چالش‌های سواد رسانه در فضای مذهبی

در گفت‌وگو با عضو جامعه مبلغان برتر کشور بررسی شد

چالش‌های سواد رسانه در فضای مذهبی

در دنیای امروز، رسانه‌ها نقش حیاتی در جامعه دارند و از طریق آن‌ها اطلاعات و نظرات با سرعت زیادی منتقل می‌شوند. فضای مذهبی نیز بخشی از این رسانه‌ها را دربرمی‌گیرد و در آن به بیان و انتشار افکار، باورها و اعتقادات دینی پرداخته می‌شود. اما سواد رسانه در فضای مذهبی اهمیت خاصی دارد.


در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام محمد شریفی صادقی، عضو جامعه مبلغان برتر کشور به بررسی چالش‌های موجود در این حوزه و راهکارهایی برای ارتقای سواد رسانه در فضای مذهبی کشور پرداختیم.

تأثیرگذاری بی‌اندازه، جریان‌ اطلاعاتی ناهمخوان و نداشتن مهارت تفسیر محتوا
حجت‌الاسلام شریفی صادقی در ابتدا مفهوم سواد رسانه در فضای مذهبی را تشریح کرده و می‌گوید: سواد رسانه در این حوزه به میزان دانش، مهارت و قدرت تفکر افراد در شناخت، انتقال و تفسیر محتواهای مرتبط با مسائل مذهبی اشاره دارد. سواد رسانه در فضای مذهبی، مربوط به توانایی تشخیص منابع معتبر، تحلیل محتوا، تفکر انتقادی و تعامل مؤثر با رسانه‌های مذهبی است.
او یادآور می‌شود: ‎در فضای مذهبی، برخی چالش‌های منحصربه‌فرد درزمینه سواد رسانه وجود دارد. یکی از این موارد «تأثیرگذاری بی‌اندازه» است یعنی رسانه‌های مذهبی می‌توانند تأثیر بسیار قوی بر باورها و عقاید افراد داشته باشند. در نتیجه، افراد ممکن است بدون تحلیل و بررسی دقیق، به صورت کورکورانه به محتواهای رسانه‌ای پاسخ داده و باورها و عقاید خود را بر اساس آن‌ها شکل دهند؛ این می‌تواند سبب شود به دور از تفکر انتقادی و تحقیقات علمی، به منابع معتبر توجه نکنند.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه می‌دهد: چالش دیگری که در فضای مذهبی وجود دارد «جریان‌های اطلاعاتی ناهمخوان» است. در فضای مذهبی، ممکن است جریان‌های اطلاعاتی ناهمخوان و متناقض وجود داشته باشد. این می‌تواند به کاهش قدرت تشخیص و تحلیل منابع و محتواها منجر شود.
 علاوه بر آن «میانجی‌گری نامناسب» نیز به این حوزه آسیب می‌زند. برخی رسانه‌های مذهبی ممکن است به عنوان میانجی‌گرانی برای انتقال اطلاعات و نظرات عمل کنند. اما اگر میانجی‌گری نامناسب صورت گیرد، می‌تواند به ترویج افکار ناعادلانه، تحریف مفاهیم و ترویج نفرت و تعصب منجر شود. افزون بر آن «نداشتن مهارت‌های تفسیر محتوا» از دیگر آسیب‌های جدی است. در فضای مذهبی، محتواهای پیچیده و قرآنی، تفسیرهای متعددی دارند. نداشتن مهارت‌های تفسیر محتوا می‌تواند به اشتباه در درک و تفسیر مطالب منجر شود.

راهکارهای ارتقای سواد رسانه در فضای مذهبی 
عضو جامعه مبلغان برتر کشور به راهکارهایی برای ارتقای سواد رسانه در فضای مذهبی کشور اشاره و بیان می‌کند: در این راه، تربیت و آموزش مهارت‌های سواد رسانه در قالب برنامه‌های آموزشی مذهبی و فرهنگی برای جوانان و بزرگسالان به‌عنوان راهکاری مؤثر برای ارتقای سواد رسانه در فضای مذهبی بسیار ضروری است. در کنار آموزش باید افراد جامعه را به داشتن تفکر انتقادی تشویق کرد زیرا آموزش مهارت‌های تفکر انتقادی و ارزیابی منابع و محتواهای مذهبی به افراد، آن‌ها را قادر می‌سازد به‌طور مستقل و منطقی به مطالب پاسخ دهند و با تحلیل مناسب و بررسی دقیق، از به اشتباه افتادن جلوگیری کنند.
او یادآور می‌شود: راهکار دیگر، ترویج تفاهم میان فرقه‌های مذهبی است. ارتباط و تعامل بین فرقه‌های مذهبی از طریق رسانه‌های مذهبی، می‌تواند به تفاهم و همزیستی صحیح بین اقشار مختلف جامعه کمک کند. این تفاهم و همزیستی می‌تواند به ارتقای سواد رسانه در فضای مذهبی و کاهش تعصب و نفرت از دیگران منجر شود. همین‌طور ارتقای آگاهی درباره منابع معتبر و قابل اعتماد در فضای مذهبی می‌تواند در ارتقای سواد رسانه کمک‌کننده باشد. آموزش روش‌های تشخیص و تحلیل منابع و اطلاعات می‌تواند افراد را در برابر ترویج اخبار جعلی و اطلاعات نادرست محافظت کند. در این بین، توسعه تفاهم و مهارت‌های تفسیر محتوا نیز بسیار مهم است. این مهارت به افراد کمک می‌کند مطالب مذهبی را به‌درستی درک و تفسیر کنند. فهم صحیح مفاهیم و محتواهای مذهبی، از ترویج تفکر دینی مسئولانه و پویایی در فضای مذهبی پیروی می‌کند.
حجت‌الاسلام شریفی صادقی در پایان با اشاره به اهمیت بسیار زیاد ‎سواد رسانه در فضای مذهبی می‌گوید: داشتن سواد رسانه به تفکر انتقادی، تشویق ‎و تعامل سازنده در جامعه کمک بزرگی می‌کند. 
با توجه ‎به چالش‌های موجود در فضای مذهبی، استفاده از راهکارهایی مانند تربیت سواد رسانه در آموزش، تشویق به تفکر انتقادی، ترویج تفاهم میان فرقه‌های مذهبی، ارتقای آگاهی درباره منابع معتبر و توسعه تفاهم و مهارت‌های تفسیر محتوا می‌تواند تأثیر قابل توجهی در سطح سواد رسانه در فضای مذهبی داشته باشد. با اجرای این راهکارها، افراد قادر خواهند بود به‌طور کیفی و منطقی با محتواهای مذهبی در فضای رسانه‌ای و به شکلی مسئولانه و مطلوب با مذهب و اعتقادات خود برخورد کنند. 
همچنین، ترویج سواد رسانه در فضای مذهبی می‌تواند به افزایش توانایی افراد در ارزیابی منابع و محتواهای رسانه‌ای کمک و از ترویج اخبار جعلی، تعصب و نفرت جلوگیری کند. در نهایت این تلاش‌ها به تقویت ارتباطات فردی و جمعی، افزایش دانش و فهم عمومی و بهبود جامعه در برابر چالش‌های رسانه‌ای مذهبی کمک خواهد کرد.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه