آیت‌الله حسن عالمی، عضو مجلس خبرگان رهبری در گفت‌وگو با قدس مطرح کرد
انقلابی‌گری در سیره حضرت زهرا (س)
زهرا دلپذیر
حضرت فاطمه زهرا(س) در مدت کوتاه زندگی پرافتخار خویش جلوه‌هایی درخشان از صبر و صلابت و روحیه انقلابی را به نمایش گذاشتند. این بانوی بزرگوار از آغازین سال‌های کودکی، یار و غمخوار و پناه دل رسول خدا(ص) بودند و همچون مادری مهربان از پدر بزرگوار خود دلجویی می‌کردند. آن حضرت(س) پس از ازدواج با امیرالمؤمنین(ع) نیز در همه سختی‌ها و مصائب، یاور امامت و حامی و مدافع ولایت بودند و در راه پاسداری از دین الهی و باورمندی مردم به اسلام جان خود را فدا کردند. همزمان با سالروز شهادت حضرت صدیقه کبری(س) با آیت‌الله حسن عالمی، عضو مجلس خبرگان رهبری درباره شاخصه‌های انقلابی‌گری در سیره حضرت زهرا(س) گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
یکی از شاخصه‌های والا و ارزشمندی که درباره شخصیت حضرت فاطمه زهرا(س) مطرح می‌شود روحیه انقلابی ایشان است. منظور از انقلابی بودن چیست و چطور در زندگی آن بانوی بزرگوار نمود یافته است؟
انقلابی بودن یعنی به تمام معنا پایبند اسلام و ارزش‌های دین مبین اسلام بودن و با تمام وجود در راه پاسداری و حراست از دین الهی کوشیدن و مصادیق مختلفی مثل صبر و ایستادگی، دفاع از ولایت و حق‌طلبی، دشمن‌شناسی و دشمن‌ستیزی، تقوای الهی و پایبندی به ارزش‌های دینی، زمان‌شناسی درست و دقیق را شامل می‌شود. اگر نگاهی به زندگی کوتاه حضرت زهرا(س) بیندازیم می‌بینیم روحیه انقلابی آن بانوی بزگوار(س) در تمام طول زندگیشان، چه پیش از ازدواجشان با امام علی(ع)، در خانه رسول خدا(ص) و چه پس از ازدواج با امیرالمؤمنین(ع)، به صورت زنده و شفاف نمود دارد و در تاریخ ثبت شده است. همه اقدامات حضرت زهرا(س) و روحیه انقلابی ایشان در راستای تقویت اسلام و جریان باورمندی مردم به توحید بود.
نخستین سال‌های بعثت پیامبر(ص)، چه در دوران پیش از هجرت آن حضرت(ص) در شعب ابیطالب که همه راه‌های عافیت بر مسلمانان و وجود مقدس نبی اسلام(ص) بسته شده بود و چه پس از هجرت رسول خدا(ص) از مکه به مدینه، با رنج‌ها و دشواری‌ها بسیار همراه بود. حضرت فاطمه(س) در این دوران چگونه عمل کردند؟
مسلماً نخستین سال‌های اسلام دوران سختی بود؛ در این دوران مسلمانان مجبور شدند به مدت سه سال در شعب ابیطالب سکونت کنند. در این سال‌ها مسلمین تحت محاصره شدید اقتصادی و اجتماعی مشرکان بودند و همه راه‌های عافیت بر آن‌ها بسته شده بود و با سختی‌های بسیاری دست و پنجه نرم می‌کردند. گرسنگی و فقر مسلمانان و آزار مشرکان همه بر دوش رسول خدا(ص) سنگینی می‌کرد. در همین دوران بود که حضرت ابیطالب عموی پیامبر(ص) و حضرت خدیجه(س) همسر ایشان، از دنیا رفتند و پیامبر(ص) تنها شدند. حضرت زهرا(س) در زمان فوت مادر مهربانشان پنج سال داشتند. با این‌همه صبر و ایستادگی آن حضرت در برابر مصائب از کودکی آغاز می‌شود و یاور و همراه پدر بزرگوارشان می‌شوند. فاطمه زهرا(س)، تنها کسی است که پیامبر(ص) با این عظمت به ایشان تکیه می‌کنند. ایشان مثل مادری مهربان از پدر بزرگوار خود دلجویی می‌کنند. حضرت زهرا(س) هنگام هجرت رسول خدا از مکه به مدینه، هفت سال داشتند و دو سال بعد از آن ازدواج نمودند. در آن دو سالی که آن حضرت در خانه پدر بودند، یعنی هفت تا نه سالگی ایشان، حضرت فاطمه(س) یار و پرستار و همدم پدر بودند و پس از جنگ‌هایی که اتفاق می‌افتاد بر زخم‌ها و جراحت‌هایی که بر بدن مبارک رسول خدا(ص) وارد می‌شد، مرهم می‌نهادند؛ حتی در جریانی که در طائف پیش آمد، به رسول گرامی اسلام(ص) سنگ زدند و بدن مبارک ایشان مجروح شد و دندانشان شکست. چقدر صبر زهرا(س) باید عظیم باشد که پدر را این‌گونه ببینند و این غم روح ایشان را سنگین نکند. در همه این سختی‌ها حضرت زهرا(س) صبورانه در کنار پیامبر(ص) ایستادند و به ایشان روحیه بخشیدند. این سخن به همین مناسبت از پیامبر(ص) صادر شد که تو ام ابیها یعنی مادر پدرت هستی؛ زیرا همان‌طور که مادر از فرزند دلجویی و در سختی‌ها از او مراقبت می‌کند حضرت فاطمه(س) نیز از پدر بزرگوارشان دلجویی کرده و مایه امید و پناه دل رسول خدا(ص) بودند.
حضرت صدیقه کبری(س) پس از ازدواج با امیرالمؤمنین(ع) روحیه انقلابی و دین‌مداری خود را چطور به نمایش گذاشتند؟
آن حضرت پس از ازدواج با امام علی(ع) نیز به مدت ۹ سال صبورانه در راه دین خدا و معرفی اسلام راستین ایستادگی کردند و در همه سختی‌ها و دشواری‌ها، یاور و پناه امام علی(ع) بودند؛ به‌ویژه که حضرت فاطمه(س) در سرنوشت‌سازترین جنگ بین اسلام و کفر که همه گروه‌ها و اذناب و اشخاص مشرکان جمع شده بودند تا اسلام را در مدینه نابود کنند و به جنگ احزاب یا غزوه خندق معروف شده، چنان حضور پررنگی داشتند که در محل عبادت حضرت زهرا(س) در این جنگ مسجدی به نام مسجد فاطمه‌الزهرا بنا شده؛ یعنی آن حضرت در همه حال یار و یاور امام علی(ع) بودند و در اجتماع نیز حضور فعالی داشتند.
