در مراسم رونمایی از کتاب «بهشت بقیع» عنوان شد
نگاهی فرا مذهبی به یک میراث تمدنی
احمد مسجدجامعی در نشست رونمایی از کتاب «بهشت بقیع» گفت: مسئله بقیع را شیعی نکنیم، بلکه رویکرد به بقیع را اسلامی کنیم؛ حتی مسئله را از نگاه اسلامی هم فراتر ببریم و تبدیل به میراث بشری کنیم.
به گزارش خبرگزاری مهر، آیین رونمایی از کتاب «بهشت بقیع»؛ بازنمایی قبرستان مقدس بقیع برپایه منابع و مدارک تاریخی و هنری باحضور احمد مسجدجامعی قائممقام مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، حسن طارمیراد معاون علمی بنیاد دایرهالمعارف اسلامی و احمد خامهیار مؤلف کتاب در تالار فرهنگ مرکز همایشهای بینالمللی سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد.
احمد مسجدجامعی، قائم مقام دایرهالمعارف بزرگ اسلامی با تأکید بر اینکه رویکرد اسلامی به بقیع و تخریب این مجموعه نیاز به تقویت بیشتری دارد؛ تصریح کرد: ما باید به عناصری که همه مسلمانان برای استمرار فضای بقیع در آن مشارکت داشتند، توجه بیشتری داشته باشیم. درواقع مسئله بقیع را شیعی نکنیم، بلکه رویکرد به بقیع را اسلامی کنیم؛ حتی مسئله را از نگاه اسلامی هم فراتر ببریم و تبدیل به میراث بشری کنیم؛ زیرا این امر در جامعه بینالمللی هم پذیرفته است.
مسجدجامعی ضمن اشاره به اینکه جمعآوری اطلاعات کتاب «بهشت بقیع» برای جهان اسلام بسیار مفید است، تصریح کرد: ما نیاز به نوعی از نظریهپردازی برای مشارکت دیگران داریم. یعنی این قدم اول خیلی شروع خوبی است، زیرا هیچ نظریهپردازیای منهای ادبیات پیشین میسر نیست، اما ادبیات امروز جهان، منطقه و جامعه اسلامی را هم باید شناخت. در همین عربستان امروز ظرفیتهای خوبی است تا ما به یک نظریه جامع برسیم که ظرفیت دفاع جهانی را داشته باشد.
وی با اشاره به اعلام عزای عمومی در زمان تخریب قبرستان بقیع در ایران و عزاداری مردم در خیابانها، اضافه کرد: همان زمان سیاسیون هم اطلاعیهها و بیانیههایی صادر کردند که بسیار با موازین و زبان بینالمللی سخن گفته است. یعنی از آنجا که قرار است از یک ایده جهانی دفاع کند و این ایده باید مورد پذیرش جهان قرار گیرد اعلام میکند بقیع متعلق به همه جهان و بهویژه جهان اسلام است و یک کشور بهتنهایی نمیتواند درباره آن تصمیم بگیرد. این همان نکتهای است که باید الان بیشتر به آن بپردازیم.
مسجدجامعی گفت: امروز یک گام از آن زمان فراتر رفتهایم، الان باید بگوییم بقیع میراث بشری است و درباره میراث بشری نمیتوان بدون نظر و دیدگاه مجموعههای مؤثر در این قضیه اقدام کرد. زمینه طرح آن هم هست، بهشرطی که زمان آن را بشناسیم. قبرستان بقیع هم از مواردی است که امکان دارد با نظریهپردازی درست و اینکه زمان آن را پیدا کنیم بتوانیم در مجامع بینالمللی بهعنوان میراث بشری مطرح و از آن بهعنوان میراث بشری دفاع کنیم.
ماجرای بازسازی بقیع تنها یک مطالبه شیعی نیست
حجتالاسلام حسن طارمیراد، معاون علمی بنیاد دایرهالمعارف اسلامی در ابتدای این نشست ضمن اشاره به اینکه موضوع کتاب بازنمایی برگی از میراث فرهنگی و تمدنی اسلامی است، عنوان کرد: خیلی مهم است که اساساً ماجرای بازسازی بقیع تنها یک مطالبه شیعی نیست؛ اگر ما در تاریخ جهان اسلام از آغاز نگاه کنیم، بقیع اختصاصاً اسلامی است. یعنی ابتدا یک سرزمین بزرگ بوده که پوشش آن درخت «غرقد» بوده است، بعدها جای آنها خانه ساخته شده و بعد تبدیل به محل دفن خیلی از اهالی مدینه شده است. بهویژه پیامبر گرامی اسلام، ائمه ما و تا آخرین صحابی پیامبر در آنجا دفن شدهاند.
حجتالاسلام طارمیراد با تأکید بر اینکه آدمهای مهمی از همان آغاز اسلام در قبرستان بقیع دفن شدهاند، اضافه کرد: بقیع تاریخ فرهنگی تمدنی جهان اسلام است. البته برای ما یک بعد مهم دیگر آن، حرمتی است که مزار ائمه(ع) ما دارند و ما به آنجا بهعنوان حرم هم نگاه میکنیم.
وی با اشاره به اینکه موضوع کتاب «بهشت بقیع» بازنمایی همین میراث فرهنگی و تمدنی اسلامی است، عنوان کرد: ما در ماجرای قبرستان بقیع با یک مسئله جهان اسلامی روبهرو هستیم. سال ۱۳۴۴ قمری که حکومت آلسعود با هماهنگی عالمان و قاضیان وابسته به جریان وهابی بقاع بقیع را تخریب کرد، همه عالم اسلام حج را تحریم کردند و یک اعتراض جهانی شکل گرفت. علمای ما هم که در اعتراض به این مسئله مطالبی نوشتند، اکثراً از منظر یک فاجعه در عالم اسلام به آن توجه داشتند.
عضو بنیاد دایرهالمعارف اسلامی با تأکید بر اینکه ما بهعنوان شیعه تکلیف بزرگتری درباره تخریب بقیع داریم، اما این یک مطالبه جهان اسلامی است؛ عنوان کرد: تخریب بقیع تعصب نبوده بلکه انحراف بوده است. همچنان که جریان داعش هم یک جریان انحراف بود، نه آنچنان که خارجیها میگفتند یک قرارداد اسلامی.
حجتالاسلام طارمیراد با تأکید بر اینکه یکی از راههای حفظ تاریخ و فرهنگ سابق تمدنی، نگهداشت یاد گذشتگان است، گفت: نمیشود مردمی به دینی پیوند خورده و آن را پذیرفته باشند اما هیچ تاریخ و گذشتهای نداشته باشند. ما مزارات را صرفاً مکانی برای عرض ارادت محضر بزرگان دین درنظر نگیریم -کما اینکه خیلی ارزش دارد- این مزارات تاریخ ما را هم نشان میدهند. این سابقه بسیار مهم است و خطای بزرگی که در تخریب بقاع متبرکه بقیع شده، شاید نقشهای برای محو پیشینه تاریخ تمدن اسلامی بوده است.
معاون علمی بنیاد دایرهالمعارف اسلامی در بخش دیگر صحبتهای خود گفت: علما و بزرگان ما در طول ۱۰۰ سالی که پاسخگوی جریان سنگین تخریب و مواجهه با سنتها و آیین اسلامی بودند، تأکید داشتند مسئله تخریب بقیع یک خطای بزرگ بوده و مطالبه عام اسلامی است و باید جبران شود.
کتاب «بهشت بقیع» نگاه فرامذهبی به بقیع دارد
احمد خامهیار، مؤلف کتاب بهشت بقیع هم در سخنانی درباره این کتاب گفت: تحقیقات «بهشت بقیع» بیش از سه سال بهطول انجامید. درباره بقیع بیش از ۵۰ عنوان کتاب نگاشته شده که مسیر نگارش این کتاب را بسیار هموارتر کرد؛ اما تلاشم این بود در این اثر از نگاه و دریچه جدیدی به مسئله بقیع بپردازم که آن هم احیای حافظه تصویری بقیع است.
وی با اشاره به اینکه ابنیه تاریخی در شهر مکه و مدینه به تعداد انگشتان یک دست هم نمیرسد، اضافه کرد: مستشرقان با استناد به همین موضوع اصل حکومت اسلام را زیر سؤال میبرند؛ در این شرایط تنها مدارکی که میتوانیم به آن استناد کنیم، حافظه تصویری و نگارههایی است که در نسخههای خطی به جا مانده است که در این کتاب سعی شده نمونههای مهم آن ارائه شود.
خامهیار گفت: دستکم ۱۵۰ نگاره از قبرستان بقیع باقی مانده که در این کتاب به گلچینی از این نگارهها اکتفا کردم و ۳۵ نگاره کمتر دیده شده و مهمتر گردآوری شده است. حتی در برخی نسخهها به یکسری نگاره برخوردم که تاکنون جایی دیده نشده است.وی افزود: پس از گردآوری نگارهها لازم بود یک مقدمه علمی درخور برای کتاب نوشته شود که بیشتر آن ناظر به نسخههای خطی موجود در مورد بقیع و بهنوعی مقایسه تطبیقی بین نسخ مورد نظر شد و حتی میتوانست یک کتاب مستقل باشد.
مؤلف کتاب «بهشت بقیع» با تأکید بر اینکه این کتاب یک نگاه فرامذهبی و فرااسلامی به بقیع دارد، عنوان کرد: برای مطالبه و پیگیری احیای بقیع نمیتوانیم فقط نگاه شیعی و اسلامی داشته باشیم، جهان و شرایط امروز میطلبد با نگاه و رویکرد دیگری به این مسئله ورود کنیم. خیلی مهم است که نشان دهیم بقیع یک محوطه تاریخی و میراث تمدنی بشری است.
به گزارش خبرگزاری مهر، آیین رونمایی از کتاب «بهشت بقیع»؛ بازنمایی قبرستان مقدس بقیع برپایه منابع و مدارک تاریخی و هنری باحضور احمد مسجدجامعی قائممقام مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، حسن طارمیراد معاون علمی بنیاد دایرهالمعارف اسلامی و احمد خامهیار مؤلف کتاب در تالار فرهنگ مرکز همایشهای بینالمللی سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد.
احمد مسجدجامعی، قائم مقام دایرهالمعارف بزرگ اسلامی با تأکید بر اینکه رویکرد اسلامی به بقیع و تخریب این مجموعه نیاز به تقویت بیشتری دارد؛ تصریح کرد: ما باید به عناصری که همه مسلمانان برای استمرار فضای بقیع در آن مشارکت داشتند، توجه بیشتری داشته باشیم. درواقع مسئله بقیع را شیعی نکنیم، بلکه رویکرد به بقیع را اسلامی کنیم؛ حتی مسئله را از نگاه اسلامی هم فراتر ببریم و تبدیل به میراث بشری کنیم؛ زیرا این امر در جامعه بینالمللی هم پذیرفته است.
مسجدجامعی ضمن اشاره به اینکه جمعآوری اطلاعات کتاب «بهشت بقیع» برای جهان اسلام بسیار مفید است، تصریح کرد: ما نیاز به نوعی از نظریهپردازی برای مشارکت دیگران داریم. یعنی این قدم اول خیلی شروع خوبی است، زیرا هیچ نظریهپردازیای منهای ادبیات پیشین میسر نیست، اما ادبیات امروز جهان، منطقه و جامعه اسلامی را هم باید شناخت. در همین عربستان امروز ظرفیتهای خوبی است تا ما به یک نظریه جامع برسیم که ظرفیت دفاع جهانی را داشته باشد.
