به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام سیدعباس قائم مقامی استاد دانشگاه و رئیس سابق مرکز اسلامی هامبورگ در دومین جلسه از درس‌گفتار درزمینه فضیلت ماه ذی‌القعده و ایام اربعین کلیمی سخنرانی کرد که در ادامه از نظر می‌گذرانید.
ماه ذی‌القعده و ۱۰ روز ذی‌الحجه ضیافت مخصوص حضرت موسی بود ولی ضیافت الهی برخلاف امت‌های گذشته، برای امت ختمی عام است. همچنین توضیح دادیم امت ختمی هرگز به معنای برگزیدگی نژادی یا برگزیدگی قومی یا برگزیدگی معطوف به عناصر دینی نیست. منظورمان از امت ختمی انسان‌هایی است که از رشد و بلوغ عقلانی برخوردار هستند که از آن‌ها تعبیر به انسان آخرالزمانی می‌شود. امت ختمی فقط مسلمانان نیستند و همه مخاطبان قرآن هستند. مسلمان کسی است که این خطاب در مورد او فعلیت پیدا کرده و این ارتباط مخاطبه بین قرآن و خطاب وحی در مورد او به فعلیت رسیده است والا هر کسی قابلیت دارد مخاطب قرآن باشد.
دقت داشته باشید که امت‌های گذشته هم روزه داشتند، ولی ماه رمضان نداشتند بنابراین ما تأکید می‌کنیم شرافت ماه رمضان به روزه آن نیست، به ضیافت الله بودن آن است. روزه یکی از اقلام پذیرایی‌های خداوند در ضیافت الله است. از این رو می‌گوییم کسی که نمی‌تواند ماه رمضان را روزه بگیرد محروم از ضیافت الله نیست و اساسا عنصر مقوم ضیافت الله روزه نیست. چون این ماهِ ضیافت الله است، روزه در آن واجب شده والا روزه چیز عامی است. وجود روزه در اقوام گذشته به این معنا نیست که از ضیافت عام الهی برخوردار بودند بلکه ضیافت در امت‌های گذشته ضیافت خاص بوده است یعنی یا برای انسان‌هایی بوده است که دارای شرایط روحی و ارتباط باطنی خاص بودند یا برای پیامبران اتفاق می‌افتاد.

چنین زیارتی، زیارت خاص است
این ضیافت برای جناب موسی(ع) اتفاق افتاد و خداوند یک ضیافت خاص و ویژه برای او گستراند. مثل همه ضیافت‌ها اینجا خداست که دعوت می‌کند و وقت ملاقات می‌گذارد بنابراین قرآن نمی‌فرماید موسی از ما وقت ملاقات خواست، بلکه می‌فرماید ما با موسی قرار گذاشتیم. تفاوت خیلی واضح و مهم است. یک وقت انسان از یک بزرگی وقت ملاقات می‌گیرد ولی یک زمان خود آن بزرگ وقت می‌دهد و درخواست ملاقات دارد. آیت‌الله حق‌شناس معمولاً وقتی می‌خواستند به محضر علی بن موسی الرضا(ع) تشرف پیدا کنند بدون دعوت نمی‌رفتند. ایشان هر وقت یک شرایط روحی مناسبی پیدا می‌کردند و طلب تشرف پیدا می‌کردند محضر حضرت معصومه(س) در قم می‌رفتند. همیشه روششان این بود که از حضرت معصومه(س) اذن می‌گرفتند و منتظر می‌ماندند قرینه و نشانه‌ای ظاهر شود که اذن تشرف حاصل شده است یعنی به نوعی منتظر دعوت می‌شدند. چنین زیارتی زیارت خاص است. هرچند این هم که خود انسان تشرف پیدا کند، مزایای خاص خودش را دارد ولی این یک مرتبه دیگری است.