یکی از مؤلفه‌های مهم انقلابی‌گری، ولایتمداری و دفاع از امام زمان خویش است. حضرت زهرا(س) به عنوان نخستین حامی ولایت و امامت معرفی شده‌اند. آن حضرت در دفاع از مقام و جایگاه امیرالمؤمنین(ع) چه گام‌هایی برداشتند؟
پس از رحلت پیامبر(ص) و با وجود آن همه صراحت‌هایی که رسول خدا(ص) پیش از درگذشتشان درباره ولایت امام علی(ع) داشتند و در جریان غدیر و در حجه‌الوداع این مسئله را برای مسلمانان تبیین فرمودند، مردم باید با حضرت علی(ع) بیعت می‌کردند. اما پس از آن وقتی مردم با غیر علی(ع) بیعت کردند حضرت زهرای مرضیه(س) فرمودند: چقدر تعجب دارد که شما جریان غدیرخم را فراموش کردید. آیا بسیاری از شما در غدیر خم نبودید که رسول خدا(ص) علی(ع) را به عنوان جانشین خویش معین کرد. آیا خیلی از شما نبودید که با علی(ع) بیعت کردید و به او تبریک گفتید؟ آیا شما نشنیدید رسول خدا(ص) فرمودند: علی(ع) بهترین کسی است که پس از من در میان شما می‌ماند؟ علی امام و خلیفه است پس از من؟ اگر از علی و فرزندانش پیروی کنید این‌ها را به عنوان راهنمایان خواهید یافت، اگر با این‌ها مخالفت کنید این اختلاف در بین شما تا روز قیامت خواهد ماند؟ حضرت فاطمه(س) در ادامه در تمثیلی زیبا فرمودند: امام مثل کعبه است، کعبه هرگز به سوی مردم نمی‌آید این مردم هستند که باید به سوی کعبه بروند. یعنی علی بن ابیطالب(ع) به میدان نیامد و درگیر نشد. مثال امام مثال کعبه است، کعبه هرگز به دنبال زائرش نمی‌رود، این زائر است که باید دنبال کعبه برود. بسیاری از شاخصه‌های انقلابی بودن همچون دفاع از ولایت، حق‌طلبی و حساسیت در برابر دشمن، در این خطبه مفصل که حضرت فاطمه(س) در مسجدالنبی بیان فرمودند نمود دارد.
یکی دیگر از جنبه‌های انقلابی‌گری که جناب‌عالی در ابتدای گفت‌وگو بیان فرمودید، زمان‌شناسی است. از زمان‌شناسی حضرت زهرا(س) در راه دفاع از دین و ولایت الهی در موقعیت‌های حساس و سرنوشت‌ساز تاریخ اسلام برایمان بگویید.
به نکته خوبی اشاره فرمودید. حضرت زهرای مرضیه(س) هیچ فرصتی را برای دفاع از دین و توحید الهی از دست ندادند و چه در دوره حیات پدر بزرگوارشان که بنابر یک سند، نزدیک به ۷۲ جنگ در زمان پیامبر(ص) اتفاق افتاده که هر کدام شرایط و زمانی را برای دوره شکوفایی اسلام به وجود می‌آورد و چه پس از رحلت رسول خدا(ص) با موقعیت‌سنجی دقیقی در همه صحنه‌ها حضوری مثمر ثمر داشتند. یکی از جلوه‌های بارز زمان‌شناسی آن حضرت هنگامی است که آمدند علی(ع) را به الزام و اجبار برای بیعت به مسجد ببرند. وقتی این ماجرا پیش آمد حضرت زهرا(س) زمان را از دست نداده و به مسجد آمدند و خطبه‌ای غرا ایراد فرمودند و در نتیجه سخنان ایشان، امام علی(ع) را رها کردند و آن حضرت به خانه برگشتند.
در پایان اگر نکته‌ای ناگفته مانده بیان بفرمایید.
در پایان جا دارد به این نکته هم اشاره کنم که خانه حضرت زهرا(س) محل خیزش انقلاب است. همسر بزرگوارشان، امیرالمؤمنین(ع) در تمام سختی‌ها و مشکلات در کنار پیامبر اسلام(ص) بوده و در همه جا از اسلام دفاع نمودند تا جایی که حتی عده‌ای از دشمنان اسلام می‌گویند پیشرفت اسلام در سایه شمشیر علی بن ابیطالب(ع) بوده است. همچنین فرزندان تربیت شده حضرت زهرا(س) به تمام معنا روحیه انقلابی در عملکردشان نمود دارد؛ اگر سخن از انقلاب است، انقلابی‌تر از امام حسن(ع) و امام حسین(ع) کجاست؟ امام حسنی که در مقابله با توطئه‌های ضد انقلاب واقعی یعنی معاویه بن ابی‌سفیان حرکت‌‌های ارزشمندی را انجام دادند. انقلابی‌تر از امام حسین(ع)، پرچمدار حماسه عاشورا هم که قابل تصور نیست. در این خانه، زینب کبری(س) تربیت شده که حضورشان در دوران امامت حضرت علی(ع) و برادران بزرگوارشان امام حسن(ع) و امام حسین(ع) به‌ویژه در واقعه عاشورا مصداق یک حرکت علمی، مکتبی و انقلابی بود. روحیه انقلابی در خطبه‌ای که فرزند دیگر حضرت زهرا(س) ام‌کلثوم(س) در کوفه قرائت کردند نیز نمود دارد. یعنی عملکرد تمام اعضای این خانه در راه دفاع از اسلام است و حضرت زهرا(س) در تقویت و ایجاد این روحیه نقش مهمی داشته‌اند.
