به گزارش آستان‌نیوز، سنت حسنه وقف در طول تاریخ، مایه خیر و برکت در حوزه‌های مختلف در جوامع بشری شده است. در این میان، کتابخانه‌ها بهترین نمونه تجلی وقف فرهنگی و زمینه‌ساز رشد و شکوفایی علم و دانش در کشور به شمار می‌آیند که امروزه سطح عالی و کارآمد آن را در کتابخانه و موزه ملی ملک می‌توان دید. در ادامه با منابع و خدمات کتابخانه ملک آشنا می‌شویم؛ کتابخانه‌ای که از آن به‌ عنوان یکی از 6کتابخانه بزرگ کشور در حوزه نسخه‌های خطی نیز یاد می‌شود. 

 دسترسی به منابع متنوع کتابخانه ملک
 کتابخانه ملک با دارا بودن مجموعه‌ای منحصر به ‌فرد و متنوع با بیش از ۱۴ نوع منبع اطلاعاتی، پاسخگوی نیازهای مخاطبان خود است. 
اصلی‌ترین منابع این کتابخانه شامل حدود ۲۰هزار عنوان رساله خطی، بیش از ۴هزار و ۵۰۰ جلد کتاب چاپ ‌سنگی، ۱۱۵هزار جلد کتاب چاپی فارسی، عربی و سایر زبان‌ها، حدود ۷هزار عنوان سند تاریخی، افزون بر هزار و 350 عنوان مطبوعات و نشریات مختلف از دوره قاجار تاکنون و بیش از صدها عنوان منبع دیداری و شنیداری می‌شود. در این میان، با توجه ‌به اهمیت در دسترس‌پذیری آثار، تمامی نسخه‌های خطی کتابخانه ملک علاوه بر بیشتر آثار موزه‌ای، کتاب‌های چاپ ‌سنگی و مطبوعات این موقوفه، اسکن و نسخه دیجیتال آن‌ها تهیه شده است.
 
 خدمات‌رسانی در تالارهای مختلف
 در ساختمان کتابخانه و موزه ملی ملک، سه مخزن در طبقه زیرزمین و سه‌ طبقه مجزا در طبقات ۴، ۵ و ۶ برای نگهداری منابع و ارائه خدمات گوناگون کتابخانه‌ای این مجموعه در نظر گرفته شده است. به طور مثال، تالار مطالعه در طبقه چهارم و تالار محققان و بخش مطبوعات در طبقه ششم ساختمان پذیرای اهل علم و پژوهش است. عموم علاقه‌مندان بدون محدودیت سنی و حتی نام‌نویسی، تنها با ارائه یک کارت شناسایی معتبر می‌توانند به تالارهای کتابخانه مراجعه و از خدمات آن‌ها به‌ صورت رایگان استفاده کنند.
در تالار مطالعه، مجموعه غنی از کتاب‌های چاپی به زبان‌های گوناگون در دسترس مراجعان قرار دارد. آنان می‌توانند از فضای این تالار برای مطالعه کتاب‌های شخصی خود نیز استفاده کنند. ارائه تمامی خدمات پژوهشی نسخه‌های خطی، چاپ‌ سنگی و چاپ سربی قدیمی، اسناد و تصاویر اشیای موزه نیز در تالار محققان به‌صورت دیجیتالی انجام می‌شود. همچنین در این تالار، امکان دسترسی به مطبوعات مجموعه و برخی از پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی از جمله «مگ ایران» و امکان استفاده از اینترنت در کنار تحویل ‌گرفتن تصاویر منابع کتابخانه و آثار موزه‌ای با شرایط خاص فراهم است. در مجموع امکاناتی نظیر تعبیه اتاقک ویژه محققان که مجهز به رایانه و اینترنت است، در کنار مبلمان استاندارد و فضای دلنشین موجب جلب رضایت و استفاده مخاطبان به‌صورت بلندمدت از خدمات این کتابخانه شده است.

 ارائه خدمات حضوری و غیرحضوری
 اگرچه با توجه ‌به بندهای وقف‌نامه کتابخانه و موزه ملی ملک، اساس ارائه خدمات کتابخانه اعم از مطالعه کتاب‌ها، رؤیت تصاویر نسخه‌های خطی، سنگی و اسناد و همچنین اشیای موزه‌ای، در تالارها رایگان است، اما در کنار این خدمات حضوری، امکان ارسال فایل تصویر این آثار نیز به صورت حضوری و غیرحضوری با دریافت هزینه مختصر وجود دارد. در این راستا، پس از ارائه درخواست توسط اهل پژوهش و طی مراحل اداری با پرداخت هزینه مشخص، تصاویر مورد نظر به درخواست‌کننده ارائه می‌شود. علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات در این‌ خصوص می‌توانند با شماره‌ تلفن ۰۲۱۶۶۷۱۷۳۶۴ تماس بگیرند.   به طور میانگین روزانه ۳۰ تا ۴۰ نفر از خدمات و بخش‌های مختلف کتابخانه استفاده کرده که بیش از ۹۰درصد آنان به‌صورت حضوری و مراجعه مستقیم از این خدمات بهره‌مند می‌شوند. در این میان، دانشجویان کارشناسی‌ ارشد و دکترای رشته‌های هنری و ادبیات، بخش عمده مخاطبان کتابخانه ملک را به خود اختصاص داده‌اند. البته دانش‌آموزان، داوطلبان کنکور و مطالعه‌کنندگان آزاد نیز از خدمات تالارهای این کتابخانه استفاده می‌کنند.

 برنامه‌های جانبی و پیش رو
 بی‌تردید ارائه خدمات متنوع به ‌ویژه با اجرای برنامه‌های جنبی در کتابخانه‌ها نشان‌دهنده پویایی این مراکز است. با توجه‌ به این رویکرد، کتابخانه ملک نیز هر ساله تلاش کرده با انعقاد تفاهم‌نامه و تعریف برنامه مشترک با سایر کتابخانه‌های همسو، طراحی و برگزاری نشست‌های تخصصی حوزه کتاب، برگزاری فصلی رونمایی کتاب و... این کتابخانه را مکانی پویا و فعال نگه دارد که مخاطبان مختلف جذب برنامه‌های جانبی آن می‌شوند.  همچنین با توجه ‌به اهمیت فعالیت‌های کتابخانه و نگاه ویژه رئیس جدید مجموعه به این حوزه، برنامه‌های خاصی برای گسترش خدمات و بهینه‌سازی فضا و امکانات کتابخانه در سال جاری در حال اجراست. 
از جمله این برنامه‌ها می‌توان از سازماندهی و ورود اطلاعات تمامی منابع قدیم و جدیدی که تاکنون اقدامی روی آن‌ها انجام نشده است، به‌روزرسانی و تغییر نرم‌افزار و ارائه خدمات جدید و استاندارد کتابخانه‌ای، تدوین آیین‌نامه محتوایی، هدفمند کردن خرید و اهدای منابع جدید کتابخانه‌ای، به‌روزرسانی و ساماندهی فرایند سفارش، دریافت نسخه‌های دیجیتال به ‌صورت غیرحضوری و مکانیزه‌ کردن سیستم بازیابی و امانت خودکار نام برد.  لازم به ذکر است کتابخانه و موزه ملی ملک در سال ۱۳۱۶ شمسی بر بارگاه ملکوتی رضوی وقف شده و در حال حاضر این مجموعه، همه‌روزه به‌ جز روزهای تعطیل رسمی آماده خدمات‌رسانی است.