غیبت، ترور شخصیت دیگران است

موعظه

غیبت، ترور شخصیت دیگران است

آیت‌الله مهدوی کنی

قرآن کریم در چند مورد به‌شدت غیبت را نکوهش و از آن نهی کرده است، از جمله «ویل لکل همزه لمزه؛ وای بر عیب‌جویان هرزه‌گوی!»؛ «ولا یغتب بعضکم بعضا ا یحب احدکم ان یاکل لحم اخیه میتا فکرهتموه؛ هیچ یک از شما از دیگری غیبت نکند. آیا کسی از شما دوست دارد گوشت مردار برادر خود را بخورد؟ (به یقین) همه شما از این کار کراهت دارید. پس بدانید غیبت کردن مانند خوردن گوشت مرده برادر دینی است، از آن سخت بپرهیزید».
از این دو آیه استفاده می‌شود در غیبت انگیزه عیب‌جویی شرط است؛ زیرا در آیه اول، از غیبت به عنوان عیب‌جویی و هرزه‌گویی مذمت شده و در آیه دوم، غیبت را با خوردن گوشت مردار برادر دینی تنظیر کرده و این تنظیر به این دلیل است که غیبت، در واقع ترور شخصیت دیگران است؛ گویی غیبت‌کننده به وسیله غیبت، شخصیت آن‌ها را له و از صحنه بیرونشان می‌کند.
در اینجا غیبت‌کننده با غیبت دو کار انجام می‌دهد: یکی آنکه دیگری را بی‌آبرو می‌کند؛ دوم راهی برای کسب وجاهت و آبروی خویش دست و پا می‌کند و در حقیقت، ترور شخصیت دیگران را سبب حفظ آبروی خود می‌پندارد و به اصطلاح شخصیت خود را در گرو مردن دیگران و پایمال کردن آن‌ها می‌بیند.
نکته دیگری که از این آیه استفاده می‌شود، این است که غیبت فقط در مورد مسلمانان حرام است؛ زیرا دو عبارت «بعضکم بعضا» و «لحم اخیه» اشاره به مؤمنان است و غیرمؤمنان را دربرنمی‌گیرد.
سومین نکته‌ای که ممکن است از آیه شریفه برداشت شود، آن است در صورتی غیبت موضوعیت پیدا می‌کند که طرف مقابل حضور نداشته باشد؛ زیرا علاوه بر آنکه لغت غیبت نشانه عدم حضور است، کلمه «میتا» نیز به این معنا اشاره دارد؛ چون در آیه شخص مغتاب (غیبت شونده) مانند مرده فرض شده است، پس همان گونه که شخص مرده غایب است و نمی‌تواند از خود دفاع کند، او نیز به دلیل حضور نداشتن قادر به دفاع از حیثیت و آبروی خویش نیست. نکته چهارم، همان‌طور که مرده دیگر زنده نمی‌شود، آبروی از دست رفته نیز قابل برگشت نیست(والله اعلم). چه بسیار افرادی که آزرده خاطر از دنیا رفتند و دیدارها به قیامت افتاد و آن گاه در پیشگاه خداوند متعال به محاکمه و دادخواهی برخواهند خاست.
برگرفته از کتاب «اخلاق عملی»، ص 15

برچسب ها :
ارسال دیدگاه