مقصر تمام سوانح، عامل انسانی نیست
محسن پورسیدآقایی عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت در گفت‌وگو با قدس با بیان اینکه نمی‌توان مقصر تمام سوانح رانندگی و ترافیکی را عامل انسانی دانست، گفت: همان‌طور که در قانون راهنمایی و رانندگی نیز پیش‌بینی شده علاوه بر انسان، عوامل دیگری نیز در وقوع حوادث جاده‌ای اثرگذارند که باید سهم هرکدام در وقوع یک تصادف مشخص و اعلام شود.
وی ادامه می‌دهد: این یک واقعیت است که جاده، رفتار راننده را تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهد؛ فرض کنید در حال رانندگی هستید، روشنایی اطراف وجود ندارد، باران می‌آید و خودرو به سرعت‌گیری که انتظارش را نداشته‌اید برخورد می‌کند، شما دستپاچه می‌شوید و شرایط ماشین تغییر می‌کند و آنجا احتمال وقوع حوادث دیگری وجود دارد، آیا این عامل انسانی است یا جاده سبب وقوع این حادثه شده است؟
معاون سابق حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با تأکید بر اینکه آنچه واقعاً مغفول مانده این است وقتی در جاده‌های کشور خودروهای کُندرو و تندرو بخواهند در یک مسیر یک‌خطه عبور کنند طبیعتاً اتفاقات ناگوار قابل پیش‌بینی است، می‌گوید: وقتی یک کامیون یا خودرو کندرو جلو خودروهای دیگر در حال رانندگی است بقیه خودروها چند دقیقه تأمل می‌کنند، اما کم‌کم برخی رانندگان حوصله‌شان سر می‌رود و اقدام به سبقت می‌کنند و این سبقت می‌تواند منجر به تصادف ‌شود.
وی می‌گوید: به نظر می‌رسد بخش زیادی از این مسائل در دست خود پلیس است، هرچند خودروسازان، جاده و وزارت راه در بسیاری از مواقع مقصر تصادفات هستند و ایمنی در این موارد باید وجود داشته باشد، اما یک کار بسیار جدی هم به پلیس مربوط می‌شود که با برخی نکات ساده و بدون هزینه می‌تواند آرامش را در جاده‌ها به وجود بیاورد و حتی با ممنوع کردن ورود خودروهای کندرو در برخی ایام خاص در جاده‌ها از بروز تصادفات جلوگیری کند.

ضرورت فرهنگ‌سازی و بهبود کیفیت محصولات
مدیرکل دفتر علائم، تجهیزات و توسعه ایمنی راه سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور نیز بحث ایمنی را یک امر نسبی می‌داند و به ما می‌گوید: از سال 84 به بعد به‌طور خاص درزمینه ایمنی جاده و نقاط پرتصادف کار شده و نتایج مثبتی هم داشته، یعنی آمار پیش از سال84 با بعد از این تاریخ بسیار قابل تأمل است.
مجید صباغ‌زاده ادامه می‌دهد: آمار حتی در کشورهای پیشرفته‌تر هم که وضعیت مالی و امکاناتشان بسیار بهتر از ماست هیچ وقت به نقطه صفر نمی‌رسد، ولی با فرهنگ‌سازی و بهبود کیفیت محصولات خود توانسته‌اند به عددهای بسیار پایینی برسند.
وی ادامه می‌دهد: برای اینکه به شرایط مطلوب و ایده‌آل برسیم موانعی هم بر سرراه وجود دارد که موضوع اعتبارات مهم‌ترین آن است؛ اگر اعتبارات لازم تأمین نشود، نمی‌توانیم بسیاری از پروژه‌ها و اهدافمان را به‌موقع و به نحو احسن تکمیل کنیم.
این مقام مسئول در ادامه با اشاره به اینکه در بحث ایمنی و حمل‌ونقل، طبیعی است خطای انسانی را پررنگ‌تر از دیگر عوامل در نظر بگیریم، می‌گوید: اگر بخواهیم بگوییم بین انسان، وسیله نقلیه و راه، کسی که بیشترین اشتباه را دارد کدام است؛ اگر خودرو استانداردی داشته باشیم قاعدتاً خطای کمتری خواهیم داشت، چون قابلیت برنامه‌ریزی دارد؛ راه قابلیت استانداردسازی دارد، ولی انسان با اینکه می‌توانیم فرهنگ‌سازی کنیم و اعمال قانون و مقررات داشته باشیم، احتمال خطای بیشتری دارد؛ پس باید فرهنگ رانندگی را بالا ببریم، یعنی آموزش بهتری داده شود و هشدارهای لازم برای رانندگی در شرایط نامساعد را داشته باشیم.
صباغ‌زاده ادامه می‌دهد: راه را می‌توانیم استانداردسازی کنیم بدون اینکه اما و اگر داشته باشیم؛ چون راه یک جسم فیزیکی است که می‌توان استانداردی را برای آن تعریف کرد. خودرو را نیز می‌توانیم استانداردسازی کنیم و احتمال خطای راننده را به حداقل برسانیم. اگر سرمایه‌گذاری ما در زمینه راه و خودرو نسبت به گذشته بیشتر باشد می‌توانیم به نتیجه سریع‌تری در بحث ایمنی و کاهش تصادفات برسیم.
وی درخصوص کمبود علائم و تأثیر آن در بروز تصادفات می‌گوید: فرایند ارتقای ما از سال‌های گذشته واکنشی بود، یعنی بیشتر نقاط پرحادثه برای اصلاح دیده می‌شدند؛ چند سالی است در کنار فرایند واکنشی، فرایند پیشگیرانه را هم به صورت مکانیزه آغاز کرده‌ایم و تصاویر و اشتباهات راه‌ها مشخص و برای اصلاح آن‌ها برنامه‌ریزی می‌شود.
وی می‌افزاید: در این فرایند، علائم راهنمایی و رانندگی، شیب ملایم، حفاظ، روشنایی و... بر اساس یک استاندارد بین‌المللی ایجاد می‌شوند؛ متأسفانه سالیانه میلیاردها تومان صرف درمان تلفات رانندگی می‌شود كه اگر به ساخت چنین جاده‌هایی اختصاص یابد اقدام پیشگیرانه مطلوبی خواهد بود.
صباغ‌زاده خاطرنشان می‌کند: برای اینكه جاده‌های كشور را به سطح كیفی مناسب برسانیم باید هزینه صرف كنیم، در واقع می‌توانیم به جای آنكه مبالغ بسیاری را پس از بروز تصادف با عنوان بیمه به افراد بپردازیم آن را صرف تجهیز و بهبود كیفیت تجهیزات و وسایل كنیم.
وی افزایش جریمه‌های رانندگی را یکی از راه‌های پیشگیری و کاهش تخلفات و بروز تصادفات می‌داند و ادامه می‌دهد: اگر فرایندهای آموزشی، اخطاری و انتظامی را مدنظر قرار دهیم و نتیجه نگیریم، یکی از فرایندهایی که می‌تواند اثرات سریع‌تری داشته باشد، اعمال قانون و جریمه است، چراکه همیشه افرادی میل به تخلف دارند، بنابراین اگر عدد جریمه‌ها برای این افراد متخلف بالاتر برود قاعدتاً مجبور به رعایت قوانین و مقررات خواهند شد.