روزنامه قدس | «جعفرقلی زنگلی» ملک‌الشعرای كرمانج

نام‌آوران خراسان

«جعفرقلی زنگلی» ملک‌الشعرای كرمانج

مقدم

جعفرقلی زنگلی، شاعر بلندآوازه و عارف بزرگ شمال خراسان است كه در عهد ناصری می‌زیسته و فرزند نستوه ایل بزرگ زنگلانلو بوده است، ایلی که امروزه «گوگان» در 35کیلومتری شرق قوچان سکونتگاه آن است.
او حافظ و مفسر قرآن، موسیقیدان، مورخ، جغرافیدان و حکیمی خردورز بوده که با جهانگردی توشه‌های فکری فراوانی گرد آورده و این ذخایر را در اشعارش ماندگار كرده است. استناد جعفرقلی در دیوان اشعارش به 900 آیه، 450 حدیث و 150 مثال، نشانگر اندیشه‌های عمیق این شاعر شوریده خراسانی است.
از سال وفات، محل دفن و بخش زیادی از زندگی او اطلاعی در دست نیست. می‌گویند او به سفر حج رفته و دیگر باز نگشته است. اما با استناد به یکی از اشعارش او در فاصله سال‌های 1229 تا 1266 شمسی
شعر می‌سروده است. وی در كودكی پدرش را از دست داد و سرپرستی او به عمویش سپرده شد. می‌گویند در كودكی از مکتبخانه گریخت و به همین دلیل نتوانست مدارج علمی را طی كند. اما به چهار زبان كردی، تركی، فارسی و عربی شعر می‌گفته است.
از جعفرقلی به‌عنوان ملک‌الشعرای كرمانج یاد می‌کنند، شاعری كه علاوه بر شعر گفتن که به گفته او هنر اصلی‌اش بوده است، دوتار نیز می‌نواخته و اشعارش را با آهنگ دوتار زمزمه می‌کرده است.
وی در اوایل جوانی عاشق دختری به نام ملواری می‌شود، دختری که نام او را در بسیاری از اشعارش آورده و آن‌گونه كه محققان زبان و ادب كرمانجی می‌گویند این عشق مسیر زندگی او را عوض می‌کند، همچنان که در زندگی بسیاری از عرفا حادثه عشق، بیدارکننده روح و روان عارف بوده است.
این شاعر و عارف شمال خراسان تخلص‌های گوناگونی چون جعفرقلی، جعفر، جعفرقلی بیچاره، جعفرقلی عندلیب، جعفرقلی مختار، جعفرقلی زنگلی و کرد را برای خود اختیار کرده است.
از جعفرقلی دیوان اشعاری به‌جای مانده که به کوشش کلیم‌الله توحدی، محقق پیشکسوت و نام‌آشنای فرهنگ و فولکلور منطقه خراسان، تصحیح و به کوشش احمد عضدی منتشر شده است.

برچسب ها :

ارسال دیدگاه