مزیت‌های راهبردی اقتصاد فرهنگ بنیان

در سومین نشست علمی «کنگره اقتصاد، اشتغال و تولید در آیینه قرآن و عترت» بررسی شد

مزیت‌های راهبردی اقتصاد فرهنگ بنیان

سومین نشست علمی کنگره اقتصاد، اشتغال و تولید در آیینه قرآن و عترت با موضوع اقتصاد، اشتغال و تولید، صنایع و بازاریابی فرهنگی، آسیب‌شناسی، چشم‌انداز و راهکارها برگزار شد.به گزارش آستان‌نیوز، در این نشست که به همت دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع) روز سه‌شنبه به صورت وبیناری برگزار شد، وحید ارشدی؛ عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه در جوامع اسلامی شهرهای زیارتی از قابلیت‌های زیادی مثل تولید صنایع فرهنگی و خلاقیت اقتصادی برخوردارند گفت: در این شهرها تقاضای زیادی هم وجود دارد که باید در راستای منافع عمومی قرار گیرند. صنایع خلاق وابسته به سرمایه‌های فکری و معنوی هستند که به صورت ملموس و غیرملموس وجود دارند و می‌توانند اشتغالزا باشند.

وی افزود: تنوع و انعطاف این نوع صنایع فرهنگی خلاق و تولیدات آن‌ها زیاد است و آن‌ها ظرفیت استفاده از رسانه‌های مختلف دیداری و شنیداری و شبکه‌های اجتماعی را دارند. از طرفی قدرت درون‌زایی و مردمی شدن این صنایع زیاد است.
ارشدی قدرت اشتغال‌پذیری بالا، حفظ هویت، فناوری‌پذیری و مشارکت‌پذیری بالا را دیگر مزایای صنایع فرهنگی دانست و افزود: مخاطب‌پذیری بالا در سنین مختلف، قدرت تأثیرگذاری در سبک زندگی، حمل و نقل آسان، قابلیت جذب سرمایه‌ها و منابع خرد، قابلیت تجارت بالا و... از دیگر مزایای آن است.
وی با بیان اینکه اماکن مقدس قابلیت نمادسازی برای عرضه محصولات فرهنگی را دارند ادامه داد: برای مثال عروسک‌های ضامن آهو یا محصولاتی که خود آستان قدس در کنار حرم عرضه می‌کند می‌تواند یک نمادسازی خاطره‌آور باشد. همچنین در حرم مطهر نوآوری‌های خوبی مثل بخش کبوترانه و حکایت‌های آفتاب وجود دارد که قابلیت ارائه برای همه زائران را دارد. کارکردهای دیگر صنایع مثل هدایا، سوغات، تقاضامحوری بر اساس سن و گروه‌ها و نژادهای مختلف قابل توجه بیشتر است.
وی به برخی آسیب‌های این حوزه هم اشاره کرد و افزود: هم اکنون صنایع فرهنگی و سوغات معروف ما در دست چینی‌هاست و تولید داخل در این زمینه سهم کمی دارد و بازار در اختیار منافع واردکنندگان است. البته برای رفع مشکلات موجود باید روی تولید صنایع خلاق، همگرایی همه بازیگران مؤثر، بالا بردن هزینه واردات، ورود رسانه ملی برای تبلیغات و جهت دادن به سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی تمرکز کرد.

توجه اسلام به اقتصاد فرهنگی
در ادامه این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین حمید فتاحی معصوم، مؤسس و مدیر سابق مرکز نوآوری و شکوفایی حوزه علمیه خراسان با اشاره به احکام اسلامی در حوزه اقتصاد فرهنگ‌بنیان افزود: توجه اسلام به مسائل اقتصادی و تولید زیاد است که از جمله آن تشویق به فعالیت اقتصادی، مذمت بیکاری و تشویق به داشتن حرفه و اشتغال است.
وی ادامه داد: اسلام برای تأمین مخارج حاکمیت در امور حیاتی به خمس، زکات، انفال و جزیه و امور غیرحیاتی به صدقه، وقف، هبه، نذر و... می‌پردازد که در امور حیاتی پرداخت آن واجب و در امور غیرحیاتی به اختصاص اموال خوب و مناسب تأکید دارد.
وی با بیان اینکه در احکام فقهی نیت کار خیر، باید خیرخواهانه هم باشد ادامه داد: سه راهبرد موجود در آموزه‌های دینی برای کسب و کارهای فرهنگی کشف نیاز دقیق مخاطب، ارجح بودن و دغدغه‌مند بودن صاحب کسب و کار فرهنگی است به طوری که به نیازهای ارجح مسلمین پاسخگو باشد. در حوزه‌های علمیه مرکز نوآوری راه‌اندازی و تأکید شده محصول تولید شده باید صرفه اقتصادی و فرهنگی داشته باشد.
فتاحی معصوم درباره وظایف نهادها در قبال راهبردها ادامه داد: تربیت نیروهای فرهنگی مطابق با نیازهای روز، سرمایه‌گذاری هوشمندانه روی ایده‌های خلاق توسط سازمان‌های متولی و تولید باکیفیت و متناسب با ابزارهای روزآمد از جمله این وظایف است.

فرهنگ ما محدود به برخی مفاهیم خاص نیست
در ادامه این نشست مهدی کلانتری از فعالان حوزه اقتصاد و فرهنگ با اشاره به مفهوم اقتصاد در نهج‌البلاغه گفت: بازرگانان منابع اصلی منفعت هستند و خطرات زیادی به جان می‌خرند، از امور مالیاتی باید مراقبت شود تا آبادانی ایجاد شود. در اقتصاد اسلامی بر خلاف اقتصاد لیبرالیستی منابع طبیعی محدود نیست اما باید با روش‌های درست از آن‌ها استفاده شود.
وی با اشاره به تأکید رهبر انقلاب به مسائل اقتصادی و فرهنگی به صورت توأمان افزود:
٢١ سال است که شعار سال با مفهوم اقتصادی تعیین می‌شود. از طرفی رهبر انقلاب در عرصه فرهنگی احساس ولنگاری کرده‌اند و رسانه‌های ما هم از شیوع ویروس‌های فرهنگی جلوگیری نمی‌کنند. فرهنگ ما محدود به برخی مفاهیم خاص نیست، مثلاً فرش ایرانی یک فرهنگ است که کشورهای خارجی آن را کپی می‌کنند.
کلانتری ادامه داد: در حوزه صنایع دستی ایران، هند و چین سه حوزه اصلی صنایع دستی هستند. اما در چین ١٢ درصد و هند ۶ درصد شاغلان در این حوزه فعالند در حالی که این رقم در ایران فقط 6دهم درصد است. از طرفی در سال ٩٨ ایران فقط ۵ میلیون گردشگر خارجی داشت اما ترکیه بیش از ۴٠ میلیون گردشگر جذب کرد و درآمدی حدود 10 برابری در این حوزه داشت و این در حالی است که تنوع جاذبه‌های دو کشور قابل مقایسه نیست و ما اگر روی این حوزه سرمایه‌گذاری کنیم از پول نفت بی‌نیاز می‌شویم.
وی در پایان با انتقاد از نظام توزیع کشور گفت: بازاریابی فرهنگی، جریان فرهنگ از تولید تا عرضه محصول را بررسی می‌کند اما در کشور ما محصول به درستی به‌ دست مصرف‌کننده و جامعه هدف مورد نظر نمی‌رسد و همین مسئله سبب مهجوریت محصولات فرهنگی شده است.