​​​​​​​ مشارکت، برخلاف پیش‌بینی نظرسنجی‌ها که آن را از حدود ۵۱ درصد (ایسپا) تا حدود ۵۴ درصد( پژوهشگران خبره پارس) پیش‌بینی کرده بودند، از ۴۰ درصد فراتر نرفت. درباره اینکه چرا مراکز افکارسنجی که پیش از این توانسته بودند، میزان مشارکت را در دوره‌های قبلی انتخابات مجلس و انتخابات ریاست جمهوری تا حد بسیار دقیقی، درست پیش‌بینی کنند، این بار موفق به این کار نشدند می‌توان دلایل مختلفی را ذکر کرد. بازه کوتاه فرایند انتخابات ریاست جمهوری و به جمع‌بندی نرسیدن برخی برای گرفتن یک تصمیم قطعی درباره نامزد مطلوب، «سکوت قانون» درباره فرصت اجماع میان نامزد‌های یک جریان و انتظار کشیدن طرفداران آن‌ها تا دقیقه 90 برای رسیدن به نامزد واحد و عدم برگزاری همزمان انتخابات شورا‌های شهر و روستا به عادت هر دوره، از مهم‌ترین مسائلی است که می‌توان در بیان چرایی تصمیم مرددان مبنی بر پانگذاشتن به مراکز رأی‌گیری باوجود اعلام تصمیم قطعی‌شان مبنی بر مشارکت حتمی در نظرسنجی‌ها، ذکر کرد.
سؤال مهم این است که ۱۰ تا ۱۵ درصدی که برخلاف نظرسنجی‌ها دست آخر در دایره تردید ماندند و رأیشان را برخلاف آنچه در نظرسنجی‌ها گفته بودند به صندوق نینداختند، از کدام طیف و دسته و گروه بودند؟ برای یافتن پاسخ این پرسش بد نیست نتایج بدست آمده دور اول انتخابات ریاست جمهوری و سبد آرای هر نامزد را با پیش‌بینی این نظرسنجی‌ها تطابق بدهیم تا به جواب این سؤال برسیم. مرکز تحلیل اجتماعی «متا» که یکی از همین مؤسسات افکارسنجی است، در گزارشی داده‌های سه مجموعه «پژوهشگران خبره پارس»، «متا» و «ایسپا» را بررسی کرده و به نتایج جالبی رسیده است. مطابق این گزارش، این سه مجموعه بر اساس میزان مشارکت پیش‌بینی شده خود، تعداد رأی سه نامزد مسعود پزشکیان، سعید جلیلی و مصطفی پورمحمدی را با دقت بسیار بالایی پیش‌بینی کرده‌اند. اتفاق جالب در بررسی این آمار‌ها آنجاست که می‌بینیم برخلاف سه نامزد مذکور، آرای آقای قالیباف با آنچه نظرسنجی‌ها تخمین زده‌اند، تفاوت چشمگیری داشته است. این مرکز در این گزارش تأکید می‌کند فرضیه ناامید شدن بخشی از حامیان آقای قالیباف پس از مشاهده عقب افتادن او در نظرسنجی‌ها سبب شده بخشی از سبد آرای او تصمیم بگیرند به هر دلیلی در انتخابات مشارکت نکنند.
در این بررسی، مطابق مشارکت پیش‌بینی شده مراکز نظرسنجی‌هایی چون «ایسپا»، «پژوهشگران خبره پارس» و مرکز تحلیل اجتماعی «متا»، رأی محمدباقر قالیباف باید به ترتیب چیزی حدود ۵ میلیون و ۹۸۶ هزار، ۷ میلیون و ۹۶۴ هزار و ۸میلیون و ۳۵۵ هزار رأی می‌بود، در حالی که نتیجه اعلام شده انتخابات، تعداد آرای این نامزد را ۳ میلیون و ۳۸۳ هزار رأی نشان داد. این اختلاف با همین ترتیب، برخلاف سه نامزد مذکور قبلی که آرای آن‌ها تقریباً مطابق نظرسنجی‌ها از آب درآمده، به ترتیب اختلاف  4/2درصد، 7/5درصد و ۸ درصد را نسبت به پیش‌بینی این مراکز نظرسنجی نشان می‌دهد.
مرکز تحلیل اجتماعی «متا» مدعی است مبتنی بر همین بررسی‌ها می‌توان این فرضیه را با اطمینان بالایی تأیید کرد که مرددان و سبد رأی قالیباف، بخش‌های اصلی علل کاهش مشارکت در دور اول انتخابات در هشتم تیر به شمار ‌می‌روند.
با توجه به این گزارش می‌توان گفت هر نامزدی که بتواند علاوه بر آن ۳ میلیون و ۳۸۳ هزار رأی دور اول قالیباف، سبدآرای مردد‌های دور اول او را که به هر دلیلی تصمیم به عدم مشارکت گرفتند و نزدیک به ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تا ۵ میلیون رأی را در برمی‌گیرند، به سمت و سوی خود بکشاند، می‌تواند صبح ۱۶ تیرماه خودش را روی صندلی ریاست جمهوری در پاستور ببیند.
بر همین مبنا می‌توان مدعی شد از آن جایی که سعید جلیلی، بیانیه حمایتی محمدباقر قالیباف را بعد از دور اول با خود دارد و نظرسنجی‌ها نیز سهم بیشتری از سبدآرای قالیباف را در صورت اجماع به نفع او پیش‌بینی کرده بودند، می‌تواند اختلاف دور اول را با مسعود پزشکیان جبران کرده و‌امیدوارانه‌تر به این مسیر فکر کند؛ هر چند که این مورد یکی از مؤلفه‌ها به‌شمار می‌رود و آرا و نظر مردم و همچنین سبد مرددان نیز طی این هفته متأثر از یک فضای دو قطبی، می‌تواند به سمت یکی از طرفین این مناظره سرازیر شود.

خبرنگار: محسن فاطمی نژاد