سرمای استخوان‌سوز این روزهای زمستان انگیزه‌ای می‌شود برای بهتر دیدن صاحبان این‌گونه مشاغل که مجبورند در چنین شرایطی همچنان نان را سر سفره خانواده ببرند.

وای به روزهای بازنشستگی 
مقابل یک رستوران در میدان انقلاب تهران، چند مرد میانسال با لباس بارانی و کلاه کاسکت بر سر، کنار موتورسیکلت‌هایشان منتظر دریافت سفارش غذا برای تحویل به مشتریان رستوران هستند. نمی‌دانم هوا چند درجه زیر صفر است اما آن‌قدر سوز دارد که مجبور می‌شوم با یکی دو نفر از آن‌ها در اتومبیل خودم گفت‌وگو کنم.
علی، دیپلمه علوم انسانی است. می‌گوید: پس از خدمت سربازی به هر اداره، شرکت، سازمان و وزارتخانه‌ای رفتم نتوانستم کاری پیدا کنم. فقط کافه‌ها و رستوران‌ها نیروی کار ساده می‌خواستند که آن‌ها هم حتی به اندازه قانون کار دستمزد نمی‌دادند. بنابراین چهار سال پیش به توصیه یکی از بستگانم موتورسیکلت خریدم و به عنوان پیک‌موتوری در اسنپ مشغول شدم. ضریب ایمنی این کار خیلی پایین و از طرف دیگر پُرمسئولیت است. باید خیلی مراقب باشیم تا تصادف نکنیم و کالایی که امانت به ما سپرده شده به سرقت نرود. کمتر پیک‌موتوری را می‌توان پیدا کرد که پس از مدتی تصادف نکرده باشد. سه ماه پیش با یک پراید که از ورود ممنوع می‌آمد تصادف کردم و راننده‌اش فرار کرد. در این حادثه مچ دست راستم طوری شکست که حدود 45روز نمی‌توانستم کار کنم. 
وی به درآمد پیک‌های موتوری هم اشاره می‌کند و می‌گوید: معمولاً درآمد آن‌هایی که آنلاین و با رستوران‌ها و پیتزافروشی‌ها کار می‌کنند بد نیست. در مجموع ساعتی حدود 60 تا 70هزار تومان درآمد دارند که اگر تصادف نکنند و برای مدتی خانه‌نشین نشوند می‌توانند معاش خانواده‌شان را تأمین کنند وگرنه مثل من مجبور می‌شوند طلای همسرشان را بفروشند. 
علی بیمه نبودن را مهم‌ترین مشکل پیک‌های موتوری عنوان می‌کند و می‌گوید: شرکت‌ها و رستوران‌ها ما را بیمه نمی‌کنند. به همین دلیل به همراه پیک‌های موتوری‌ آنلاین بارها به این موضوع و پایین بودن کرایه‌ها با توجه به بُعد مسافت‌ها اعتراض کرده‌ایم. حتی اواخر بهمن سال گذشته جلو شرکت اسنپ تجمع کردیم، اما انگار کسی صدای ما را نمی‌شنود. واقعاً از روزی که به دلیل تصادف یا حتی کهولت سن نتوانم کار کنم می‌ترسم چون امروز فقط می‌توانم شکم خود و بچه‌هایم را سیر کنم؛ وای به روزهای بازنشستگی، آن هم بدون بیمه و دریافت مستمری از سازمان تأمین اجتماعی. 

کار نکنیم گرسنه می‌مانیم 
در میدان فردوسی با سید مهدی که از چهار سال پیش در پیک موتوری آنلاین کار می‌کند آشنا می‌شوم. او که پس از جدایی از همسرش برای پرداخت مهریه مجبور به فروش مغازه‌اش در خیابان ولیعصر شده، می‌گوید: پس از طلاق به جز خواهرم، هیچ کس، حتی پدر و مادرم کمکی به من نکردند. خواهرم برایم یک موتورسیکلت خرید. ابتدا عضو یکی از دفاتر پیک موتوری شدم و بعد در اسنپ ثبت‌نام کردم و به عنوان پیک موتوری آنلاین مشغول کار شدم.
مهدی به لباس‌های تنش اشاره می‌کند و می‌گوید: زیر این بادگیر برای اینکه تا حدی از سرما در امان باشم دست‌کم 6-5 کیلو لباس پوشیده‌ام. البته شاید این لباس‌ها تا حدی از من در مقابل سرما محافظت کند اما به مفاصل گردنم آسیب می‌زند.
کسی که این حرفه را دارد چون در معرض مستقیم باد قرار می‌گیرد پس از چند سال دچار سردرد‌های سینوسی، کمردرد و پا درد می‌شود. 
وی با اشاره به اینکه شرکت‌های اینترنتی با وجود اینکه 20درصد کرایه را به عنوان حق کمیسیون خود دریافت می‌کنند اما هیچ‌گونه خدماتی به پیک‌های آنلاین نمی‌دهند، اضافه می‌کند: یک ساعت کار با موتورسیکلت به اندازه پنج ساعت کار با اتومبیل است؛ با این حال اگر پیک‌موتوری یک روز نتواند کار کند، خانواده‌اش روز بعد گرسنه می‌مانند؛ چون دخل و خرجش با هم نمی‌خواند. در واقع یک پیک‌موتوری آنلاین اگر حدود 10 تا 12ساعت کار کند شاید بتواند میانگین 350هزار تومان درآمد کسب کند که بخشی از این رقم صرف استهلاک موتورسیکلت، پرداخت جریمه به دلیل بی‌توجهی به مقررات راهنمایی و رانندگی و... می‌شود.

