تاریخچه حرم مطهر امیرالمؤمنین(ع)
اینجا درهای آسمان باز است
درست نمیدانم نخستین بار چه کسی تقویم تاریخ را باب کرد. اینکه مثلاً امروز که سهشنبه 22 فروردین 1402 و 20 رمضان و...است درست یکی دو ساعت بعدتر یا قبلتر از این لحظه تو که زیر باد کولر نشستهای و خوشی یکی مثلاً در 50سال پیش قیام کرده یا 100سال پیش یک شهر از دست رفته یا هزارو400 سال پیشتر جانی زخمی در بستر بیماری افتاده و ساعتی نمانده که رستگار شود.
درست نمیدانم این زیرورو کردن تاریخ و بیرون کشیدن وقایع را نخستین بار چه کسی باب کرده اما من یکی هر صبح پیچ رادیو توی مغزم میچرخد و موزیکی رعبآور در ذهنم پخش میشود و پشتبندش اضطراب همه وجودم را میگیرد که امروز چه روزی بوده؟ چند جان در این تاریخ از دست رفته، کدام خانه ویران و یا کدام قصر آباد شده و اینجوری از پس این سؤالها روزم شروع میشود و درست مثل آن مثل قدیمی که میگویند خون، خون را میکشد بعضی وقایع هستند که قدرتشان از همه تقویمها و تاریخها بیشتر است و میتوانند تو را از حالا بکشند توی تاریخ و با خود ببرند یا حتی بیشتر روز و روزگارت را هم تحت تأثیر قرار دهند.
برای فهمیدن حال این عقب و جلو شدن در تاریخ لازم نیست خیلی فاز عاطفی داشته باشی، کافی است قسمتی از آن واقعه یا آن شخص به گوشهای از جانت گره خورده باشد. این حال را ما بچه شیعهها خوب میفهمیم. برای همین روز 20رمضان در هر سالی، چه سیاه باشد چه گل و بلبل، در هر فصلی چه بهار باشد چه سیاه زمستان، برای ما سیاه است. نه یک سیاه معمولی؛ از آن سیاهها که تهش سرخ است. سرخی که به حرم یک مرد در دل تاریخ گره خورده است. حرم و شهری که گذشتگان دربارهاش میگویند هر درهم بخشش در کوفه، معادل 100درهم در جای دیگر و هر رکعت نماز، معادل 100رکعت در جای دیگر است و هرکس بخواهد از آب بهشت وضو بگیرد و از آن بنوشد و غسل و شستوشو کند، از آب فرات استفاده کند. اگر میخواهی درباره این حرم و این شهر بیشتر بدانی ادامه ماجرا را با ما همراه باش.
تشییع شبانه و قبری پنهان تا 100 سال
همانطور که میدانید حرم مطهر امام علی(ع) در شهر نجف در کشور عراق کنونی قرار دارد. معلوم است در زمان شهادت ایشان این محل چنین اسم و رسمی نداشته و بنا بر روایات، بر اساس وصیت حضرت علی(ع)، فرزندان ایشان امام حسن(ع)، امام حسین(ع) و محمد بن حنفیه به همراه عبدالله بن جعفر (همسرحضرت زینب(س)) بدن مطهر ایشان را مخفیانه در شب تشییع و در زمین مرتفعی در پشت کوفه مدفون کردند که به نامهای نجف، ظهر الکوفه، الغری و... خوانده شده است. مدفن ایشان حدود 100سال مخفی بود.
به گفته روایات، پس از افول قدرت امویان، زمینه برای آشکار شدن قبر ایشان فراهم شد. با وجود این، زمان دقیق آشکار شدن مدفن ایشان مشخص نیست. براساس تعدادی از این روایات، برخی از ائمه(ع) از جمله امام زینالعابدین(ع) و امام جعفر صادق(ع) مخفیانه به زیارت قبر جد بزرگوارشان امام علی(ع) در نجف آمده یا محل قبر را به برخی از خواص اصحاب خود نشان دادهاند؛ تا اینکه در زمان هارونالرشید، قبر مطهر آن حضرت آشکار شد. به هر حال همگان اتفاق نظر دارند آشکار شدن قبر امام علی(ع) توسط امام صادق(ع) انجام شده است.
بنای حرم چگونه ساخته شد؟
ابن طاووس در کتاب «فرحة الغری» روایتی از زیارت امام صادق(ع) از قبر امام علی(ع) نقل کرده که در آن عنوان شده امام صادق(ع) مبلغی را به یکی از اصحاب خود به نام صفوان جمال برای بازسازی قبر امیرالمؤمنین(ع) پرداخت کردهاند. فرطوسی معتقد است این روایت مربوط به زمان دیدار امام صادق(ع) با منصور دوانیقی است که احتمالاً در سال ۱۴۳ق بوده و عنوان کرده مقدار بازسازی و حدود بنا مشخص نیست. بر اساس برخی روایتهای تاریخی، نخستین بار هارونالرشید دستور داد بنایی بر قبر امام علی(ع) ساخته شود؛ اما در مورد چگونگی این بنا اختلاف وجود دارد. این اتفاق مربوط به سال 170 قمری است و پس از آن عنوان شده در سال 236 قمری متوکل عباسی همانطور که به تخریب حرم امام حسین(ع) پرداخت، عمارت نجف را نیز نابود کرد. پس از آن، بناهای مختلفی بر این قبر در زمانهای مختلف ساخته شد. عضدالدوله دیلمی و شاه صفی از افرادی بودند که بناهای باشکوهی برای آرامگاه امام علی(ع) بنا کردند. حرم امام علی(ع) در عصر کنونی بنای بزرگی با پنج ایوان، یک صحن بزرگ و یک روضه و ضریح است. بنای حرم پس از سقوط صدام در عراق و حضور ایرانیان در حال پیشرفت و بزرگ شدن است. در سالهای اخیر، صحن حضرت فاطمه(س) در قسمت غربی حرم ساخته شده که فضای کلی حرم را تا ۱۴۰هزار مترمربع گسترش میدهد. بسیاری از فقها و علمای شیعه در این بنا دفن شدهاند.
فضیلت زیارت حرم امیرالمؤمنین(ع)
براساس روایتی از امام صادق(ع)، هنگامی که زائر حرم امیرالمؤمنین(ع) دعا میکند، درهای آسمان به سویش باز میشود. صفوان جمال همچنین در خصوص فضیلت زیارت امام علی(ع) روایتی را از امام صادق(ع) نقل کرده است: با امام صادق(ع) به کوفه رسیدیم؛ امام فرمود: اینجا حرم جدم امیرالمؤمنین(ع) است. سپس به سوی آن حرکت کرد و به من فرمود: قدمهایت را کوتاه بردار و سرت را پایین بیانداز؛ زیرا برای هر قدمی، برای تو 100هزار حسنه نوشته شده، 100هزار کار بد از تو پاک میشود، 100هزار درجه بالا برده شده، 100هزار خواستهات برآورده و پاداش صدیق و شهید برای تو ثبت میشود. علاوه بر این روایت، روایات متعدد دیگری نیز نقل شده که چند نمونه از آنها به شرح ذیل است:
پیامبر(ص): کسی که من یا علی(ع) را زنده یا مرده زیارت کند، خداوند نیز او را روز قیامت ملاقات میکند و گناهانش را میآمرزد.
پیامبر(ص): کسی که من و علی(ع) و فرزندانش را در حیات یا پس از رفتن از دنیا زیارت کند، ضمانت میکنم روز قیامت او را از سختیها و مشکلات رها کنم و او را همراه خود و در مقام خود قرار خواهم داد.
خبرنگار: مریم شفیعی
برچسب ها :
ارسال دیدگاه