زمان ساخت نخستین حجره در حرم رضوی، احتمالاً مربوط به دوره تیموری است؛ یعنی زمانی که با همت امیر علیشیر نوایی، وزیر سلطان حسین بایقرا، مقابل ایوان طلای امروزی، صحنی نسبتاً کوچک ساخته شد که یک چهارم صحن عتیق (انقلاب) امروز وسعت داشت؛ بعدها همین صحن بزرگ‌تر شد و در دوره شاه‌عباس اول به چهار برابر اندازه اولیه رسید و البته تعداد حجره‌های آن هم بیشتر و در دوطبقه طراحی شد. اما صحن نو (آزادی) از همان اول طراحی، 55حجره خودش را در دو طبقه داشت که بر اساس معماری صحن عتیق ساخته شده‌بود. درباره نخستین کاربری‌های این حجره‌ها، گزارش‌های مختلفی وجود دارد، اما قدیمی‌ترین گزارش و سند به سال 1014قمری مربوط می‌شود که در آن به مکتبخانه صحن عتیق اشاره شده‌است؛ به احتمال زیاد، این مکتبخانه در یکی از حجره‌های صحن عتیق مستقر بود. جالب است بدانید بعدها یکی از کاربری‌های حجره در صحن نو هم، برپایی مکتبخانه برای اطفال یتیم بوده‌است. در وقف‌نامه‌ای متعلق به دوره قاجار، به مکتبخانه اطفال یتیم در حجره‌های صحن عتیق و نو اشاره می‌شود. سند‌ها نشان می‌دهد نخستین کاربرد این حجره‌ها برای امور فرهنگی و آموزشی بوده‌است. مرحوم عزیزالله عطاردی در کتاب «تاریخ آستان‌قدس رضوی» می‌نویسد بیشترین کاربرد حجره‌های حرم دست‌کم در دوره قاجار، اقامت موقت زائران و مسافران در آن‌ها بوده‌است؛ موقت به این دلیل که تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، درهای حرم مطهر شب‌ها بسته بود و خادمان موظف بودند تمام حجره‌های حرم را بازدید و در آن‌ها را قفل کنند؛ اما خب، در برخی ایام خاص که حرم به صورت شبانه‌روزی باز بود، یا در مواقعی که فرد خاصی میهمان آستان بود و در خواست بیتوته شبانه در حرم داشت، امکان اقامت شبانه برای بعضی افراد فراهم می‌شد.
در نیمه دوم عصر قاجار، کاربری حجره‌ها شروع به تغییر کرد. برخی حجره‌ها تبدیل به مغازه و دکان محل کسب شد. مثلاً یکی دو کتاب‌فروشی در داخل صحن عتیق قرار داشت. تعدادی از حجره‌ها در قالب مغازه صحافی، ساعت‌سازی و دیگر مشاغل به افراد مختلف اجاره داده می‌شد؛ حتی گاهی برخی کاسبان و تاجران برای ایمن ماندن اموالشان، حجره‌ای را در حرم اجاره و آن را تبدیل به انبار می‌کردند. 

خیاط‌ خانه‌ای در حرم رضوی
مکانی مانند حرم مطهر امام رضا(ع) با توجه به وسعت اماکن متبرکه و نیازهایی که برای استفاده از منسوجات و پارچه‌های مختلف دارد، حتماً باید محلی را به منظور رفع این بخش از نیازهایش در اختیار داشته‌باشد. افزون بر البسه مورد نیاز خدمتگزاران، تولید پرده‌ها، روپوش‌ها و مواردی از این دست هم ضروری است. به همین دلیل از دوره صفویه به بعد، در حرم مطهر مکانی به نام «خیاط ‌خانه مبارکه» تأسیس شد که در دوران حاضر هم با شکل خاص و مسئولیت‌های ویژه خود به کار ادامه می‌دهد. تا دوره قاجار، وظیفه خیاط‌خانه، دوخت و تعمیر لباس خدمه و منسوجات مورد نیاز اماکن متبرکه و مجموعه‌های وابسته به آستان‌قدس رضوی بود. اما از اوایل سال 1300، بعضی از مسئولیت‌های این بخش به 
خیاط‌ خانه‌های بیرون از آستان‌ محول شد. این موضوع نشان می‌دهد از این دوره به بعد، خیاطان زیادی در مشهد وجود داشتند که قابلیت پذیرش سفارش‌ها و فعالیت در آستان قدس را پیدا کرده‌بودند و می‌‌توانستند سفارش‌های مورد نظر آستان قدس را با بهترین کیفیت تحویل دهند. به عنوان نمونه، براساس قرارداد آستان با خیاطی به نام «مشهدی رحمان» در سال 1308، بخشی از نیازهای آستان در بخش‌های درمانی، مانند بیمارستان امام‌رضا(ع) و ایتام تحت حمایت آستان‌قدس، به او واگذار شد. با وجود اینکه در نیم قرن اخیر، بیشتر فعالیت‌های دوخت و دوز در اماکن متبرکه، به افراد و واحدهای بیرون از مجموعه واگذار شده‌، اما خیاط ‌خانه مبارکه هنوز حضور و فعالیت خودش را دارد. پس از یک مقطع تاریخی چند ساله که با تعطیلی خیاط‌ خانه همراه بود، در سال 1353، حجره‌ای در طبقه دوم صحن عتیق به خیاط ‌خانه اختصاص داده شد و مسئولیت آن را به خیاطی به نام «حاج‌رضا خزاعی‌نژاد» سپردند. با درگذشت او در سال1357، مسئولیت خیاط‌ خانه بر عهده سیدعلی‌اصغر منبتی، فراش رسمی آستان گذاشته شد و محل خیاط‌ خانه را به حجره‌ای در طبقه پایین صحن و روبه‌روی پنجره فولاد منتقل کردند. با درگذشت آقای منبتی در سال 1379، خیاط‌خانه به برادران سبک‌خیز گلبویی که از دربانان آستان بودند، واگذار شد. 
نظارت بر کار خیاط ‌خانه در ابتدا بر عهده اداره خدمه مدیریت اماکن متبرکه و بعدها -از سال 1368 به بعد- برعهده بخش امداد زائران گذاشته‌شده است.