت: دولت بایدن در تلاش‌های خود برای بازدارندگی در مقابل حوثی‌ها که اکنون امنیت دریایی را تهدید می‌کنند، راهبرد جدیدی را رو کرده و آن، درخواست کمک از پکن است.


در چند هفته گذشته، مقامات ارشد کاخ‌سفید بارها از دولت چین درخواست کرده‌اند با جمهوری اسلامی ایران، حامی اصلی حوثی‌ها، برای جلوگیری از تکرار حوادث دریایی میانجی‌گری کند. مشاور امنیت ملی آمریکا حتی با وزیر خارجه چین در تایلند دیدار داشت تا این موضوع را به صورت جدی پیگیری کند.

شرکای راهبردی
در ادامه گزارش آمده: همان‌طور که جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی توضیح داد «چین بر تهران نفوذ دارد... و آن‌ها توانایی گفت‌وگوهایی را دارند... که ما نداریم». کربی به‌صراحت اعلام کرد دولت از پکن می‌خواهد از این نفوذ برای کمک به توقف ارسال سلاح و مهمات به حوثی‌ها استفاده کند.
توانایی چین در تأثیرگذاری بر رفتار ایران گسترده‌تر از چیزی است که بیشتر مردم تصور می‌کنند. جمهوری خلق چین اکنون بزرگ‌ترین شریک تجاری جمهوری اسلامی است که حدود 25درصد از کل تجارت ایران را به خود اختصاص داده است. این کشور همچنین بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران بوده و در سال گذشته به‌طور میانگین بیش از یک میلیون بشکه در روز واردات داشته است.
رهبران چین همچنین نفوذ سیاسی و راهبردی قابل توجهی بر تهران دارند. در سال 2021، پکن و تهران یک قرارداد 400میلیارد دلاری به مدت ربع قرن منعقد کردند. این رویکرد در راستای کاهش اثرات نامطلوب سیاست «فشار حداکثری» دولت ترامپ طراحی شده بود و به جمهوری خلق چین امکان اولین ورود را در مواردی مانند دسترسی به بنادر ایران، توسعه شبکه مخابراتی ایران و ساخت‌وساز زیرساخت‌ها و پروژه‌های حمل‌ونقل در ایران داده است. 

روی چین حساب نکنید!
این اندیشکده در انتها با طرح این پرسش که آیا رهبران چین تمایل به استفاده از نفوذ خود علیه ایران دارند، آورده: به نظر می‌رسد پاسخ 
«واقعاً نه» است. مقامات چینی به‌تازگی با اشاره به درخواست‌های آمریکا، با همتایان ایرانی خود تماس گرفتند و از آن‌ها خواستند فعالیت‌های حوثی‌ها را محدود کنند. با این حال، به‌طورقطع فشار پکن سطحی بوده است. به نظر می‌رسد جمهوری خلق چین تنها به حفظ منافع اقتصادی خود علاقه دارد.
برخلاف آنچه دولت بایدن ممکن است امیدوار باشد، واقعاً به نفع پکن نیست تهران یا نمایندگان آن را مهار کند. سال‌هاست چین تلاش می‌کند کشورهای خاورمیانه را متقاعد کند می‌تواند جایگزین قانع‌کننده‌ای برای نظم منطقه‌ای مستقر به رهبری آمریکا ارائه دهد. این کشور این کار را از طریق ابتکارات دیپلماتیک (مانند میانجی‌گری برای تنش‌زدایی میان عربستان سعودی و ایران در بهار گذشته) و مفاهیم امنیتی جدید مانند «معماری امنیتی جدید برای خاورمیانه» انجام داده است.
در حال حاضر، تشدید تحریکات توسط ایران و گروه‌های نیابتی آن به افشای ورشکستگی سیاست خاورمیانه‌ای دولت بایدن و ضعف فعلی بازدارندگی ایالات متحده کمک کرده است. این مسئله، موجب افزایش جذابیت رو به رشد چین به عنوان یک جایگزین بالقوه در منطقه است که به طور طبیعی سودش به جیب پکن خواهد رفت.
شاید کاخ‌سفید همه این‌ها را درک کرده باشد و صرفاً به عنوان یک تشریفات با چین تماس بگیرد. یا شاید تیم بایدن واقعاً معتقد است جمهوری خلق چین می‌تواند باوجود رقابت مدیریت شده خود با ایالات متحده، انگیزه‌ای برای ایفای نقش سازنده‌تری در منطقه داشته باشد. اگر مورد دوم درست باشد، دولت بایدن به‌شدت ناامید خواهد شد. خوانش هوشیارانه از رویکرد چین در قبال رفتار ایران در خاورمیانه، روشن می‌کند تهران اکنون واشنگتن را دقیقاً در جایی که پکن می‌خواهد، قرار داده است.

​​​​​​​ ترجمه و تلخیص، زینب اصغریان

برچسب ها :
ارسال دیدگاه