«صید علی‌خان درگزی» حکمران شاعر

نام‌آوران خراسان

«صید علی‌خان درگزی» حکمران شاعر

مقدم

 صید علی‌خان درگزی یکی از مرزداران فاضل خراسان، ادیبی دانشمند و شاعری ماهر بود. او از تیره قارشی قوزی و از خاندان دیرین حکمرانان چند صدساله درگز بوده است.
او در درگز به دنیا آمد؛ پدرش سلیمان‌خان چاپشلویی، حکمران درگز بود. تحصیلات ادبی خود را نزد استاد میرزا مهدی خدیوگیلانی به پایان رساند. سپس چندین سال نایب‌الحکومه شهر لطف‌آباد شد. او در سال‌های ۱۳۲8-۱۳۲5 قمری حکمران درگز شد و بعدها به دلایلی از حکومت کناره‌گیری کرد و حکمرانی درگز به پسرش مسعودخان تفویض شد.
صید علی‌خان سپس در مشهد به انجمن ادبی خراسان راه یافت و با تعدادی از فضائل ادبی همنشین و همدم بود. او چندین سال، نزدیک کوچه آسیا بالا‌خیابان مشهد و در همسایگی میرزای خدیو منزل داشت. او در نقد شعرا و انساب‌شناسی سرآمد روزگار خود بود، همچنین شاگردانی همچون ادیب نیشابوری و ملک‌الشعرای بهار از خوان فضائل صید علی‌خان خوشه چیدند که هریک از مفاخر ایران محسوب می‌شوند. 
گویا صید علی‌خان دیوانی هم داشته که فقط چند شعر از آن باقی‌ مانده و مابقی در جریان کشته شدنش در سال ۱۳۳۶ قمری و غارت منزلش از بین رفته است.
پدر صید علی‌خان، هفت پسر داشت. نیای بزرگ این خاندان (باباخان بیگ چاپشلو) سردار دلاور نادرشاه بود که در نبرد بزرگ ترکستان کشته شد و بهبودخان چاپشلو نیز همانند باباخان در کشورگشایی نادرشاه و در بیشتر جنگ‌های نادر در التزام او بوده و با وی همکاری داشته است. ازآن‌پس بزرگان این خاندان یکی پس از دیگری حکومت درگز را به عهده گرفتند.
بنای آرامگاه صید علی‌خان درگزی مربوط به دوره قاجار بود و در درگز، خیابان رضوان، داخل قبرستان متروکه شهر واقع شده بود. این اثر که در فروردین ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، در حال حاضر تخریب شده و اثری از آن نیست. 

برچسب ها :
ارسال دیدگاه