حواسپرتی مفید و عامدانه!
الهه ضمیری
تا به حال به این موضوع فکر کردهاید فرق افرادی که به خوبی با درد مقابله میکنند و آنهایی که تحمل هیچ دردی را ندارند چیست؟ یا اینکه چطور بعضیها تابآوری بیشتری در برابر درد دارند و در مقابل بیشتر آدمها در مواجهه با درد بیتابی برای پاسخ به این سؤال رفتارشناسان از مقوله «نگرش مقابلهای» صحبت می کنند. حتماً شنیدهاید که خواستن توانستن است. این ضربالمثل معتقد است در حالت ایدهآل، نیروی اراده آدمیزاد آنقدر قدرتمند است که حتی میتواند غیرممکن را ممکن کند. این تقریباً همان چیزی است که متخصصان به آن نگرش مقابلهای میگویند این جوری تعریفش میکنند: «نگرش مقابلهای با تمایل به کنترل زندگی، تقویت خودکارآمدی و اتخاذ رویکرد مسئلهگشایی به هنگام مواجهه با مشکلاتی از قبیل درد مشخص میشود». حالا قرار است با نام و اصطلاح علمی دو دسته از آدمها آشنا شویم. نخست آنهایی که به خوبی درد را تحمل میکنند و پژوهشگران آنها را «مقابله کننده» مینامند. ویژگی بارز این دسته از آدمها، این است که میتوانند مانع تمرکز ذهنی و حسی روی دردهایشان شده و به عبارتی حواس خودشان را پرت کنند.
اما دسته دوم، آدمهایی هستند که نمیتوانند درد را تحمل کنند و پژوهشگران آنها را «فاجعهساز» مینامند. از اسمشان هم مشخص است که واکنششان در مقابل درد چقدر است و چه نتایجی به بار میآورد. آنها همه توجه و حواسشان را به بزرگی درد متمرکز میکنند و خودشان را قانع میکنند که نمیتوانند درد را تحمل کنند.
درک اینکه چرا بعضی آدمها مقابلهکننده بار میآیند و برخی دیگر در دسته فاجعهسازها قرار میگیرند، کار آسانی نیست و لابد میتواند دلایل روحی و جسمی زیادی داشته باشد. ولی چیزی که میتواند برای ما مفید باشد این است که ضمن شناخت تفاوتهای این دو گروه، سعی کنیم نگرش مقابلهای را در خودمان تقویت کنیم. متخصصان هم دو کار را پیشنهاد میکنند: نخست؛ تمرین آرامسازی. تمرین کردنش آسان هم هست، یعنی وقتی درد دارید، خیلی ساده یک نفس عمیق بکشید تا قدم اول را برای اینکه توجهتان از درد، اضطراب، خشم یا هر چیز ناراحتکننده دیگر منحرف شود، بردارید. با این کار دارید ظرفیت مقابله را در خودتان افزایش میدهید. حالا به چیزهای خوشایند و کارهایی که انجامش را دوست دارید فکر کنید. مثلاً فکر کردن به فیلمی که دوست دارید، موسیقی دلخواه و... دومین کار«توجه برگردانی» است. یعنی اینکه شما میتوانید با متمرکز کردن همه هوش و حواستان به چیزهای دیگر، توجه خودتان را از دردی که به جسم و جانتان افتاده دور نگه دارید. یک روش برای سرگرم کردن ذهن، دست زدن به کارهای تکراری مثل شمارش اعداد است. تکرار کلمات و عبارات خاص، آزاد گذاشتن ذهنتان برای اینکه خاطرات را مرور کنید و یا از قدرت تخیلتان بهره بگیرید، روش دیگر توجه برگردانی است. یادتان نرود این نکته خیلی مهم است که شما باید دائم و به صورت فعالانه و واقعی توجه برگردانی را به عنوان یک مهارت مقابلهای تمرین کنید.
اما دسته دوم، آدمهایی هستند که نمیتوانند درد را تحمل کنند و پژوهشگران آنها را «فاجعهساز» مینامند. از اسمشان هم مشخص است که واکنششان در مقابل درد چقدر است و چه نتایجی به بار میآورد. آنها همه توجه و حواسشان را به بزرگی درد متمرکز میکنند و خودشان را قانع میکنند که نمیتوانند درد را تحمل کنند.
درک اینکه چرا بعضی آدمها مقابلهکننده بار میآیند و برخی دیگر در دسته فاجعهسازها قرار میگیرند، کار آسانی نیست و لابد میتواند دلایل روحی و جسمی زیادی داشته باشد. ولی چیزی که میتواند برای ما مفید باشد این است که ضمن شناخت تفاوتهای این دو گروه، سعی کنیم نگرش مقابلهای را در خودمان تقویت کنیم. متخصصان هم دو کار را پیشنهاد میکنند: نخست؛ تمرین آرامسازی. تمرین کردنش آسان هم هست، یعنی وقتی درد دارید، خیلی ساده یک نفس عمیق بکشید تا قدم اول را برای اینکه توجهتان از درد، اضطراب، خشم یا هر چیز ناراحتکننده دیگر منحرف شود، بردارید. با این کار دارید ظرفیت مقابله را در خودتان افزایش میدهید. حالا به چیزهای خوشایند و کارهایی که انجامش را دوست دارید فکر کنید. مثلاً فکر کردن به فیلمی که دوست دارید، موسیقی دلخواه و... دومین کار«توجه برگردانی» است. یعنی اینکه شما میتوانید با متمرکز کردن همه هوش و حواستان به چیزهای دیگر، توجه خودتان را از دردی که به جسم و جانتان افتاده دور نگه دارید. یک روش برای سرگرم کردن ذهن، دست زدن به کارهای تکراری مثل شمارش اعداد است. تکرار کلمات و عبارات خاص، آزاد گذاشتن ذهنتان برای اینکه خاطرات را مرور کنید و یا از قدرت تخیلتان بهره بگیرید، روش دیگر توجه برگردانی است. یادتان نرود این نکته خیلی مهم است که شما باید دائم و به صورت فعالانه و واقعی توجه برگردانی را به عنوان یک مهارت مقابلهای تمرین کنید.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه