میهمانی اشک و سکوت

روایتی از آیین احیا و مناجات‌خوانی ناشنوایان در شب قدر حرم مطهر رضوی

میهمانی اشک و سکوت

می‌شود بدون اشک هم عاشق بود و بدون فریاد هم ناله کرد. در غوغای سکوت، هم می‌شود خوب فریاد زد و هم می‌شود خدا را با تمام وجود زمزمه کرد... .


شب قدر است؛ رواق حضرت زهرا(س) امشب نیز میزبان اجتماع بزرگ ناشنوایان کشور برای قدرخوانی است و احیای شبی فراتر از هزار ماه. بوی خوش عود با چراغ‌هایی که برخی خادمان در دست دارند و هر از گاه از میان جمعیت می‌گذرند فضا را سرشار کرده است. ناشنوایانی که تنها یا با خانواده از راه می‌رسند، با تکریم خدام و تحویل بطری‌های آب، به مقابل جایگاه برگزاری مراسم هدایت می‌شوند.برای پوشش کامل مراسم برای آن‌ها که دورتر از جایگاه می‌نشینند، نمایشگرهای بزرگی در مقابل دو بخش خانم‌ها و آقایان قرار دارد تا هم تصویر مراسم و مترجم زبان اشاره را ببینند و هم از زیرنویس فارسی و عربی و ترجمه سخنرانی و دعای جوشن کبیر استفاده کنند. بازار دیده‌بوسی و احوال‌پرسی میان آن‌ها که از سال گذشته یا مراسم قبل همدیگر را ندیده‌اند داغ است؛ احوال‌پرسی به زبان اشاره با کلی قربان صدقه رفتن و آغوش باز. در انتهای رواق بزرگ حضرت زهرا(س) بساط بازی و سرگرمی کودکان فراهم است و هیچ کس برای دویدن، خندیدن و شادمانی آن‌ها مانعی ایجاد نمی‌کند.

فریاد «یاعلی» به زبان اشاره
یکی از مترجم‌ها برای آماده‌تر شدن جمعیت برای دعا و عزاداری، با آن‌ها همراهی می‌کند. او در حالی که با زبان اشاره با آن‌ها همکلام می‌شود، با فرمی خاص‌تر و حرکات بیشتر دست و بدن در مقایسه با ترجمه‌های تلویزیونی، از شب ضربت خوردن مولا علی(ع) می‌گوید.چشم‌ها خیره به چشم و زبان و حرکت دست و صورت او است. خوب معلوم است که تبحری خاص در آماده‌سازی ناشنوایان دارد. برای دقایقی، حرف‌هایی به زبان اشاره می‌گوید و دست‌ها را پایین می‌آورد و سپس دست‌ها را باز می‌کند و به بالا می‌کشاند و جمعیت همراه با او فریاد «یاعلی» سر می‌دهد؛ صدایی که مثل بیان ما نیست اما با کمی دقت می‌توان متوجه فریاد نام نازنین مولا علی(ع) شد. این کار چند بار دیگر پس از توضیحاتی به زبان اشاره و با خروجی فریاد «العفو»، «یا حسین» و «یا زهرا» تکرار می‌شود. جمعیت یکدست سیاهپوش مهیای آغاز مراسم شده است. امشب و پس از اتمام دعای پرفیض جوشن کبیر، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مروی تولیت آستان قدس رضوی سخنرانی می‌کند و حاج‌محمود کریمی نیز ذکرگوی مصیبت این شب است.
 
ترجمه دعا با تمام وجود
مراسم دعا آغاز می‌شود. ذاکر اهل بیت(ع) فراز اول را با سوز و گداز آغاز کرده است؛ مترجم سختکوش با دقتی مثال‌زدنی مشغول ترجمه لفظ به لفظ دعا به زبان اشاره برای حاضران است. از حرکت آرام برخی سرها به چپ و راست می‌شود فهمید به قول قدیمی‌ها سیم برخی‌ها در حال وصل شدن است.
با این حال وقتی صدایی رد و بدل نمی‌شود، این سوز و گداز دعا چگونه به جان آن‌ها می‌نشیند و حالشان دگرگون می‌شود.این استفهام را حجت‌الاسلام رضا اژدرمحمدی، روحانی و مترجم ناشنوایان این گونه برایمان پاسخ می‌دهد: کار مترجم به دو صورت می تواند تأثیرگذار باشد؛ یکی از نظر بصری و دیگری توانایی برای مفهوم سازی با حرکات فیزیکی است و این کار باید با نهایت مهارت و دقت باشد. اگر مترجم حال دعا و  سخنرانی را خوب درک کند، می تواند آن را به خوبی منتقل کند و  این کار باید با هنرمندی کامل باشد. در حقیقت همه  چیز با چشم و حواس دیداری انجام می شود.خوب که دقت می‌کنم، این نوع ترجمه که بسیار متفاوت و جذاب‌تر از ترجمه‌های خشک تلویزیونی است و با حرکات کامل‌تر دست و بدن و همچنین تأثیر بیشتر روی صورت مترجم انجام می‌شود، بیشتر و بهتر، مفاهیم دعا و عزاداری را منتقل می‌کند.

ترجمه خوب و حال کامل
مهدی، ناشنوایی از اصفهان است. امسال با خانواده به مشهد آمده است. او که سال قبل همه دوستان ناشنوایش را برای تماشای دعای جوشن کبیر به خانه دعوت کرده بود می‌گوید: پارسال برای پخش مستقیم دعا از حرم، خانه را به حسینیه تبدیل کردیم. تلویزیون خانه‌مان بزرگ است، پرچم هم داخل و بیرون از خانه نصب کردم و به همه ناشنوایان خبر دادم و آمدند و با هم مراسم دعای حرم را تماشا کردیم. ترجمه زبان اشاره از مراسم حرم عالی بود و همه لذت بردیم. 
 مریم هم که از ناشنوایان مشهدی است به نکته قابل تأملی اشاره کرده و می‌گوید: بیرون از اینجا یک ناشنوا خیلی غریبه است. اگر رواق حضرت زهرا(س) و حرم امام رضا(ع) نبود و این مراسم در اینجا برگزار نمی‌شد، خیلی از ما شاید آن گونه که باید و شاید با سوز دل این دعا و عزاداری بعدش آشنا نمی‌شدیم. شما به عنوان فردی سالم از مسجد محلتان تا جای جای شهر و حرم، می‌توانید از اعمال شب قدر استفاده کنید اما ما فقط همین مراسم را داریم. 

خبرنگار: محـبوبـه ابـراهیـم‌زاده

برچسب ها :
ارسال دیدگاه