وی با اشاره به اعلام عزای عمومی در زمان تخریب قبرستان بقیع در ایران و عزاداری مردم در خیابانها، اضافه کرد: همان زمان سیاسیون هم اطلاعیهها و بیانیههایی صادر کردند که بسیار با موازین و زبان بینالمللی سخن گفته است. یعنی از آنجا که قرار است از یک ایده جهانی دفاع کند و این ایده باید مورد پذیرش جهان قرار گیرد اعلام میکند بقیع متعلق به همه جهان و بهویژه جهان اسلام است و یک کشور بهتنهایی نمیتواند درباره آن تصمیم بگیرد. این همان نکتهای است که باید الان بیشتر به آن بپردازیم.
مسجدجامعی گفت: امروز یک گام از آن زمان فراتر رفتهایم، الان باید بگوییم بقیع میراث بشری است و درباره میراث بشری نمیتوان بدون نظر و دیدگاه مجموعههای مؤثر در این قضیه اقدام کرد. زمینه طرح آن هم هست، بهشرطی که زمان آن را بشناسیم. قبرستان بقیع هم از مواردی است که امکان دارد با نظریهپردازی درست و اینکه زمان آن را پیدا کنیم بتوانیم در مجامع بینالمللی بهعنوان میراث بشری مطرح و از آن بهعنوان میراث بشری دفاع کنیم.
ماجرای بازسازی بقیع تنها یک مطالبه شیعی نیست
حجتالاسلام حسن طارمیراد، معاون علمی بنیاد دایرهالمعارف اسلامی در ابتدای این نشست ضمن اشاره به اینکه موضوع کتاب بازنمایی برگی از میراث فرهنگی و تمدنی اسلامی است، عنوان کرد: خیلی مهم است که اساساً ماجرای بازسازی بقیع تنها یک مطالبه شیعی نیست؛ اگر ما در تاریخ جهان اسلام از آغاز نگاه کنیم، بقیع اختصاصاً اسلامی است. یعنی ابتدا یک سرزمین بزرگ بوده که پوشش آن درخت «غرقد» بوده است، بعدها جای آنها خانه ساخته شده و بعد تبدیل به محل دفن خیلی از اهالی مدینه شده است. بهویژه پیامبر گرامی اسلام، ائمه ما و تا آخرین صحابی پیامبر در آنجا دفن شدهاند.
حجتالاسلام طارمیراد با تأکید بر اینکه آدمهای مهمی از همان آغاز اسلام در قبرستان بقیع دفن شدهاند، اضافه کرد: بقیع تاریخ فرهنگی تمدنی جهان اسلام است. البته برای ما یک بعد مهم دیگر آن، حرمتی است که مزار ائمه(ع) ما دارند و ما به آنجا بهعنوان حرم هم نگاه میکنیم.
وی با اشاره به اینکه موضوع کتاب «بهشت بقیع» بازنمایی همین میراث فرهنگی و تمدنی اسلامی است، عنوان کرد: ما در ماجرای قبرستان بقیع با یک مسئله جهان اسلامی روبهرو هستیم. سال ۱۳۴۴ قمری که حکومت آلسعود با هماهنگی عالمان و قاضیان وابسته به جریان وهابی بقاع بقیع را تخریب کرد، همه عالم اسلام حج را تحریم کردند و یک اعتراض جهانی شکل گرفت. علمای ما هم که در اعتراض به این مسئله مطالبی نوشتند، اکثراً از منظر یک فاجعه در عالم اسلام به آن توجه داشتند.
عضو بنیاد دایرهالمعارف اسلامی با تأکید بر اینکه ما بهعنوان شیعه تکلیف بزرگتری درباره تخریب بقیع داریم، اما این یک مطالبه جهان اسلامی است؛ عنوان کرد: تخریب بقیع تعصب نبوده بلکه انحراف بوده است. همچنان که جریان داعش هم یک جریان انحراف بود، نه آنچنان که خارجیها میگفتند یک قرارداد اسلامی.
حجتالاسلام طارمیراد با تأکید بر اینکه یکی از راههای حفظ تاریخ و فرهنگ سابق تمدنی، نگهداشت یاد گذشتگان است، گفت: نمیشود مردمی به دینی پیوند خورده و آن را پذیرفته باشند اما هیچ تاریخ و گذشتهای نداشته باشند. ما مزارات را صرفاً مکانی برای عرض ارادت محضر بزرگان دین درنظر نگیریم -کما اینکه خیلی ارزش دارد- این مزارات تاریخ ما را هم نشان میدهند. این سابقه بسیار مهم است و خطای بزرگی که در تخریب بقاع متبرکه بقیع شده، شاید نقشهای برای محو پیشینه تاریخ تمدن اسلامی بوده است.
معاون علمی بنیاد دایرهالمعارف اسلامی در بخش دیگر صحبتهای خود گفت: علما و بزرگان ما در طول ۱۰۰ سالی که پاسخگوی جریان سنگین تخریب و مواجهه با سنتها و آیین اسلامی بودند، تأکید داشتند مسئله تخریب بقیع یک خطای بزرگ بوده و مطالبه عام اسلامی است و باید جبران شود.
کتاب «بهشت بقیع» نگاه فرامذهبی به بقیع دارد
احمد خامهیار، مؤلف کتاب بهشت بقیع هم در سخنانی درباره این کتاب گفت: تحقیقات «بهشت بقیع» بیش از سه سال بهطول انجامید. درباره بقیع بیش از ۵۰ عنوان کتاب نگاشته شده که مسیر نگارش این کتاب را بسیار هموارتر کرد؛ اما تلاشم این بود در این اثر از نگاه و دریچه جدیدی به مسئله بقیع بپردازم که آن هم احیای حافظه تصویری بقیع است.
وی با اشاره به اینکه ابنیه تاریخی در شهر مکه و مدینه به تعداد انگشتان یک دست هم نمیرسد، اضافه کرد: مستشرقان با استناد به همین موضوع اصل حکومت اسلام را زیر سؤال میبرند؛ در این شرایط تنها مدارکی که میتوانیم به آن استناد کنیم، حافظه تصویری و نگارههایی است که در نسخههای خطی به جا مانده است که در این کتاب سعی شده نمونههای مهم آن ارائه شود.
خامهیار گفت: دستکم ۱۵۰ نگاره از قبرستان بقیع باقی مانده که در این کتاب به گلچینی از این نگارهها اکتفا کردم و ۳۵ نگاره کمتر دیده شده و مهمتر گردآوری شده است. حتی در برخی نسخهها به یکسری نگاره برخوردم که تاکنون جایی دیده نشده است.وی افزود: پس از گردآوری نگارهها لازم بود یک مقدمه علمی درخور برای کتاب نوشته شود که بیشتر آن ناظر به نسخههای خطی موجود در مورد بقیع و بهنوعی مقایسه تطبیقی بین نسخ مورد نظر شد و حتی میتوانست یک کتاب مستقل باشد.
مؤلف کتاب «بهشت بقیع» با تأکید بر اینکه این کتاب یک نگاه فرامذهبی و فرااسلامی به بقیع دارد، عنوان کرد: برای مطالبه و پیگیری احیای بقیع نمیتوانیم فقط نگاه شیعی و اسلامی داشته باشیم، جهان و شرایط امروز میطلبد با نگاه و رویکرد دیگری به این مسئله ورود کنیم. خیلی مهم است که نشان دهیم بقیع یک محوطه تاریخی و میراث تمدنی بشری است.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
تیتر خبرها
-
تولید دانشبنیان، زیر چتر حمایتی آستان قدس رضوی
-
کارگزاران امام علی (ع) در خراسان قدیم
-
سخت نگیرید!
-
خوشا راهی که پایانش تو باشی
-
اهدای دومین مجموعه بزرگ نسخ خطی به آستان قدس رضوی
-
پنجمین نشست ارتباطات آستان قدس رضوی در عرصه بینالملل
-
نگاهی فرا مذهبی به یک میراث تمدنی
-
از تأسیس پردیس فناوریهای پیشرفته تا وقفهای نوین برای دانشبنیانها
-
اکسیری که علامه طباطبایی به شاگردانش پیشنهاد میداد