خبرگزاری تسنیم در گفت‌وگو با کارشناسان به معرفی برخی آسیب‌ها و چالش‌های مساجد پرداخته و سپس راهکارهایی برای تقویت کارکرد مساجد ارائه داده است. 

مشکل مساجد معادله‌ای چندمجهولی است
سیدمهدی ماجدی، مدیر فعالیت‌های فرهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد درباره چالش‌‌های مساجد گفت: مشکلی که برای مساجد ما پیش آمده،‌ معادله‌ای چندمجهولی است. اکنون در حوزه علمیه متولی خاصی که ائمه جماعات را آموزش دهد،‌ وجود ندارد. از دیگر سو بسترسازی مناسب برای تربیت ائمه جماعات صورت نگرفته است. در کنار آن، مجموعه‌ای نداریم که متولی تأمین بودجه کارگزاران مسجد به ویژه ائمه جماعات باشد. اگر یک طلبه فعال (که کم هم نداریم) حمایت مادی و معنوی شود، حتماً پای کار می‌آید. ما مدت‌هاست به عنوان رسیدگی به امور مساجد تهران، کار آموزش ائمه جماعات، هیئت امنا و خادمان مسجد را آغاز کردیم یا در مواقعی بسته‌های چند رسانه فرهنگی را در اختیار مساجد قرار می‌دهیم، اما وجود برخی چالش‌ها در زیرساخت‌های ما سبب بروز مشکلاتی در سطح مساجد می‌شود. ضروری است متولیان امر در جلساتی که با هم تشکیل می‌دهند، به یک رویه واحدی دست یابند و وظایف تقسیم‌بندی شود.

مدیریت مساجد باید بر عهده مدیران جهادی و انقلابی باشد
حجت‎الاسلام شیخ علی واشقانی از ائمه جماعات موفق و برگزیده به عوامل دیگری از چالش‌های مساجد اشاره کرده و‌ می‌گوید: علاوه بر موازی‌کاری‌هایی که در امر اداره مسجد شاهدیم، اصلاً نهادهای مرتبط با مسجد نظر و دیدگاه یکدیگر را قبول ندارند. این را در جلسات مشترکشان به وضوح می‌بینیم. اگر نظر بنده را که سال‌هاست در بحث مساجد ورود جدی دارم جویا شوید،‌ مخلَص کلام این است که مدیریت مساجد باید بر عهده مدیرانی جهادی، انقلابی و مخلص خدا باشد. وقتی از نزدیک با برخی مدیران مواجه می‌شوید،‌ ملاحظه می‌کنید دنبال ریاست و سفت کردن جای پای خود هستند و روحیه خدمت در آن‌ها مرده است. با نیت خدمت می آیند، اما خروجی کارشان تشنج است.
امام جماعت مسجد امام رضا(ع) افزود: مساجد ما در هر محله امام جماعت تحمیلی را قبول ندارند،‌ بلکه امام جماعت باید مورد تأیید مردم آن منطقه باشد. می‌توانم ثابت کنم که امام جماعت تحمیلی از نظر شرعی محل اشکال است. امام جماعتی که مردم شناختی از او ندارند و صرفاً با تحمیل یک نهاد مشخص وارد مسجد می‌شود، نه نماز خودش مورد قبول است و نه مردمی که پشت سر وی نماز می‌خوانند. شما کافی است مروری بر ماجرای امیرمؤمنان(ع) داشته باشید. مگر ایشان در دوران زمامداری ظاهری خویش، خواسته مردم را لحاظ نکردند؟ پس پیوند امام با مردم باید با رضایت باشد. متأسفانه نهادهای ما مردم را لحاظ نمی‌کنند. از دیگر سو مدیریت مسجد باید با امام جماعت باشد و اوست که تشخیص می‌دهد نیازهای محله چه مسائلی باید باشد. نظر رهبر معظم انقلاب را اگر بخواهید جویا شوید، به همین نکات می‌رسید، نه اینکه بخواهیم نظرات شخصی و نفسانی خود را اِعمال کنیم و از موضع قدرت برای مساجد تعیین تکلیف کنیم. ثابت می‌کنم در بسیاری از مواضع،‌ نظر متولیان امر مسجد مغایر با اوامر رهبری است. در چنین شرایطی برای مظلومیت این مرد الهی و وضعیت فرهنگ جامعه باید گریست.
واشقانی با تأکید مجدد نسبت به اینکه نهادهای مرتبط، مدیریت مسجد را به سلیقه خود انتخاب می‌کنند، گفت: مسجدی که اکنون به نام امام رضا(ع) در آن فعالیت می‌کنم، به اذعان خود مسئولان از نمونه‌ترین مساجد کشور است که 24ساعته فعالیت‌های فرهنگی،‌ اجتماعی و اقتصادی دارد و لحظه‌ای درِ آن بسته نیست. از زمان طرح ساخت آن، کلنگ به دست گرفتم و با همکاری مردم محله، مسجد را بنا کردیم. جالب است که مدتی من را تحت فشار گذاشتند که باید مسجد را تحویل دهی!
باید روحانی فعال به تشخیص مردم روی کار بیاید و بعد به امور مساجد معرفی شود. امام جماعت نباید در سازمان‌ها و نهادها شغل داشته باشد. او باید وقت مطلوب خود را برای مسجد بگذارد نه اینکه وقت مرده‌اش را صرف مسجد کند.

ناهماهنگی دستگاه‌های مرتبط با مسجد را قبول دارم
حجت‌الاسلام مُقیسه، مشاور معاون فرهنگی امور مساجد درباره نقش نبود هماهنگی بین دستگاه‌های مرتبط با امر مسجد در بروز چالش مساجد گفت: ناهماهنگی دستگاه‌های مرتبط با مسجد را رد نمی‌کنم. باید اذعان کنم این ناهماهنگی‌ها سبب کند شدن روند پیشرفت مساجد شده است، اما تمام مشکل به این مسئله بازنمی‌گردد. از دیگر سو نباید مساجد را درگیر امور اداری و سیستمی کنیم؛ چرا که این اماکن مقدس از گذشته به صورت مردمی اداره می‌شد، در عین حال نیاز به نظارت هم هست. پس در واقع جمع بین مردمی بودن و سیستمی بودن ــ دست‌کم تا حد نظارت ــ باید صورت گیرد. در محله‌ای ممکن است امام جماعتی مقبول مردم باشد که در تراز اسلام و انقلاب نیست. ناگفته نماند از قِبل همین سیستم اداری که برای مساجد در نظر گرفته شده، شاهد پیشرفت‌هایی بودیم. خیلی از مشکلات مساجد در گذشته به دلیل چالش در انتخاب ائمه جماعات و هیئت امنا بود، اما وقتی وارد روند اداری و انتصابات شد، کار سامان گرفت. بنابراین سعی شد امام جماعت‌هایی که حداقل‌های مدیریت مساجد را دارند، انتصاب کنیم.

قرار است رشته مدیریت مسجد به دروس حوزه اضافه شود 
وی در پاسخ به انتقادی مبنی بر اینکه این انتصابات در عمل، خیلی از مساجد را دچار التهاب و پسرفت کرده است، گفت: نفس فعل انتصاب درست است، اما وقتی در انتصابات مسائلی مثل سلایق شخصی و حتی گاهی انتصابات سفارشی دخیل می‌شود، به طور طبیعی نباید انتظار پیشرفت داشته باشیم. در این صورت آن امام جماعت بین مردم محبوبیت و کارایی لازم برای مدیریت مسجد را ندارد. بنابراین در برخی موارد انتصابات صحیح نبود، اما مسئله انتصاب باید دوسویه باشد؛ مردمی و سیستمی؛ اکنون عمدتاً یک طرفه یعنی سیستمی است. در هر صورت در جایگاهی نیستم که بخواهم مسئولیت این امر را بر عهده بگیرم.
مقیسه در ادامه سخنان خود درباره اداره کردن مردمی مسجد گفت: وقتی می‌گوییم مساجد به صورت مردمی اداره شوند، به بهترین مدل مسجدداری اشاره می‌کنیم. مساجد موفق، مساجدی هستند که مردمی یعنی فارغ از سیستم‌های اداری مدیریت می‌شوند. پس بهترین کار این است که مساجد به صورت مردمی اداره شوند.  در آن طرح درباره ائمه جماعات، هیئت امنا و خادمین برنامه‌هایی طرح‌ریزی شده است تا از نظر آموزشی سامان یابند. همچنین بناست با هماهنگی حوزه علمیه، رشته مدیریت مسجد به دروس حوزه اضافه شود تا طلابی داشته باشیم که امام جماعت تربیت شوند.