روح شما اگر در مقام تمثیل مانند جسمی باشد، هر گناهی که انجام می‌دهید ضربتی بر روح وارد می‌کند و زخمی به‌وجود می‌آورد. چرا می‌گوییم گناه ضربت بر روح است؟ برای اینکه روح باید تعالی پیدا کند و گناه، هر آن‌ چیزی است که روح انسانی را یک گام از تعالی و تکامل مورد نظرش بازمی‌دارد. در مقام مثل و تشبیه، می‌شود همین زخم زدن، همین شکاف را بر پیکره روح تو به‌وجود آوردن. این گناه که انجام شد، این نقیصه شکل گرفت، شما مال مردم خوردید، خدای نخواسته، آنی‌که شرب خمر کرد، آنی‌که ربا خورد... با هر یک از این کارها، یک شکافی به روحش، به پیکره روانش وارد آمد، این روح  او زخمی شد، ناقص شد، از کمال که غایه الآمال است دور افتاد؛ این گناه حالا باید مغفرت پیدا کند. غفران یعنی چه؟ غفران یعنی این خلأ، این کمبود روح، این زخم روان، این نقیصه‌ای که در نفس او به‌وجود آمده است برطرف شود، این را می‌گویند غفران. چه‌جوری برطرف می‌شود آن نقیصه‌ای که در روح تو از سوی گناه به‌وجود آمده؟ با جبران کردن. آن‌کسی‌که با یک گناهی جان خود را از اوج انسانیت و تکامل و نقطه پرواز انسانی یک‌قدری منحط کرده و دور انداخته، آن‌وقتی این عقب‌ماندگی‌اش جبران شده است که یک مقداری برود بالا.خدای متعال نمی‌گوید چون تو گناه کردی، حالا هرچه کار نیک بکنی ما آن گناه را اصلاً از بین نخواهیم برد. لج نمی‌کند خدا. «اِنّی لَغفّارٌ»، ما لجباز نیستیم، ما غفاریم. آن گناه‌هایی که انجام گرفت، آن اشتباهاتی که به‌وجود آمد، ما حاضریم از آن اشتباهات صرف‌نظر کنیم، در صورتی که جبران بشود. نمی‌گوییم چون شما یک روزی اشتباه کردید، حالا صد برابر مجاهدت کردید، مجاهدت شما به‌خاطر اشتباه شما هیچ، نه. «اِنّی لَغفّارٌ»، ما غافریم، ما خلأها را پر می‌کنیم، زخم‌ها را التیام می‌دهیم، اما برای چه کسی؟ «وَإِنِّی لَغَفَّارٌ لِّمَن تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا ثُمَّ اهْتَدَی»، من بخشنده‌ام برای آن که توبه کند. توبه کند یعنی چه؟ یعنی برگردد. راه تکامل شما از اینجا بود، شما باید این‌طرفی می‌رفتید؛ حاضریم ببخشیم، کی؟ وقتی بروید به‌طرف تکامل، مجدداً به راه درست برگردید.«لِّمَن تَابَ»، توبه کند یعنی برگردد. توبه یعنی برگشتن. ایمان خود را قوی کند، عمل صالح کند. عمل! نباید از عمل غافل بود و به سخن‌گفتن و دلخوش‌داشتن خود بسنده کرد. بنابراین مغفرت یعنی پرکردن آن خلأهایی که زخم‌های روح انسان‌اند، با پرکردن آن‌ها انسان به کمال می‌رسد.
منبع: کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن»