به بهانه سالروز ورود نخستین خودرو به کشور
اُتول‌سواری ایرانی‌ها 121 ساله شد
محمدحسین نیکبخت
ماجرا از این قرار بود که جناب آقای مظفرالدین‌شاه که از همان اول سلطنتش مریض احوال بود و دائم بهانه مسافرت به فرنگ را می‌گرفت، سرانجام توانست با خون مردم را در شیشه کردن و قرض گرفتن از این و آن و بانک خارجی، دوسه‌باری برود در اروپا دوری بزند و تفریحی بکند؛ البته برای معالجه! در سال 1279 خورشیدی، وقتی مظفرالدین‌شاه برای نخستین‌بار وارد بلژیک شد، چشمش به اتومبیل افتاد؛ یک خودرو چهارچرخ که به‌چشم امروزی‌ها سخت بی‌قواره و به‌چشم آن روزی‌ها، سخت دلفریب بود.
بگذریم که مالک این خودرو، یعنی کُنتس کورمن که از اشراف بلژیک بود هم، نظر شاه قاجار را جلب کرد و حتی یکی دو نوبت با این خانم به «اُتول‌سواری» هم رفت! خودرویی که مظفرالدین‌شاه در بلژیک دید، تولید کارخانه رنو در فرانسه بود و مسئولان این کارخانه، وقتی رغبت او را برای سوار شدن به اتومبیل دیدند، حسابی کیسه دوختند و شاه قاجار را ترغیب کردند به خرید یک اُتول خوش ساخت! برای جلب توجه بیشتر مظفرالدین‌شاه که به دلیل ساده‌لوحی فوق‌العاده، گول‌زدنش اصلاً کاری نداشت، گفتند یک اتومبیل بخرد، دو تا ببرد؛ یعنی چه؟ یعنی اینکه شاه قاجار می‌تواند با خرید یک خودرو، یک اشانتیون عالی از کارخانه رنو بگیرد که یک خودرو دیگر باشد. به‌این‌ترتیب، مظفرالدین‌شاه نخستین خودرو تاریخ ایران را به قیمت 4هزار تومان خرید؛ آن موقع 4هزار تومان خیلی پول بود؛ اما خوب، وقتی شاه هوسی به سرش می‌زد، نمی‌شد جلویش را گرفت.
شرط و شروط و عوارض خرید!
خودرو رنوی خریداری شده را با اشانتیونش بار قطار کردند و فرستادند به روسیه تا از آنجا با کشتی بیاید ایران. منتها نخستین خرید خودرو خیلی هم بی‌حاشیه نبود؛ چون کسی در ایران شوفری یا همان رانندگی خودرو را نمی‌دانست، یک شوفر از فرانسه استخدام کردند و از آن طرف، چون کسی تعمیرات خودرو را هم بلد نبود، یک مکانیک فرانسوی هم به استخدام دولت ایران درآمد که اُتول اعلی‌حضرت را تیمار کند! سرانجام با هزار بدبختی، نخستین خودرو به ایران رسید؛ روز 21 آذر ماه سال 1279، یعنی 121 سال پیش، مثل فردایی. قرار بود خرید جدید مظفرالدین‌شاه با پای خودش از شمال بیاید به تهران، ولی وضع جاده‌ها آن‌قدر خراب بود که ناچار شدند از اینجا به‌بعد هم با
هزار بدبختی و استفاده از ابزارهای حمل و نقل اولیه، آن را به پایتخت برسانند.
100 خودرو برای ایران
مسئله به همین‌جا ختم نشد. مظفرالدین‌شاه در بلژیک هنگام خرید اُتول فهمیده بود که فرانسوی‌ها برای ایران، 100 خودرو درنظر گرفته‌اند که به همان قیمت 5-4 هزار تومان، به ثروتمندان و شاهزادگان قجری بفروشند. مظفرالدین‌شاه که از این تصمیم حیران شده بود، از آن‌ها پرسید: چطور می‌فهمید که این وسیله در ایران هم طرفدار پیدا می‌کند؟! مدیر فروش رنو هم گفته‌بود: وقتی اعلی‌حضرت سوار اُتول شوند، بقیه هم بی‌اختیار هوس خرید به سرشان خواهد زد و آن وقت، ما دربست در خدمتیم! به‌این‌ترتیب، نخستین خودرو تاریخ ایران در عهد مظفری و پیش از انقلاب مشروطه وارد کشور شد. البته خرید اُتول خیلی هم با استقبال روبه‌رو نشد؛ چرا؟ چون هنوز زیرساخت‌های فراوانی لازم بود تا بشود در کشور از این وسیله استفاده کرد و به نظر خیلی‌ها، استفاده از اسب و گاری و کالسکه، هم خیلی ارزان‌تر بود و هم خیلی راحت‌تر. خودمانیم؛ مظفرالدین‌شاه حتی فکرش را هم نمی‌کرد روزی خیابان‌های ایران، از حجم بالا و دود سیاهِ اُتول‌های رنگارنگ به مرز خفگی برسد!
شرط و شروط و عوارض خرید!
خودرو رنوی خریداری شده را با اشانتیونش بار قطار کردند و فرستادند به روسیه تا از آنجا با کشتی بیاید ایران. منتها نخستین خرید خودرو خیلی هم بی‌حاشیه نبود؛ چون کسی در ایران شوفری یا همان رانندگی خودرو را نمی‌دانست، یک شوفر از فرانسه استخدام کردند و از آن طرف، چون کسی تعمیرات خودرو را هم بلد نبود، یک مکانیک فرانسوی هم به استخدام دولت ایران درآمد که اُتول اعلی‌حضرت را تیمار کند! سرانجام با هزار بدبختی، نخستین خودرو به ایران رسید؛ روز 21 آذر ماه سال 1279، یعنی 121 سال پیش، مثل فردایی. قرار بود خرید جدید مظفرالدین‌شاه با پای خودش از شمال بیاید به تهران، ولی وضع جاده‌ها آن‌قدر خراب بود که ناچار شدند از اینجا به‌بعد هم با
هزار بدبختی و استفاده از ابزارهای حمل و نقل اولیه، آن را به پایتخت برسانند.
100 خودرو برای ایران
مسئله به همین‌جا ختم نشد. مظفرالدین‌شاه در بلژیک هنگام خرید اُتول فهمیده بود که فرانسوی‌ها برای ایران، 100 خودرو درنظر گرفته‌اند که به همان قیمت 5-4 هزار تومان، به ثروتمندان و شاهزادگان قجری بفروشند. مظفرالدین‌شاه که از این تصمیم حیران شده بود، از آن‌ها پرسید: چطور می‌فهمید که این وسیله در ایران هم طرفدار پیدا می‌کند؟! مدیر فروش رنو هم گفته‌بود: وقتی اعلی‌حضرت سوار اُتول شوند، بقیه هم بی‌اختیار هوس خرید به سرشان خواهد زد و آن وقت، ما دربست در خدمتیم! به‌این‌ترتیب، نخستین خودرو تاریخ ایران در عهد مظفری و پیش از انقلاب مشروطه وارد کشور شد. البته خرید اُتول خیلی هم با استقبال روبه‌رو نشد؛ چرا؟ چون هنوز زیرساخت‌های فراوانی لازم بود تا بشود در کشور از این وسیله استفاده کرد و به نظر خیلی‌ها، استفاده از اسب و گاری و کالسکه، هم خیلی ارزان‌تر بود و هم خیلی راحت‌تر. خودمانیم؛ مظفرالدین‌شاه حتی فکرش را هم نمی‌کرد روزی خیابان‌های ایران، از حجم بالا و دود سیاهِ اُتول‌های رنگارنگ به مرز خفگی برسد!
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
