دکتر جلیل عرفان‌منش در چرایی تکلیف شدن مأموران به انتخاب مسیر بصره، ابتدا به سوابق تاریخی این شهر اشاره کرده و در ادامه به دلایل تأکید مأمون بر فاصله گرفتن از شهرهایی چون قم و کوفه در این مسیر می‌پردازد.
او در کتاب «همگام با امام رضا(ع) از مدینه تا مرو» دلیل انتخاب بصره را سوابق تاریخی این شهر از جمله تجمع عثمانیان در آن، بدل شدنش به کانون توطئه علیه حکومت امیرالمؤمنین علی(ع)، وقوع جنگ جمل در آن و... می‌داند و معتقد است این دلایل، تصویر روشنی از علت انتخاب بصره توسط مأمون به دست می‌دهد.