برای انتخاب مربی مهد ضوابط داریم، برای مناصب حکومتی چطور؟
۳ ملاک اصلی تصدی مسئولیت در حکمرانی قرآنی
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه ملاکهای تصدی مسئولیت در کشور باید تدوین و در سپردن مسئولیت به افراد لحاظ شود، گفت: از منظر قرآن کریم حکمت، علم و ایمان سه ملاک اصلی در تصدی یک مسئولیت است.
به گزارش خبرنگار ایکنا، حجتالاسلام والمسلمین نجف لکزایی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع)، ۲۸ خردادماه در نشست علمی «حکمرانی در قرآن» با بیان اینکه دولت یکی از مهمترین کنشگران حکمرانی است، افزود: اگر ما دنبال سبک زندگی اقوم، دولت و حکمرانی اقوم هستیم، تنها راه آن مراجعه به قرآن کریم است؛ اگر خیر دنیا و سعادت دنیا و آخرت را میخواهیم راهش مراجعه به قرآن است.
لکزایی با بیان اینکه حکمرانی از منظر قرآن باید به چه کسانی سپرده شود، اظهار کرد: در کشور ما اگر کسی بخواهد معلم دبستان شود ضوابط سختی دارد و هر کسی نمیتواند معلم دبستان و دبیرستان و مربی مهدکودک شود ولی وقتی سراغ مناصب حکومتی میرویم آیا مشخص شده یک وزیر و استاندار و فرماندار باید چه شرایطی داشته باشند تا شایسته تصدی این پستها باشند؟
وی با اشاره به داستان طالوت و جالوت، اضافه کرد: بنی اسرائیل بعد از موسی(ع) گرفتار مشکلات فراوان از جمله ناامنی شدند و به پیامبر خود که سموئیل بوده مراجعه کرده و از ایشان خواستند فرمانروایی برای آنها مشخص کند تا در برابر جالوت بایستد و برای آنها امنیت به ارمغان بیاورد. در آیه «وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا...»؛ پیامبرشان به آنها گفت احتمال نمیدهید اگر جنگ بر شما واجب شود شما اهل آن نباشید، زیرا پیشینه اینها را میداند و این قوم دربرابر موسی کوتاهیهای زیادی کردند.
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه یکی از اهداف اینها از طرح این پیشنهاد، این بود که پیامبرشان فرمانروایی از بین خود آنها برگزیند، افزود: اینها در برابر پرسش سموئیل که آیا شما تاب جنگ خواهید داشت، گفتند: «ما قطعاً این کار را میکنیم، زیرا دشمنان، ما را از خانه و کاشانه بیرون و آواره کردهاند و ما حتماً با آمادگی صد درصد میجنگیم»؛ ولی وقتی قتال و جنگ بر آنها مقرر شد و پیامبر خدا دولت تشکیل داد، جز اندکی از آنها بقیه دوری کردند و جزو ستمکاران شدند. دولت دینی نمیتواند روی افراد ستمکار که اهل خلف وعده هستند حسابی باز کند.
تقابل نگاه توحیدی و شیطانی در انتخاب رهبر جامعه اسلامی
لکزایی بیان کرد: اینها ابتدا خودشان نزد رهبر الهی آمدند که برای ما حکمران انتخاب کن، زیرا جالوت، سرزمین و امنیت و زن و خانواده ما را از ما گرفته و تو برای ما حکمرانی انتخاب کن، ولی وقتی آن پیامبر به دستور خدا، طالوت را انتخاب کرد، اعتراضات شروع شد که چرا چنین فردی انتخاب شده است؟ در اینجا دو مکتب روبهروی هم قرار دارند؛ یکی نگاه توحیدی و دیگری شیطانی و شرکآلود و نفاقآلود.
وی اضافه کرد: افرادی که نگاه شیطانی داشتند میگفتند کسی میتواند حکمران باشد که سرمایهدار و ثروتمند باشد و طالوت چون وسع مالی ندارد، نمیتواند حاکم باشد. سموئیل گفت: طالوت انتخاب خداست نه من و خدا فرد فاقد شرایط را برای حکمرانی انتخاب نمیکند و علت اینکه او انتخاب شده را هم بیان فرمود: وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ؛ یعنی ابتدا علم و تخصص و دانش حکمرانی را مطابق ملاکهای الهی دارد و میداند خداوند چه نوع جامعه و دولتی را میخواهد و دیگر اینکه فرمانروا باید از تواناییها و مهارتهای عملی برای حکمرانی برخوردار باشد و طالوت آن را داشت. ثروت اصلاً جزو شرایط حکمران نیست و ممکن است کسی مانند طالوت فقیر باشد و حاکم شود و ممکن است مانند سلیمان ثروت زیاد داشته باشد و حکمران شود.
استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) تصریح کرد: البته قوم این پیامبر(ص) قانع نشده و از او تقاضای معجزه کردند و سموئیل هم صندوق و تابوت مشهور که آثار موسی(ع) در آن بود را آورد. براساس آیه ۲۴۹، طالوت این افراد را که در ظاهر آماده بودند با جالوت بجنگند، آزمایش کرد؛ «فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي...» به آنها فرمود: وقتی از نهر آب عبور میکنید فقط به اندازه یک کف دست آب بنوشید و هر کسی بیشتر بنوشد جزو یاران من نخواهد بود. وقتی به نهر رسیدند اکثریت آنها از آب بیش از اندازه تعیین شده نوشیدند. در اینجا هم ریزش دوم رخ داد.
وی افزود: ریزش سوم هم در هنگام مواجهه با جالوت رخ داد و فقط کسانی که موحد واقعی بودند پای کار ایستادند، آن هم به اعتبار اعتقاد به «كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ...»؛ اینها فقط خداباور نبودند و خداگرا هم بودند. این افراد به رهبری طالوت در برابر جالوت ایستادند و به اذن خدا پیروز شدند. اینها اهل راز و نیاز با خدا بودند و گفتند: «وَلَمَّا بَرَزُوا لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُوا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ»؛ یعنی وقتی برابر جالوت قرار گرفتند دست به دعا برداشته و گفتند: پروردگارا بر [دلهای] ما شكيبايی فرو ريز و گامهای ما را استوار دار و ما را بر گروه كافران پيروز فرما.
رمز قدرت حکمرانان توحیدی در برابر حاکمان طاغوتی
لکزایی با بیان اینکه علم در اینجا صرفاً علمی که امروز تحصیل میکنیم و به تعبیری دانش نیست بلکه علمی است که ایمان همراه آن است یا توانمندیهای جسمی بوده که ایمان همراه آن است، اظهار کرد: یعنی اینها اگر هرقدر توانمند بودند و قدرت علمی و جسمی داشتند ولی ایمان نداشتند برای آنها کفایت نمیکرد و این همان رمز قدرت و مقاومت حکمرانان توحیدی در برابر حاکمان طاغوتی است. کسی که در مناصب حکمرانی اسلامی قرار میگیرد باید موحد واقعی بوده و ایمانش در عالیترین مراتب باشد و در کنار آن، مهارت و علم و توانمندی لازم را هم داشته باشد.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه در اینجا علم فقط حصولی نیست و شهودی هم هست، تصریح کرد: حکمران در همه مناصب اعم از انتظامی و نظامی و لشکری و کشوری نیازمند ایمان در بالاترین درجات توحیدی است و اینکه توحید از ذهن به قلب و از علم به عمل و از جوانح به جوارح سرایت کرده باشد و قدرت و توانمندی جسمی هم داشته باشد.
وی با بیان اینکه پس از طالوت، حضرت داود(ع) فرمانروای بنیاسرائیل شد، افزود: طبق آیه «وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَی الْعَالَمِينَ» به حضرت داود شرط دیگری برای حکمرانی اضافه شد و آن، حکمت بود؛ در آیات ۲۲ تا ۳۹ سوره مبارکه «اسراء» مصادیق آن ذکر شده است.
استاد حوزه و دانشگاه اظهار کرد: خداوند پس از اینکه در طول این آیات مصادیق حکمت را برشمرد در آیه ۳۹ این سوره فرمود: «ذَلِكَ مِمَّا أَوْحَی إِلَيْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِ وَلَا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَتُلْقَی فِي جَهَنَّمَ مَلُومًا مَدْحُورًا»؛ اینها که بیان شده همه حکمت بودند پس اگر بخواهیم بدانیم حکمتی که به داود(ع) اعطا شده چیست باید به همین مصادیق رجوع کنیم؛ اینها هیچکدام سلیقهای نیست و همه براساس تفسیر قرآن به قرآن است. در این آیات یک بسته کامل برای جامعهسازی و دولتسازی و داشتن یک خانواده اسلامی است که از توحید شروع شده و در اخلاق و فقه تداوم دارد. پس درمورد داود(ع) هم برای فرمانروایی شرط حکمت و علم را مورد تأکید قرار داده است.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
تیتر خبرها
-
چادر همانند کتاب کالای فرهنگی تلقی شود
-
اکسیری که علامه طباطبایی به شاگردانش پیشنهاد میداد
-
۳ ملاک اصلی تصدی مسئولیت در حکمرانی قرآنی
-
شرکتهای دانشبنیان آستان قدس
-
از تأسیس پردیس فناوریهای پیشرفته تا وقفهای نوین برای دانشبنیانها
-
در حاشیه همخوانی «سلام فرمانده» در زنجان
-
نگاهی فرا مذهبی به یک میراث تمدنی
-
وقف در خدمت دانشبنیانها