چراغ سبز اسلام‌آباد به بلوک شرق
میراحمدرضا مشرف کارشناس مسائل شبه قاره
در روزهایی که بحران اوکراین و تنش میان غرب و روسیه در صدر رویدادها و اخبار جهان قرار دارد، سفر عمران‌خان، نخست‌وزیر پاکستان به روسیه و ملاقات برنامه‌ریزی شده روز گذشته وی با پوتین، سؤالات و ابهام‌های زیادی را برانگیخته و حتی از جهاتی شگفتی تحلیلگران سیاسی را به دنبال داشته است. روابط میان اسلام‌آباد و مسکو در یک دهه اخیر روند رو به رشدی داشته و به‌ویژه در ماه‌های اخیر و پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان به بالاترین سطح خود رسیده است.
سفر لاوروف، وزیر خارجه روسیه به پاکستان در ابتدای سال جاری که با استقبال بسیار گرم مقامات پاکستانی روبه‌رو شد، اظهارات قریشی مبنی بر اینکه رویکرد و طرز فکر جدیدی در پاکستان نسبت به رابطه با روسیه ایجاد شده، برگزاری رزمایش‌های مشترک نظامی و گسترش همکاری‌های دو طرف در این حوزه و اتخاذ مواضع تقریباً همسو از سوی دو کشور بر سر مسائل مهمی همچون افغانستان، امنیت منطقه و مبارزه با تروریسم؛ همگی نشان‌دهنده شروع دوره جدیدی در روابط
دو کشور است.
طبیعتاً تغییرات به وجود آمده در ژئوپلتیک منطقه و جهان نیز در شکل‌گیری این روابط جدید سهمی بسزا داشته و بر این اساس سفر عمران‌خان به مسکو هم نباید چندان دور از انتظار تلقی شود. با این حال دو موضوع مهم موجب شده به این سفر توجهی فراتر از حد معمول انجام گیرد.
در وهله نخست، بسیاری از زمانی که نخست‌وزیر پاکستان برای انجام این سفر در نظر گرفته متعجب شده‌اند. در واقع پرسش اساسی این است در شرایطی که بحران اوکراین و تقابل جهان و غرب و روسیه در نقطه اوج خود قرار دارد، این سفر چه معنا و مفهومی خواهد داشت؟ آیا بدین معنا خواهد بود که پاکستان مواضع خود را درقبال این نزاع میان شرق و غرب روشن کرده و پشت سر روسیه و در جناح شرق قرار گرفته است؟ اگر چه عمران‌خان در مصاحبه روز گذشته خود و در آستانه سفر به مسکو تأکید کرد پاکستان بخشی از هیچ بلوک‌بندی سیاسی نخواهد بود و خواهان برقراری روابط تجاری با همه کشورهاست، اما کسی نمی‌تواند کتمان کند انجام این سفر در چنین شرایط زمانی به طور قطع برداشت‌های دیگری را به‌ویژه در جهان غرب ایجاد خواهد کرد.
این برداشت هنگامی تقویت می‌شود که بدانیم بر خلاف ادعاهای اولیه مقامات اسلام‌آباد، برخی روزنامه‌نگاران پاکستانی تأکید داشته‌اند این ملاقات بنابر درخواست و اصرار طرف پاکستانی انجام گرفته است.
اما موضوع دوم و مهم‌تر این است حتی اگر ادعای عمران‌خان و اسلام‌آباد را در عدم ورود به بلوک‌بندی‌های سیاسی بپذیریم، باز هم این سؤال مطرح می‌شود که با توجه به مقاصد اقتصادی ادعا شده برای این سفر که عمدتاً
بر حوزه‌هایی چون گسترش همکاری‌های امنیتی، تجاری و سرمایه‌گذاری در حوزه انتقال انرژی تأکید دارد، پاکستان چگونه تعارض میان گسترش همکاری‌ها با مسکو و تحریم‌های گسترده اعلام شده از سوی جهان غرب علیه روسیه را حل خواهد کرد؟
بنابر اعتراف عمران‌خان در مصاحبه‌اش در آستانه سفر به روسیه، حتی در همین شرایط فعلی نیز پروژه مشترک گازی روسیه و پاکستان که به پروژه خط لوله گاز جریان پاکستان مشهور است، بر اثر تحریم‌ها دچار مشکل شده و روند کندی را
طی می‌کند.
علاوه بر این، منابع آگاه نقل کرده‌اند در بحث همکاری‌های نظامی، دو کشور به خاطر عدم مواجهه با تحریم‌های آمریکا و غرب دست به دامن شرکت‌های واسطه و با مسئولیت محدود شده‌اند.
در چنین موقعیتی امضای هرگونه قرارداد و توافق با مسکو دو مفهوم بیشتر ندارد، یا پاکستان قید ادامه همکاری با غرب و بهره‌گیری از کمک‌های آن‌ها را زده و دست به دامن بلوک شرق شامل روسیه و چین شده و یا اینکه به قول یک رونامه‌نگار پاکستانی، اقدام به سفری بی‌موقع و بی‌حاصل کرده است.
سفر لاوروف، وزیر خارجه روسیه به پاکستان در ابتدای سال جاری که با استقبال بسیار گرم مقامات پاکستانی روبه‌رو شد، اظهارات قریشی مبنی بر اینکه رویکرد و طرز فکر جدیدی در پاکستان نسبت به رابطه با روسیه ایجاد شده، برگزاری رزمایش‌های مشترک نظامی و گسترش همکاری‌های دو طرف در این حوزه و اتخاذ مواضع تقریباً همسو از سوی دو کشور بر سر مسائل مهمی همچون افغانستان، امنیت منطقه و مبارزه با تروریسم؛ همگی نشان‌دهنده شروع دوره جدیدی در روابط
دو کشور است.
طبیعتاً تغییرات به وجود آمده در ژئوپلتیک منطقه و جهان نیز در شکل‌گیری این روابط جدید سهمی بسزا داشته و بر این اساس سفر عمران‌خان به مسکو هم نباید چندان دور از انتظار تلقی شود. با این حال دو موضوع مهم موجب شده به این سفر توجهی فراتر از حد معمول انجام گیرد.
در وهله نخست، بسیاری از زمانی که نخست‌وزیر پاکستان برای انجام این سفر در نظر گرفته متعجب شده‌اند. در واقع پرسش اساسی این است در شرایطی که بحران اوکراین و تقابل جهان و غرب و روسیه در نقطه اوج خود قرار دارد، این سفر چه معنا و مفهومی خواهد داشت؟ آیا بدین معنا خواهد بود که پاکستان مواضع خود را درقبال این نزاع میان شرق و غرب روشن کرده و پشت سر روسیه و در جناح شرق قرار گرفته است؟ اگر چه عمران‌خان در مصاحبه روز گذشته خود و در آستانه سفر به مسکو تأکید کرد پاکستان بخشی از هیچ بلوک‌بندی سیاسی نخواهد بود و خواهان برقراری روابط تجاری با همه کشورهاست، اما کسی نمی‌تواند کتمان کند انجام این سفر در چنین شرایط زمانی به طور قطع برداشت‌های دیگری را به‌ویژه در جهان غرب ایجاد خواهد کرد.
این برداشت هنگامی تقویت می‌شود که بدانیم بر خلاف ادعاهای اولیه مقامات اسلام‌آباد، برخی روزنامه‌نگاران پاکستانی تأکید داشته‌اند این ملاقات بنابر درخواست و اصرار طرف پاکستانی انجام گرفته است.
اما موضوع دوم و مهم‌تر این است حتی اگر ادعای عمران‌خان و اسلام‌آباد را در عدم ورود به بلوک‌بندی‌های سیاسی بپذیریم، باز هم این سؤال مطرح می‌شود که با توجه به مقاصد اقتصادی ادعا شده برای این سفر که عمدتاً
بر حوزه‌هایی چون گسترش همکاری‌های امنیتی، تجاری و سرمایه‌گذاری در حوزه انتقال انرژی تأکید دارد، پاکستان چگونه تعارض میان گسترش همکاری‌ها با مسکو و تحریم‌های گسترده اعلام شده از سوی جهان غرب علیه روسیه را حل خواهد کرد؟
بنابر اعتراف عمران‌خان در مصاحبه‌اش در آستانه سفر به روسیه، حتی در همین شرایط فعلی نیز پروژه مشترک گازی روسیه و پاکستان که به پروژه خط لوله گاز جریان پاکستان مشهور است، بر اثر تحریم‌ها دچار مشکل شده و روند کندی را
طی می‌کند.
علاوه بر این، منابع آگاه نقل کرده‌اند در بحث همکاری‌های نظامی، دو کشور به خاطر عدم مواجهه با تحریم‌های آمریکا و غرب دست به دامن شرکت‌های واسطه و با مسئولیت محدود شده‌اند.
در چنین موقعیتی امضای هرگونه قرارداد و توافق با مسکو دو مفهوم بیشتر ندارد، یا پاکستان قید ادامه همکاری با غرب و بهره‌گیری از کمک‌های آن‌ها را زده و دست به دامن بلوک شرق شامل روسیه و چین شده و یا اینکه به قول یک رونامه‌نگار پاکستانی، اقدام به سفری بی‌موقع و بی‌حاصل کرده است.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
تیتر خبرها
-
با جدایی دو بازیکن دنیا به آخر نمیرسد
-
اوکراین تنها می ماند
-
زیارت اوّل هزار زائر
-
از خطوط قرمز کوتاه نمیآییم
-
حضور «فریبرز » و غیبت «نورالدین»
-
نورافکن روی چهره بدحسابها
-
سیاست دولت، ارائه اینترنت با کیفیت و پرسرعت
-
آب پاکی «جو» روی دست «زلنسکی»
-
دُرشتی بر سالمندان!
-
تاکسیها بهخط شده‌اند
-
بنیانگذار نخستین بسیج مردمی
-
معماری موحدانه در خدمت هندسه زیارت
-
چراغ سبز اسلام‌آباد به بلوک شرق
-
دام روانی غربیها در مذاکرات هستهای
