لقبی که از پیامبر(ص) به امام باقر(ع) رسید
حجت‌الاسلام مؤمنی با بیان اینکه از دوران امام سجاد(ع)، امام باقر(ع) و امام صادق(ع) می‌توانیم به دوران تبیین فکری، علمی و فرهنگی اسلام یاد کنیم، می‌گوید: این سه امام بزرگوار انقلاب فرهنگی را شکل دادند. جرقه این انقلاب فرهنگی را امام سجاد(ع) با تربیت شاگردان چند ده نفری زد. تأسیس این انقلاب را نیز امام باقر(ع) با شاگردان چند صد نفری در علوم مختلف انجام داد و شاگردان چند هزار نفری امام صادق(ع) عاملی برای تثبیت و توسعه جهانی این انقلاب شد. 
ایشان به روایتی از شیخ صدوق(ره) اشاره کرده و ادامه می‌دهد: شیخ صدوق(ره) از حضرت صادق(ع) نقل می‌كند كه پيغمبر(ص) روزى به جابر بن عبدالله انصارى که از صحابه و علاقه‌مند خاص خاندان نبوت بود، فرمود: «ای جابر، تو زنده می‌مانی تا آنکه فرزندم محمد بن علی بن الحسین علیهم السلام را که در تورات به باقر معروف است ملاقات کنی، چون وی را ملاقات کردی سلام مرا به او برسان». پس از سال‌ها جابر از داخل کوچه‌ای رد می‌شد که نگاهش به آقازاده‌ای افتاد و دید جمال او جمال پیغمبر خداست. مجذوب او شد. به سمت او رفت و سؤال کرد: اسم شما چیست؟ ایشان جواب داد: اسم من اسم پیغمبر خدا(ص) یعنی محمد است. پدرم على بن الحسين است و من فرزند امام سجاد(ع) هستم، باقر هستم. جابر پیشانی امام باقر(ع) را بوسید و به محضر حضرت عرض کرد: من حامل سلام جدتان پیغمبر خدا(ص) هستم. پیغمبر خدا(ص) به من فرمود جابر، تو می‌بینی از نسل من کسی را که اسمش اسم من است، شمایل و چهره او مثل من و شکافنده علم است». این شکافنده علم، پیشگویی نبی مکرم اسلام(ص) خطاب به جابر است و به همین سبب پنجمین امام شیعیان، امام باقر(ع) را شکافنده دانش‌ها و مؤسس انقلاب فرهنگی می‌دانیم. امام باقر(ع) با بیانات ارزشمندشان به شاگردان و امام صادق(ع)، در بیان قانون و فرمول در این سبک بسیار تأثیرگذار هستند. ما نیز برای حرکت در این مسیر و دستیابی به حیات طیبه باید از کلام نورانی این بزرگواران بهره گیریم.

امام باقر(ع) مجاهد خستگی‌ناپذیر
این مدرس حوزه علمیه قم به دوران و زمانه امام محمدباقر(ع) اشاره کرده و توضیح می‌دهد: امام باقر(ع) از سال 95 تا سال 114 قمری حدود ۱۹سال امامت شیعیان را بر عهده داشت و در این مدت که می‌توان گفت یکی از ناشناخته‌ترین دوره‌های تاریخ اسلام است، با پنج تن از خلفای ظالم بنی‌امیه هم‌عصر بود. ولید بن عبدالملک، سلیمان بن عبدالملک، عمر بن عبدالعزیز، یزید بن عبدالملک و هشام بن عبدالملک که هرکدام از آنان به نحوی به ایشان ظلم می‌کردند. از این میان فقط عمر بن عبدالعزیز حرکت‌های مثبتی انجام داد و با فساد، ظلم و تبعیض مبارزه کرد. او همچنین اموال بیت‌المال را از خانواده خود و بنی‌امیه پس گرفت، جلو سب امام علی(ع) را گرفت، فدک را به بنی‌هاشم بازگرداند و جلو منع حدیث را گرفت. اینکه رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند «امام باقر(ع) الگوی کامل تلاش و مبارزه و مجاهدت خستگی‌ناپذیر و پُر از مشکلات برای اشاعه دین و کلمه حق و راه انداختن جریان فکری درست در دنیای آن روز بودند» نیز اشاره به سختی‌های پیشوای پنجم شیعیان دارد. از مهم‌ترین و بارزترین فعالیت‌های امام باقر(ع) مبارزه‌ فکری و عقیدتی بود که شامل بیان قرآن، حدیث و احکام، معارف، تکالیف شرعی و اخلاقیات می‌شود و حضرت(ع) در آن زمانه خاص، ضمن تبیین اسلام حقیقی و خط فکری نبی‌مکرم اسلام(ص)، با تحریفاتی که دشمنان اسلام به وجود آورده بودند، به مبارزه برخاستند.

توصیه‌های امام باقر(ع) به جابر جعفی
حجت‌الاسلام مؤمنی به یكی از وصایای نورانی امام باقر‏(ع) اشاره کرده و می‌گوید: براساس روایتی که در تحف‌العقول آمده، حضرت(ع) به یكی از اصحابش، جابر بن یزید جعفی در مورد چگونگی برخورد با رفتارهای گوناگون مردم، الگوی پنج وجهی ارائه کرده که سبب استواری و پایداری فرد در برابر اجتماع می‌شود. باقرالعلوم(ع) می‌فرماید: «وَ أُوصِیكَ بِخَمْسٍ إِنْ ظُلِمْتَ فَلَا تَظْلِمْ وَ إِنْ خَانُوكَ فَلَا تَخُنْ وَ إِنْ كُذِّبْتَ فَلَا تَغْضَبْ وَ إِنْ مُدِحْتَ فَلَا تَفْرَحْ وَ إِنْ ذُمِمْتَ فَلَا تَجْزَع» ای جابر! تو را در برخورد با مردم به پنج چیز وصیت می‌كنم: 1. اگر بر تو ظلم و ستمی شد، تو ستم مكن 2. اگر به تو خیانت كردند، تو خیانت نكن 3. اگر تكذیب شدی، غضب مكن 4. اگر مدح شدی، شاد نشو 5. اگر نكوهش شدی، بی‌تابی نكن. در این توصیه‌، امام باقر(ع) جابر را از پنج وضعیت نامطلوب و زشت بازداشته و به او فرمان نه گفتن به خواسته‌های نفسانی و جسارت خویشتن‌داری در برنامه جهاد اکبر و نه گفتن به این انفعالات نا بجا را آموزش داده است. دستوراتی که با عمل به آن به سلوک الی الله رسیده و لذت و آرامش در دنیا و آخرت روزی و بهره خواهد شد.

خبرنگار: زهرا زنگنه