موعظه آیتالله علی اکبر رشاد
زهد، آزاده بودن و آزاده زیستن است
این روایت منسوب به امام صادق(ع) است که فرمودند: تمام خیر و همه نیکی، گویی در یک خانه و اتاقی است و برای ورود به این اتاق که همه خیرات در آن جمع است یک کلید وجود دارد... که آن کلید، زهد در دنیاست. زهد به معنی بیرغبتی است، زهد به معنی وابسته و دلبسته نبودن است، زهد به معنای نداشتن نیست، چون برای زاهد شدن نداشتن کفایت نمیکند. ممکن است آدمی نداشته باشد اما در این حال دلبسته باشد و دلخوش به کمترین داشتهها و وابسته به کمترین داشتههای خود باشد، این زاهد نیست. ممکن است بر عکس کسی ثروت بسیاری داشته باشد اما هرگز به این ثروت وابسته و دلبسته نباشد. ممکن است این فرد زاهد به حساب آید اما آنکه حداقلی دارد اما سرسپرده و دلسپرده آن حداقل باشد زاهد قلمداد نشود. غالباً تصور میکنیم زهد فقط در حوزه اموال و ثروت معنی دارد، در بستر برخورداری از مال دنیا معنی میدهد ولی زهد وسیعتر از این است. زهد بیرغبتی به ثروت و مال است، بیرغبتی به جاه هم است. کسی که زاهد است مقامپرست نیست، همانطور که مالپرست نیست. گاه ممکن است کسی مالپرست نباشد ولی مقامپرست باشد، دلداده جاه و مقام باشد و همه سعی و تلاش خود را مصروف بدست آوردن پست و به کف آوردن مقامات دنیوی سازد، این انسان هم زاهد نیست. گاه کسی ممکن است دلسپرده مال دنیا نباشد و دلداده مقام دنیوی هم نباشد، به عنوان و پست و جاه در تشکیلات حکومتی یا سلسله مراتب اجتماعی جایی نداشته باشد، اما گاهی ممکن است وابسته به شهرت باشد، عطش عنوان داشته و دلداده آوازه و نام باشد؛ وابسته نان نیست اما دلسپرده نام است و میخواهد مشهور شود و همین طور است نسبت به سایر داشتهها. حتی اگر کسی دلداده و دلسپرده فرزندان خود باشد هم زاهد نیست، اسیر فرزندان است. کسی در قبال محبت به فرزندان خود بیاختیار است و ارادهای ندارد در نتیجه نمیتواند به فرزندان خود نه بگوید، وقتی خلاف میکنند از ایشان نهی نمیکند و هرگاه خلاف میطلبند به آنها نه نمیگوید، پس این هم زاهد نیست. بنابراین زهد به معنای آن است که انسان هر آنچه میشود داشت را کنار بگذارد، دلداده اینگونه داشتهها نباشد، نسبت به هر چه باید کنار گذاشت و هر چه آدم را اسیر میکند آزاده باشد. زاهد یعنی آزاده، آن که آزاده است روح آزادهای دارد. آزاد بودن معنی زهد نیست، آزاده بودن معنی زهد است و فرق است میان آزاد بودن و آزاده بودن.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه