قصه زرنگی شهدا

گفت‌وگو با عوامل «بچه‌زرنگ2» که روایتی متفاوت از اعزام مدافعان حرم به سوریه است

قصه زرنگی شهدا

مجموعه تلویزیونی «بچه زرنگ» تولید فیلمسازان مشهدی است و قصه‌هایش پیرامون زندگی مدافعان حرم می‌چرخد. این سریال پارسال فصل اول خود را روی آنتن شبکه2 برد و امسال هم پخش فصل دوم آن از دهه سوم ماه مبارک رمضان آغاز شد و امشب آخرین قسمت خود را روی آنتن می‌برد.


فصل دوم این مجموعه تلویزیونی به نویسندگی عباس‌هادیان و طاهره ولی‌پور در ادامه فصل اول به زندگی پنج شهید مدافع حرم لشکر فاطمیون و پنج شهید مدافع حرم مشهدی می‌پردازد. ابوالفضل حاجتمند تهیه‌کنندگی این مجموعه مستند داستانی 10قسمتی را بر عهده دارد و‌هادی حاجتمند، محمدمهدی خالقی، حسین امانی و جواد علیزاده به طور مشترک کارگردانی آن را انجام داده‌اند. موضوع محوری فصل اول درباره اعزام متفاوت شهدای مدافع حرم ایرانی بود که به زندگی‌نامه و نحوه شهادت هشت تن از شهیدان مدافع حرم در سوریه پرداخته شد و در فصل جدید، سهم اپیزودها در پرداخت به شهدای ایرانی و افغانستانی مدافع حرم به شکلی مساوی تقسیم شده است. 

 استقبال مخاطبان؛ جرقه تولید فصل دوم
داستان‌های فصل اول «بچه زرنگ» درباره چگونگی اعزام شهدای مدافع حرم اهل مشهد بود، شهدایی که با وجود موانع مختلف با تلاش فراوان خود را به سوریه و مناطق جنگی این کشور رساندند. بازی برادر برخی شهدا در نقش آن شهید، حضور برخی از مادران شهدا و استفاده از خانه مدافعان حرم در برخی از قسمت‌های این مجموعه به عنوان لوکیشن اصلی از جمله ویژگی‌های داکیودرام «بچه زرنگ» در فصل اول بود که در فصل دوم هم از این تجربه استفاده شد.
ابوالفضل حاجتمند، تهیه‌کننده «بچه زرنگ» در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: در فصل جدید به زندگی پنج شهید ایرانی و پنج شهید افغانستانی پرداختیم و موضوع همه اپیزودها، قصه اعزام به جبهه‌های مقاومت است که توسط پنج کارگردان ساخته شده است. سه قسمت توسط‌هادی حاجتمند، سه قسمت توسط محمدهادی امانی، دو قسمت توسط محمدمهدی خالقی، یک قسمت توسط جواد علیزاده و یک قسمت هم توسط محمدصادق رمضانی مقدم کارگردانی شده است.
او درباره اینکه انتخاب سوژه‌های سریال بر چه اساسی بوده، می‌گوید: برخی خانواده‌های شهدای مدافع حرم پس از پخش فصل اول، این نارضایتی را داشتند که چرا به قصه شهید آن‌ها که اتفاقاً قصه اعزام متفاوتی داشته، پرداخته نشده است که در این فصل به آن‌ها هم پرداختیم. 
وی با بیان اینکه در این فصل به زندگی شهدای مدافع حرم افغانستانی که از چهره‌های سرشناس لشکر فاطمیون هستند هم پرداخته شده است می‌گوید: برایمان مهم بود که کارگردان‌ها نسبت به شهیدان مدافع حرم شناخت داشته باشند و از این فضا و اتمسفر دور نباشند. لوکیشن هم در مشهد و اطراف آن بود.
حاجتمند با یادآوری اینکه بازخوردهای خوبی که از پخش فصل اول «بچه زرنگ» گرفتند سبب شد تا مدیران شبکه2 پیشنهاد ساخت فصل دوم را بدهند، عنوان می‌کند: امیدوارم بازخوردهای این فصل هم آن قدر خوب باشد که سریال فصل سومی هم داشته باشد.

 اعتماد به گروه‌های شهرستانی
او با اشاره به اعتماد صدا و سیما به تولیدات گروه‌های غیرتهرانی و تمرکززدایی در سریال‌سازی خاطرنشان می‌کند: در گذشته تولیدات شبکه‌ها، متمرکز در پایتخت بود ولی چند سال است که جریان تولید فیلم و سریال در خارج از تهران راه افتاده و مدیران شبکه‌ها به فیلمسازان شهرستانی هم اعتماد می‌کنند. 
حاجتمند با بیان اینکه برای ساخت «بچه زرنگ» از عوامل فنی حرفه‌ای استفاده شده است درباره تفاوت هزینه‌های تولید در تهران با شهرستان، توضیح می‌دهد: در بخش عوامل فنی، هزینه‌ها فرقی ندارد اما هزینه در تولید و تعداد روزهای فیلم‌برداری در شهرستان‌ها قابل مدیریت و کاهش است. همچنین بخش دستمزد بازیگران، هزینه‌های زیادی را به تهیه‌کننده تحمیل می‌کند که در سریال «بچه زرنگ» سعی کردیم این بخش را مدیریت کنیم به همین دلیل بازیگر چهره نداریم. او اضافه می‌کند: به دلیل قالب مستند داستانی سریال، سعی کردیم در بین بازیگران تئاتر، نزدیک‌ترین چهره‌ها به چهره شهدا را انتخاب کنیم اما خواست شهدا این بود که سراغ خانواده‌هایشان و برادرانشان برویم تا آن‌ها در نقش برادر شهیدشان بازی کنند و با اینکه نابازیگر بودند اما بازی ضعیفی نداشتند و چنین ایده‌ای برای این پروژه جواب داد.
حاجتمند معتقد است آشنایی خانواده شهدا با روحیات و شخصیت شهید موجب می‌شود بازی‌ها واقعی‌تر باشد. وی یادآور می‌شود: حتی پدر و مادر شهید به جای نقش خودشان در سریال بازی کردند. پس از اینکه تولید سریال تمام شد، مادر شهیدی گفت من پاره تنم را دوباره اعزام کردم و پسرم دوباره شهید شد. خوشبختانه همراهی خیلی خوبی از سوی خانواده شهدا شاهد بودیم چون می‌خواستند نام و راه شهیدشان زنده بماند. برخی از برادران شهدا هم باور داشتند که خود شهید از آن‌ها خواسته که نقششان را ایفا کنند وگرنه، نه بازیگر بودند و نه بازیگری می‌دانستند.

