احمد بن محمد میدانی نیشابوری مشهور به شیخ‌الادب، زبان‌شناس، ادیب، شاعر و نویسنده ایرانی سده‌های پنجم و ششم هجری قمری ‌است. کنیه‌اش ابوالفضل و ابی‌البرکات و دارای القاب امام، علامه، امام افضل، بزرگ فضلای شرق و غرب، ارباب فضل و ادب و صدرالافاضل بوده است.
احمد میدانی در نیشابور به دنیا آمد و در همان‌جا پرورش یافت. تولد او حدوداً همزمان با روی کار آمدن سلجوقیان بوده است. برخی تاریخ ولادت او را سال 471 قمری ذکر کرده‌اند که دیگران البته این تاریخ را قبول ندارند چراکه همه سیره‌نگاران، تاریخ‌نویسان و رجال‌نویسان، هم‌عقیده‌اند که او شاگرد واحدی است و وفات واحدی نیز در سال 468ق، اتفاق افتاده است. 
نیشابور در آن زمان یکی از بزرگ‌ترین مراکز تمدن اسلامی به شمار می‌رفت و او در این شهر ساکن محله «میدان زیاد بن عبدالله» بود، به همین خاطر هم به «میدانی» مشهور شد. وی در سال ۵۱۸ قمری در همین محله درگذشت.
القاب فراوان میدانی، دال بر مرجعیت او در علوم مختلف است، ابن خلکان او را ادیب، فاضل و عارف به لغت معرفی کرده و می‌گوید: «میدانی در فنون علوم ادبی به‌خصوص لغت و امثال عرب، به درجه اتقان رسیده بود».
ابوالحسن بیهقی می‌گوید: «... ابوالفضل میدانی، در روزهایی که از فضل و کمال خبری نبود و پایه‌های دانش و اندیشه نابود شده و علم، بی‌قدر و منزلت شده، همراه و همنشین دانش و اندیشه بود».
به‌طوری‌که نقل شده، ائمه حدیث و پیشوایان لغت که پس از میدانی پا به عرصه ظهور گذارده‌اند، از شاگردان وی بوده‌اند و خود او هم از محدثان، حدیث روایت می‌کرده و هم از آنان احادیث را به سماع شنیده است.
کتاب‌ها و شاگردانی که او از خود به یادگار گذاشته، ازجمله مدارکی دال بر مرجعیت علمی او در علوم مختلف به‌ویژه در لغت، ادب عربی و فارسی‌ هستند که از آن جمله می‌توان به «مجمع الأمثال» وی اشاره کرد که هنوز پس از گذشت 9 قرن، نخستین مرجع در این زمینه است.