این‌ها تنها بخشی از ده‌ها پیامی است که مدیران سازمان‌ها و متولیان تأمین انرژی برای خانواده‌ها ارسال می‌کنند تا به وظیفه خود برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در بخش خانگی عمل کنند.
در اینکه میزان مصرف انرژی در کشور ما در مقایسه با سایر کشورها بالاست تردیدی نیست؛ اما پرسش این است چقدر از این حجم در بخش خانگی مصرف می‌شود و آیا می‌توان با وادار کردن خانواده‌ها به مصرف کمتر، به نگرانی‌ها در این خصوص برای همیشه پایان داد؟

مصرف ما و مصرف دنیا
دکتر سید وحید احمدی، کارشناس مسئول سنجش و تحلیل بهره‌وری سازمان ملی بهره‌وری در پاسخ به قدس می‌گوید: 40درصد برق تولیدی در کشور در بخش خانگی مصرف می‌شود، در مورد مصرف آب هم طبق آمار، سرانه مصرف آب بخش خانگی ما تفاوت آنچنانی با میانگین جهانی ندارد، یعنی الان در کشور به ازای هر نفر در روز متوسط۱۸۰ لیتر آب مصرف می‌شود در حالی‌که این رقم در برخی کشورها مثل آمریکا به حدود 300 لیتر و در کانادا به ۳۳۰ لیتر می‌رسد. مصرف آب در بخش خانگی ما تنها 7 درصد از کل مصرف آب کشور است که حتی با تشویق مردم به صرفه‌جویی و رسیدن این رقم به 3درصد باز دردی از بحران کم آبی ما را کم نمی‌کند. بنابراین مشکل بحران آب را باید در جای دیگری یعنی بخش کشاورزی و صنعت جست‌وجو کرد.
اما سرانه مصرف گاز در بخش خانگی ایران 6 برابر میانگین جهانی است. سرانه مصرف جهانی حدود 0.18 تن معادل نفت خام به ازای هر نفر است؛ در حالی‌که در ایران حدود 1.1 تن است. به طوری که مصرف گاز ما در بخش خانگی با میزان مصرف گاز قاره اروپا که جمعیتش حدود ۶ برابر ایران است برابری می‌کند.
وی در پاسخ به این پرسش که برای بهینه شدن فرهنگ مصرف صحیح در بخش خانگی چه باید کرد، می‌گوید: فرهنگ‌سازی برای کاهش مصرف در جای خود لازم است؛ اما تا زمانی که الزام قانونی در این خصوص وجود نداشته باشد نتیجه نخواهیم گرفت؛ مثلاً تبصره ۱۹ مقررات ملی ساختمان باید احیا شود و تا زمانی‌که ساختمان‌ها این قانون را رعایت نکنند نباید مجوز پایان کار صادر شود و معامله‌ای صورت پذیرد، یعنی شهرداری‌ها در این میان نقش بسیار مهمی دارند. از سوی دیگر دولت نیز باید برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌های دولتی از طریق هوشمند کردن آن‌ها اقدام کند تا مردم با مشاهده این عمل، تشویق به مصرف بهینه انرژی در بخش خانگی شوند. 

حدود ۱۴ تا ۱۷ هزار مگاوات برق کمبود داریم
حسین مهریان، رئیس انجمن بهره‌‌وری صنعت برق ایران نیز چنین نگاهی دارد و به ما می‌گوید: مصرف برق در بخش خانگی کمی نسبت به متوسط جهانی بالاتر است؛ اما نبود سرمایه‌گذاری و ساخته نشدن نیروگاه‌های جدید طی یکی دو دهه اخیر سبب شده در این بخش با مشکل مواجه شویم. یعنی اگر نیاز مردم به برق، سالیانه بین ۵ تا 7 درصد افزایش می‌یابد -که این موضوع به دلیل افزایش جمعیت و تجهیزات برقی است- بنابراین باید حداقل همین میزان افزایش تولید برق را داشته باشیم تا پاسخگوی نیاز مردم باشیم؛ اما این اتفاق در برنامه پنجم و ششم توسعه کشور نیفتاده است و الان در کشور حدود ۱۴ تا ۱۷ هزار مگاوات برق کمبود داریم که تاثیرش را مردم در ماه‌های آینده احساس می‌کنند. 
وی ضعف فرهنگی را مهم‌ترین دلیل بالاتر بودن سرانه مصرف برق در بخش خانگی ایران از میانگین جهانی می‌داند و می‌گوید: در زمستان خیلی از خانوارها وقتی می‌بینند دمای اتاق بالا رفته به جای کم کردن درجه شوفاژ، پنجره‌های ساختمان را باز می‌کنند و... چون قیمت انرژی در ایران پایین است و کمی هم راحت‌طلب هستیم در نتیجه در مصرف انرژی اسراف می‌کنیم. 
وی در همین زمینه می‌افزاید: هرچند مردم بیش از میانگین جهانی انرژی برق مصرف می‌کنند اما این موضوع در آن حدی نیست که مدیران دستگاه‌های مسئول قصورشان را در تأمین نکردن انرژی کافی به گردن مردم بیندازند. بخش عمده مشکل در این بخش متوجه زیرساخت‌های تولید برق در کشور است نه مصرف بالاتر از نُرم جهانی از سوی مردم. ضمن اینکه ما باید مردم را به بهینه مصرف‌کردن انرژی عادت دهیم که یکی از راهکارهای آن افزایش قیمت انرژی است چون قیمت پایین انرژی مساوی با افزایش مصرف از سوی بسیاری از شهروندان است. البته برای افزایش قیمت انرژی ابتدا باید حقوق کارگران و کارمندان به حد مناسب افزایش یابد. 

حدود 80 درصد از مشترکان خانگی کمتر از الگو مصرف می‌کنند
دکتر عبدالامیر یاقوتی، مدیرکل امور انرژی و مشتریان صنعت برق هم در پاسخ به قدس می‌گوید: حدود 80درصد مشترکان خانگی کمتر از الگو مصرف می‌کنند که این تعداد در مجموع 50درصد از مصرف بخش خانگی کشور را به خود اختصاص می‌دهد در حالی که 20درصد دیگر مشترکان 50درصد از برق بخش خانگی را مصرف می‌کنند؛ یعنی 20درصد مشترکان به اندازه 80درصد از مشترکان برق مصرف می‌کنند. 
یاقوتی در پاسخ به این پرسش که آیا بدون تغییر نگاه در سیاست‌گذاری‌ها و یکپارچگی فرایندها، راهکار افزایش قیمت منجر به کاهش مصرف انرژی می‌شود، می‌گوید: طبیعتاً افزایش نرخ برق در پله‌های بالای مصرف، در کاهش مصرف تأثیر خواهد داشت به شرط آنکه قیمت ثابت فرض شود. نتیجه این اقدام پس از هدفمند نمودن یارانه‌ها در سال 89 مشهود بود. همچنین توسعه بخش خصوصی در عرصه انرژی نقش مؤثری در اصلاح اقتصاد و قیمت برق خواهد داشت.

خبرنگار: محمود مصدق