یکی از وظایف مهم امام باقر(ع) برپایی دین، اصلاح جامعه و تبیین معارف بود و هر یک از امامان دیگر نیز با توجه به شرایط زمانی که در آن قرار داشتند، به تبیین می‌پرداختند.به گزارش خبرگزاری رسا، هر یک از امامان(ع)، با توجه به شرایط دوره‌ای که در آن قرار داشتند، به نوبه خود، وظیفه تبیین معارف دینی را به بهترین وجه انجام دادند؛ زیرا بهترین کارایی جهاد تبیین، در گردزدایی و غبارروبی‌ جهل و جهالت از چهره جامعه و مهم‌ترین راه برای جهاد تبیین، فزونی علم و آگاهی اقشار مختلف جامعه است. امام باقر(ع) با فرصتی که برایشان فراهم شد، این مهم را به‌خوبی عملی کردند که در ادامه به برخی از موارد آن اشاره می‌شود. از آنجا که فراگیری علوم، یکی از سفارش‌های قرآن کریم است و خداوند در چند جای قرآن پس از بیان مطالبی از کلمه «لِتَعْلَمُوا، تا اینکه بدانید» استفاده کرده، امام باقر(ع) نیز علاوه بر اینکه علوم مختلف را در بین مردم نشر دادند، آن‌ها را به علم‌آموزی و جهل‌زدایی تشویق می‌کردند.
حضرت برای تحقق این امر با تشویق مردم به پرسیدن، سؤال کردن را کلید و روش فراگیری علوم دانسته و فرمودند: «اَلْعِلْمُ خَزائِنُ وَ مِفْتاحُهَا السُّؤالُ...؛ علم گنجینه‌هایی است و کلید آن پرسش است»، سپس بیان کردند: «پس سؤال کنید! خدا شما را مورد رحمتش قرار دهد؛ زیرا در پرسش، چهار نفر اجر و منفعت می‌برند، پرسشگر، معلم، شنونده و کسی که جواب می‌دهد». پس از تشویق مردم به علم‌آموزی، نوبت به انتشار علوم در بین آحاد مردم می‌رسد؛ بر همین اساس امام باقر(ع) فرمودند: «تَذاکرُ الْعِلْمِ دِراسَةٌ وَ الدِّراسَةُ صَلاةٌ حَسَنَةٌ؛ مذاکره علمی، درس [و تعلیم] است و درس به منزله نمازی نیکو [و پذیرفته شده]». به عبارت دیگر گفت‌وگوهای علمی، همانند نماز از اهمیت و ارزش خاصی برخوردار است. در جای دیگر حضرت(ع) فرمود: «رَحِمَ اللهُ عَبْداً اَحْیا الْعِلْمَ اَنْ یذاکرَ بِهِ اَهْلَ الدِّینِ وَ اَهْلَ الْوَرَع؛ خدا رحمت کند بنده‌ای را که علم را زنده کند و زنده کردن علم به این است که با اهل دین و افراد با ورع مذاکره و گفت‌وگو کند و به دیگران نیز بیاموزد».