انقلابی بودن یعنی به تمام معنا پایبند اسلام و ارزش‌های دین مبین اسلام بودن و با تمام وجود در راه پاسداری و حراست از دین الهی کوشیدن و مصادیق مختلفی مثل صبر و ایستادگی، دفاع از ولایت و حق‌طلبی، دشمن‌شناسی و دشمن‌ستیزی، تقوای الهی و پایبندی به ارزش‌های دینی، زمان‌شناسی درست و دقیق را شامل می‌شود. اگر نگاهی به زندگی کوتاه حضرت زهرا(س) بیندازیم می‌بینیم روحیه انقلابی آن بانوی بزگوار(س) در تمام طول زندگیشان، چه پیش از ازدواجشان با امام علی(ع)، در خانه رسول خدا(ص) و چه پس از ازدواج با امیرالمؤمنین(ع)، به صورت زنده و شفاف نمود دارد و در تاریخ ثبت شده است. همه اقدامات حضرت زهرا(س) و روحیه انقلابی ایشان در راستای تقویت اسلام و جریان باورمندی مردم به توحید بود.
نخستین سال‌های بعثت پیامبر(ص)، چه در دوران پیش از هجرت آن حضرت(ص) در شعب ابیطالب که همه راه‌های عافیت بر مسلمانان و وجود مقدس نبی اسلام(ص) بسته شده بود و چه پس از هجرت رسول خدا(ص) از مکه به مدینه، با رنج‌ها و دشواری‌ها بسیار همراه بود. حضرت فاطمه(س) در این دوران چگونه عمل کردند؟
مسلماً نخستین سال‌های اسلام دوران سختی بود؛ در این دوران مسلمانان مجبور شدند به مدت سه سال در شعب ابیطالب سکونت کنند. در این سال‌ها مسلمین تحت محاصره شدید اقتصادی و اجتماعی مشرکان بودند و همه راه‌های عافیت بر آن‌ها بسته شده بود و با سختی‌های بسیاری دست و پنجه نرم می‌کردند. گرسنگی و فقر مسلمانان و آزار مشرکان همه بر دوش رسول خدا(ص) سنگینی می‌کرد. در همین دوران بود که حضرت ابیطالب عموی پیامبر(ص) و حضرت خدیجه(س) همسر ایشان، از دنیا رفتند و پیامبر(ص) تنها شدند. حضرت زهرا(س) در زمان فوت مادر مهربانشان پنج سال داشتند. با این‌همه صبر و ایستادگی آن حضرت در برابر مصائب از کودکی آغاز می‌شود و یاور و همراه پدر بزرگوارشان می‌شوند. فاطمه زهرا(س)، تنها کسی است که پیامبر(ص) با این عظمت به ایشان تکیه می‌کنند. ایشان مثل مادری مهربان از پدر بزرگوار خود دلجویی می‌کنند. حضرت زهرا(س) هنگام هجرت رسول خدا از مکه به مدینه، هفت سال داشتند و دو سال بعد از آن ازدواج نمودند. در آن دو سالی که آن حضرت در خانه پدر بودند، یعنی هفت تا نه سالگی ایشان، حضرت فاطمه(س) یار و پرستار و همدم پدر بودند و پس از جنگ‌هایی که اتفاق می‌افتاد بر زخم‌ها و جراحت‌هایی که بر بدن مبارک رسول خدا(ص) وارد می‌شد، مرهم می‌نهادند؛ حتی در جریانی که در طائف پیش آمد، به رسول گرامی اسلام(ص) سنگ زدند و بدن مبارک ایشان مجروح شد و دندانشان شکست. چقدر صبر زهرا(س) باید عظیم باشد که پدر را این‌گونه ببینند و این غم روح ایشان را سنگین نکند. در همه این سختی‌ها حضرت زهرا(س) صبورانه در کنار پیامبر(ص) ایستادند و به ایشان روحیه بخشیدند. این سخن به همین مناسبت از پیامبر(ص) صادر شد که تو ام ابیها یعنی مادر پدرت هستی؛ زیرا همان‌طور که مادر از فرزند دلجویی و در سختی‌ها از او مراقبت می‌کند حضرت فاطمه(س) نیز از پدر بزرگوارشان دلجویی کرده و مایه امید و پناه دل رسول خدا(ص) بودند.
حضرت صدیقه کبری(س) پس از ازدواج با امیرالمؤمنین(ع) روحیه انقلابی و دین‌مداری خود را چطور به نمایش گذاشتند؟
آن حضرت پس از ازدواج با امام علی(ع) نیز به مدت ۹ سال صبورانه در راه دین خدا و معرفی اسلام راستین ایستادگی کردند و در همه سختی‌ها و دشواری‌ها، یاور و پناه امام علی(ع) بودند؛ به‌ویژه که حضرت فاطمه(س) در سرنوشت‌سازترین جنگ بین اسلام و کفر که همه گروه‌ها و اذناب و اشخاص مشرکان جمع شده بودند تا اسلام را در مدینه نابود کنند و به جنگ احزاب یا غزوه خندق معروف شده، چنان حضور پررنگی داشتند که در محل عبادت حضرت زهرا(س) در این جنگ مسجدی به نام مسجد فاطمه‌الزهرا بنا شده؛ یعنی آن حضرت در همه حال یار و یاور امام علی(ع) بودند و در اجتماع نیز حضور فعالی داشتند.
یکی از مؤلفه‌های مهم انقلابی‌گری، ولایتمداری و دفاع از امام زمان خویش است. حضرت زهرا(س) به عنوان نخستین حامی ولایت و امامت معرفی شده‌اند. آن حضرت در دفاع از مقام و جایگاه امیرالمؤمنین(ع) چه گام‌هایی برداشتند؟
پس از رحلت پیامبر(ص) و با وجود آن همه صراحت‌هایی که رسول خدا(ص) پیش از درگذشتشان درباره ولایت امام علی(ع) داشتند و در جریان غدیر و در حجه‌الوداع این مسئله را برای مسلمانان تبیین فرمودند، مردم باید با حضرت علی(ع) بیعت می‌کردند. اما پس از آن وقتی مردم با غیر علی(ع) بیعت کردند حضرت زهرای مرضیه(س) فرمودند: چقدر تعجب دارد که شما جریان غدیرخم را فراموش کردید. آیا بسیاری از شما در غدیر خم نبودید که رسول خدا(ص) علی(ع) را به عنوان جانشین خویش معین کرد. آیا خیلی از شما نبودید که با علی(ع) بیعت کردید و به او تبریک گفتید؟ آیا شما نشنیدید رسول خدا(ص) فرمودند: علی(ع) بهترین کسی است که پس از من در میان شما می‌ماند؟ علی امام و خلیفه است پس از من؟ اگر از علی و فرزندانش پیروی کنید این‌ها را به عنوان راهنمایان خواهید یافت، اگر با این‌ها مخالفت کنید این اختلاف در بین شما تا روز قیامت خواهد ماند؟ حضرت فاطمه(س) در ادامه در تمثیلی زیبا فرمودند: امام مثل کعبه است، کعبه هرگز به سوی مردم نمی‌آید این مردم هستند که باید به سوی کعبه بروند. یعنی علی بن ابیطالب(ع) به میدان نیامد و درگیر نشد. مثال امام مثال کعبه است، کعبه هرگز به دنبال زائرش نمی‌رود، این زائر است که باید دنبال کعبه برود. بسیاری از شاخصه‌های انقلابی بودن همچون دفاع از ولایت، حق‌طلبی و حساسیت در برابر دشمن، در این خطبه مفصل که حضرت فاطمه(س) در مسجدالنبی بیان فرمودند نمود دارد.
یکی دیگر از جنبه‌های انقلابی‌گری که جناب‌عالی در ابتدای گفت‌وگو بیان فرمودید، زمان‌شناسی است. از زمان‌شناسی حضرت زهرا(س) در راه دفاع از دین و ولایت الهی در موقعیت‌های حساس و سرنوشت‌ساز تاریخ اسلام برایمان بگویید.
به نکته خوبی اشاره فرمودید. حضرت زهرای مرضیه(س) هیچ فرصتی را برای دفاع از دین و توحید الهی از دست ندادند و چه در دوره حیات پدر بزرگوارشان که بنابر یک سند، نزدیک به ۷۲ جنگ در زمان پیامبر(ص) اتفاق افتاده که هر کدام شرایط و زمانی را برای دوره شکوفایی اسلام به وجود می‌آورد و چه پس از رحلت رسول خدا(ص) با موقعیت‌سنجی دقیقی در همه صحنه‌ها حضوری مثمر ثمر داشتند. یکی از جلوه‌های بارز زمان‌شناسی آن حضرت هنگامی است که آمدند علی(ع) را به الزام و اجبار برای بیعت به مسجد ببرند. وقتی این ماجرا پیش آمد حضرت زهرا(س) زمان را از دست نداده و به مسجد آمدند و خطبه‌ای غرا ایراد فرمودند و در نتیجه سخنان ایشان، امام علی(ع) را رها کردند و آن حضرت به خانه برگشتند.
در پایان اگر نکته‌ای ناگفته مانده بیان بفرمایید.
در پایان جا دارد به این نکته هم اشاره کنم که خانه حضرت زهرا(س) محل خیزش انقلاب است. همسر بزرگوارشان، امیرالمؤمنین(ع) در تمام سختی‌ها و مشکلات در کنار پیامبر اسلام(ص) بوده و در همه جا از اسلام دفاع نمودند تا جایی که حتی عده‌ای از دشمنان اسلام می‌گویند پیشرفت اسلام در سایه شمشیر علی بن ابیطالب(ع) بوده است. همچنین فرزندان تربیت شده حضرت زهرا(س) به تمام معنا روحیه انقلابی در عملکردشان نمود دارد؛ اگر سخن از انقلاب است، انقلابی‌تر از امام حسن(ع) و امام حسین(ع) کجاست؟ امام حسنی که در مقابله با توطئه‌های ضد انقلاب واقعی یعنی معاویه بن ابی‌سفیان حرکت‌‌های ارزشمندی را انجام دادند. انقلابی‌تر از امام حسین(ع)، پرچمدار حماسه عاشورا هم که قابل تصور نیست. در این خانه، زینب کبری(س) تربیت شده که حضورشان در دوران امامت حضرت علی(ع) و برادران بزرگوارشان امام حسن(ع) و امام حسین(ع) به‌ویژه در واقعه عاشورا مصداق یک حرکت علمی، مکتبی و انقلابی بود. روحیه انقلابی در خطبه‌ای که فرزند دیگر حضرت زهرا(س) ام‌کلثوم(س) در کوفه قرائت کردند نیز نمود دارد. یعنی عملکرد تمام اعضای این خانه در راه دفاع از اسلام است و حضرت زهرا(س) در تقویت و ایجاد این روحیه نقش مهمی داشته‌اند.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