فراموشی منزلت شب در زندگی معاصر
خدا با موسی(ع) قرار می‌گذارد. قراری که با جناب موسی می‌گذارد 30 شب است. این هم یک نکته دیگر است که فرمود: «وَ وَاعَدْنَا مُوسَی ثَلَاثِينَ لَيْلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ» یعنی 30 شب، نه 30 روز. در قواعد زبان‌شناسی وقتی در یک خطاب، یک عنوان خاص می‌آید نشان‌دهنده این است که آن عنوان موضوعیت دارد و یک ویژگی در آن نهفته است. ویژگی که در این آیه شریفه مورد تأکید قرار گرفته ویژگی شب است. در کشورهای دیگر مردم شب‌ها زود می‌خوابند و صبح زود بیدار می‌شوند و شب و روزشان سر جای خودش است ولی متأسفانه در جامعه ما شب و روز جابه‌جا شده است. این از آفت‌های زندگی معاصر است که ارزش و منزلت شب فراموش شده است.
اگر بخواهیم درباره شب و کدهایی که در قرآن درباره شب و ویژگی‌هایش آمده صحبت کنیم فرصت مفصل‌تری می‌طلبد ولی یک نکته عرض کنم؛ در شب ظرفیت تقرب پروردگار و تشرف به محضر پروردگار گسترش پیدا می‌کند. ساعاتی است که در آن انسان از یک آمادگی وجودی برخوردار می‌شود. از این رو حضرت ابراهیم(ع) فرمود: من شب را در نزد پروردگارم به صبح می‌رسانم. شب این خصوصیت را دارد که انسان می‌تواند در آن به تشرف خاص برسد. اینکه چه ویژگی در شب است باید در وقت دیگری بررسی شود.

شب، هزینه سفر را کم می‌کند
شما می‌بینید که معراج پیامبر(ص) در شب است: «سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَی بِعَبْدِهِ لَيْلًا». آیه تصریح دارد معراج در شب اتفاق افتاده است. مگر نمی‌توانست روز باشد؟! آرامش و سبکبالی و آمادگی که در شب برای انسان حاصل می‌شود هزینه سفر به آسمان را کمتر می‌کند. در همین راستا امام حسن عسکری(ع) می‌فرمایند: رسیدن به خداوند سفری است که مسافر این سفر موفق به این سفر نمی‌شود مگر از طریق سوار شدن بر شب. گویا ایشان شب را مرکبی رهوار و وسیله سرعت‌بخش حرکت تصور کرده است. شب به حرکت انسان سرعت می‌دهد. شما در دل شب دو رکعت نماز بخوانید یا حتی در همان رختخواب یک یا الله بگویید و توجهی به حضرت حق پیدا کنید آثار بسیاری دارد. شب خیلی اهمیت دارد.
به همین خاطر، خداوند به پیامبر(ص) با آن عظمت می‌فرماید: «قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا» یعنی همه شب را نباید خوابید. این ویژگی شب است. از این رو خداوند بر 30 شب تأکید دارد. نکته بعدی این است که چرا 30 شب؟ درنهایت خداوند به این 30 شب اکتفا نکرده و ۱۰ شب به آن اضافه می‌کند. در این مطلب رازی نهفته است که جلسه بعد عرض خواهیم کرد.
(میرزا عبدالکریم حق‌شناس تهرانی از عارفان و اساتید اخلاق در تهران. وی متولد تهران بود و در درس سید محمد حجت کوه‌کمری، سید محمدتقی خوانساری و امام خمینی شرکت کرد. عرفان و علوم عقلی را از محمدعلی شاه‌آبادی و میرزا مهدی آشتیانی آموخت. حق‌شناس به اصرار آیت‌الله بروجردی به تهران رفت و تا آخر عمر به تدریس و تربیت طلاب و عامه مردم در این شهر پرداخت. این استاد اخلاق در سال ۱۳۸۶ش در تهران درگذشت و در حرم عبدالعظیم حسنی به خاک سپرده شد.)