 یافتن لحظات ناب و دراماتیک
محمدصادق رمضانی مقدم، فیلمساز جوان مشهدی که بیشتر به خاطر مستندهایی که درباره شهدای لشکر فاطمیون ساخته شناخته می‌شود، چند سال پیش مستند بلندی درباره شهید مدافع حرم «سیدحسن حسینی» با نام جهادی سیدحکیم ساخته بود که برنده جایزه بهترین مستند بخش سیدالشهدا(ع) جشنواره مقاومت شد؛ او در این سریال، ساخت اپیزودی درباره سیدحکیم را بر عهده داشت. رمضانی مقدم درباره روند تولید اپیزود شهید سیدحکیم توضیح می‌دهد: ساخت مستند داستانی، ویژگی‌های جذاب و دشواری دارد. بخش زیادی از اتفاق‌های دراماتیک که برای این شهیدان بزرگوار رخ داده در منطقه نبرد بوده است. سیدحکیم در ایران مقنی بود و به واسطه تجربه نظامی که در جهاد افغانستان داشت، در جبهه‌های نبرد سوریه هم اتفاق‌های شگرفی را رقم زد و مسئول اطلاعات تیپ ابوالفضل(ع) لشکر فاطمیون شد. شهید ابوحامد (فرمانده لشکر فاطمیون) هم در ایران یک بنّا بود اما کم‌کم به فرماندهی لشکر رسید. این بزرگواران اتفاقات عجیب و بزرگی را در سوریه رقم زدند که جزئیات و پرداخت‌های زیادی داشت ولی امکانات تولید ما محدود بود. 
وی یکی از محدودیت‌های جدی را نبود امکان فیلم‌برداری در سوریه دانسته و می‌افزاید: باید به مقطعی غیر از جبهه‌های جنگ می‌پرداختیم. اگر قرار بود صحنه‌های سوریه را نشان دهیم نیاز به پشتیبانی بیشتری داشتیم از این رو کار ما در روایت سخت بود چون به روایت‌هایی از زندگی شخصی این شهدا محدود می‌شدیم و باید لحظات ناب و دراماتیک را در زندگی شخصی آن‌ها جست‌وجو می‌کردیم. 

 چالش مجموعه‌های بیوگرافی
این فیلمساز ادامه می‌دهد: مسئله دیگری که سبب دشواری انجام پروژه می‌شد این بود که این تحول و اتفاق در زمانی طولانی برای این آدم‌ها رخ داده بود و محدود به یک مقطع زمانی خاص نمی‌شد. نمایش این مسیر طولانی، کار سختی است و معمولاً مجموعه‌های بیوگرافی با این چالش مواجه‌اند که باید اتفاق‌های یک بازه زمانی طولانی را در زمانی اندک نشان دهند. عوامل تولید از فصل قبل به این نتیجه رسیده بودند که با انتخاب ساختار «مستند داستانی» و نمایش برش‌هایی از زندگی این افراد و اتصال این برش‌ها به روایت راوی در قالب گفتار متن، می‌توان این مشکل را رفع کرد چون حجم محتوا و اطلاعات زیاد است و ما با مقاطع مختلف و پراکنده‌ای روبه‌رو هستیم که این مقاطع باید به هم ارتباط پیدا کند. این موضوع، کار را در زمینه فیلم‌نامه و روایت سخت کرده بود و در تولید هم مشکلات خودش را داشت. 
رمضانی مقدم درباره انتخاب بازیگر در این پروژه که به دو شیوه کاملاً متفاوت انجام شده بود، می‌گوید: هم از ظرفیت خانواده شهدا استفاده شد و هم از توانایی بازیگران مستعد تئاتر مشهد، که من شیوه دوم را انتخاب کردم و نزدیک‌ترین بازیگر از نظر چهره به شهید حسینی را برگزیدم. اپیزودی که من ساختم به دلیل لحظات دراماتیک و احساسی آن، از پس نابازیگرها برنمی‌آمد. 
این فیلمساز که بازه زمانی دهه 70 تا 90 را در اثرش به تصویر کشیده، با پیچیدگی‌های زیادی در روایت و همچنین صحنه و گریم مواجه بود که به گفته خودش در حد بضاعت و توانایی گروه از کمبودها و محدویت‌ها عبور کرده‌اند.

​​​​​​​خبرنگار: زهره کهندل

برچسب ها :
ارسال دیدگاه