درآمد بالای 20 میلیون تومان 
اما محمد، یک جوان 23ساله که از 6 ماه پیش به عنوان پیک‌موتوری مشغول کار شده نظر متفاوتی دارد و به ما می‌گوید: هر حرفه‌ای سختی‌ها و خطرات خاص خود را دارد؛ کار با موتورسیکلت هم از این قاعده مستثنا نیست. 
او که از کارش کاملاً راضی است، می‌گوید: کسی که با موتورسیکلت در شبانه‌روز 13 تا 14 ساعت کار کند ماهیانه بالای 20میلیون دارد که این مقدار بیش از دو برابر حقوقی است که به یک کارمند دولت یا یک شرکت خصوصی می‌دهند.

مسئولان، پیک‌های‌موتوری‌ را ببینند
داوود محمدی، رئیس هیئت مدیره اتحادیه وانت بار و پیک‌موتوری تهران درباره بیشترین مشکلات پیک‌های موتوری و اقدامات اتحادیه متبوعش برای رفع آن‌ها به ما می‌گوید: مهم‌ترین مشکل پیک‌های‌موتوری نداشتن امنیت شغلی است، چون هنوز این حوزه ساماندهی نشده است؛ یعنی به عنوان یک گروه شغلی شناخته نشده‌اند و زیرپوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار نگرفته‌اند و با وجود کار پُرخطری که دارند هیچ نهادی سلامت و مستمری دوره بازنشستگی آن‌ها را تضمین نکرده است. 
البته ما برای رفع این مشکل چندین بار با تأمین اجتماعی نامه‌نگاری کرده‌ایم اما متأسفانه هیچ توجهی به آن‌ها نشده است.
وی فرسوده بودن موتورسیکلت‌ها را مشکل دیگر بسیاری از فعالان این حوزه عنوان می‌کند و می‌گوید: این در حالی است که شاهد افزایش بی‌رویه قیمت موتورسیکلت‌ها هستیم و بسیاری از پیک‌های‌موتوری‌ با توجه به درآمدشان دیگر قادر به تعویض موتورسیکلت خود نیستند. تاکنون هیچ شرکت سازنده موتورسیکلت یا بانکی برای پیک‌های‌موتوری‌ تسهیلات در نظر نگرفته تا آن‌ها با پرداخت اقساط، صاحب موتورسیکلت شوند. البته بعضی شرکت‌ها در تبلیغاتشان می‌گویند به‌صورت اقساط هم موتورسیکلت می‌فروشند اما مشکل اینجاست که قیمت و اقساط ماهیانه را آن‌قدر بالا تعیین می‌کنند که خیلی از پیک‌های‌موتوری‌ توان پرداخت آن را ندارند. مثلاً خرید اقساطی موتورسیکلتی که قیمت نقدی آن 33میلیون تومان است، حدود 50میلیون تومان تمام می‌شود. 
وی با بیان اینکه باید کسانی را که با موتورسیکلت به صورت روزانه استفاده می‌کنند از کسانی که صرفاً از این وسیله برای آمد وشد خود بهره می‌گیرند متمایز کنیم، تصریح می‌کند: این کار را می‌توان با تغییر رنگ پلاک موتورسیکلت‌ها انجام داد، مثل کاری که برای تاکسی‌ها و خودروهای خدمات عمومی انجام شده است. در این صورت کار نظارت بر آن‌ها ساده و انگیزه کسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند هم بیشتر خواهد شد.
محمدی از کم بودن سهمیه سوخت دولتی به عنوان دیگر مشکل پیک‌های‌موتوری‌ یاد می‌کند و می‌گوید: اختصاص 25 لیتر سهمیه بنزین به هر پیک موتوری در ماه پاسخگوی نیاز یک هفته کسی نیست که 12 تا 13ساعت در شبانه‌روز کار می‌کند. بنابراین به ناچار باید از سوخت قیمت آزاد استفاده کنند که در این صورت بخشی از درآمد ناچیزشان صرف تأمین سوخت می‌شود. به همین دلیل چندین بار به نهادها و دستگاه‌های مسئول مثل وزارت کشور نامه فرستادیم تا این مشکل را حل کنند. حتی به حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه نامه دادیم که البته ایشان نامه‌ای به وزارت کشور دادند تا هرچه زودتر مشکلات صنف پیک‌موتوری حل و فصل شود، با وجود این هنوز هیچ اقدام عملی در این زمینه مشاهده نکرده‌ایم. 
وی با اشاره به اینکه اتحادیه پیک موتوری واقعاً با سامانه‌های حمل و نقل اینترنتی مشکل دارد، می‌گوید: چون آن‌طور که نشان می‌دهند قانونمند نیستند. علاوه بر این، موجب آشفتگی بازار در کرایه‌های حمل و نقل شده‌اند.