شرح حدیثی درباره تقوا از امام رضا(ع)

شرح حدیثی درباره تقوا از امام رضا(ع)

آیت‌الله سیدحسن عاملی، امام جمعه اردبیل و نماینده مردم اردبیل در مجلس خبرگان رهبری


​​​​​​​در کتاب عیون اخبارالرضا(ع) روایت زیبایی نقل شده است؛ «مردی به امام رضا(ع) عرض کرد: قسم به خدا روی زمین کسی از نظر نژاد بهتر از شما نیست، فرمود: تقوا و پرهیزگاری، آنان را به این مقام رسانده و اطاعت و بندگی موجب مقام آنان شده، دیگری عرض کرد: به خدا تو از تمام مردم بهتری؛ فرمود: این قسم را نخور؛ بهتر از من کسی است که پرهیزگارتر از من باشد و بیشتر از خدا اطاعت کند. به خدا قسم این آیه نسخ نشده که: و تفاوت‌های مختلف گردانیدیم تا یکدیگر را بشناسید، همانا بزرگوار و با افتخارترین شما نزد خدا باتقواترین شمایند».
روزگار ما، روزگار سقوط اخلاقی و بی‌مبالاتی در حقوق و حرمت انسان‌ها، روزگار بی‌مبالاتی در تصرف بیت‌المال و اموال عمومی و روزگار بسیار سهل هتاکی، پرده‌دری، غیبت، تهمت، بهتان، افترا و روزگار سکر و مستی از لذات مقطعی است. روزگار غفلت از اینکه روزی در وعده‌گاه خداوند و در پای محاسبه الهی حاضر خواهیم شد. روزگار غفلت از بهشت و دوزخی که به تعبیر رسول خدا(ص) از بند کفش به ما نزدیک‌تر است و به تعبیر امیرالمؤمنین(ع) غفلت از اینکه بین ما و بهشت و جهنم فاصله‌ای جز مرگ نیست.
انبیا(ع) بزرگ‌ترین خیرخواهان بشریت بودند و اقدامات پیامبر اکرم(ص) نشان می‌داد خطر را درک کرده و در برابر آن، برنامه‌های فاخری داشتند. ما هم وظیفه داریم در قبال خطراتی که جامعه را تهدید می‌کند، اقدام به تزریق آگاهی و بصیرت کنیم.
در این بین برخی گناهان نه قابل جبران‌اند و نه قابل بخشش و جز مصیبت و خسران رهاوردی ندارند. گناهانی که مردم به آن کمتر توجه می‌کنند و بر این پندارند این گناهان عادی و معمولی است، در صورتی‌که غیر از روسیاهی چیزی ندارد. حق‌الناس یکی از این گناهان است که بسیاری از مردم با ساده‌انگاری و بی‌مبالاتی با آن برخورد می‌کنند. گناه، خطر بزرگی است و سبب گرفتاری انسان می‌شود و تبعات سخت اجتماعی، اقتصادی یا فرهنگی با خود به همراه دارد. 
در روزگار ما این امکان فراهم شده که فرد می‌تواند در یک لحظه و بلکه در یک ثانیه هزاران هزار گناه عظیم مرتکب شود و هزاران تأسف که بسیاری از افراد جامعه در برابر این‌گونه گناهان که از اسباب بارز غضب الهی‌اند، کاملاً بی‌مبالات هستند. به عنوان نمونه با گسترش فضای مجازی و حضور در گروه‌های متعدد، افترا، تهمت، بهتان یا غیبت به‌راحتی صورت می‌پذیرد. در یک لحظه در گروهی با تعداد اعضای زیاد، غیبتی صورت می‌گیرد که حتی به یک مورد از آن نمی‌توان در قیامت پاسخ داد. 
براساس بیان قرآن مجید، گاهی انسان با یک کلمه سقوط می‌کند. گاه کلمه‌ای بر زبان می‌آورد و توجه نمی‌کند آن کلمه چه تبعاتی دارد، در نتیجه سقوط می‌کند. برخی گناهان در یک لحظه تمام می‌شوند؛ به‌طور نمونه حرفی بر زبان آورده می‌شود و دلی به‌خاطر آن شکسته می‌شود. این هم گناه است اما ادامه‌دار نیست. در مقابل، بعضی گناهان آثار و پیامدهایی عظیم دارند و خلاص شدن از پیامدهای آن ممکن نیست. نفس گناه، بی‌ادبی در برابر خالق کائنات و ذات لایتناهی است و اگر جبران نشود، هم محرومیت قطعی است و هم صاحب آن به سوءالعاقبه حتمی و روسیاهی ابدی مبتلا می‌شود. حالا اگر گناه از سنخ گناهانی باشد که هیچ‌گونه امکان جبران ندارد، اگر صاحب آن خون بگرید، سودی ندارد.
کسی که مدیون بیت‌المال شود، یعنی مدیون یک ملت شده و چطور می‌تواند در آخرت یک ملت را از خود راضی کند؟ حق‌الناس هم امری است که براساس فرمایش خدای بزرگ باید صاحب حق از آن بگذرد. مظاهر تعرض به بیت‌المال و گناهانی که دائمی هستند زیاد است. به‌طور نمونه فردی رشوه داده و با این رشوه در اداره‌ای استخدام شده است. تمام 30سال خدمتش در آن مقام، هر لحظه گناه است. یا فردی با کارهای خلاف واقع، رأی جمع کرده و در مجلس شورای اسلامی یا شورای شهر برگزیده شده، در صورتی که هر لحظه آن خدمت، گناه است و سبب مدیون شدن او می‌شود.
یا پزشکی که باید در ساعتی خاص در بیمارستان و بر بالین بیماری حاضر شود اما با بدعهدی و سهل‌انگاری او، بیمار از دنیا می‌رود و این کار به مثابه قتل نفس است. پیغمبراکرم(ص) در روایتی در این خصوص فرموده است: اگر اهل آسمان‌ها و زمین در ریختن خون مسلمانی شرکت داشته یا به آن راضی باشند، همه را خداوند در آتش دوزخ سرنگون می‌‌کند.
حتی گاهی خلاف‌هایی صورت می‌گیرد که آن گناه استمراری است. به طور نمونه وقتی با دادن رشوه، حقی ضایع و زمینی تصرف می‌شود، برای نسل به نسلی که از آن ثروت منتفع می‌شوند تا روز قیامت گناه نوشته می‌شود. متأسفانه مردم از این موارد غفلت کرده و به آن توجهی ندارند. باید به این گناهان توجه ویژه‌ای کرد و درباره آن در جامعه تذکر داد. باید در نظر داشته باشیم توجه به این سخنان پمپاژ معنویت و صیانت از زمینه‌های تقوا در جامعه است.
باید به آیه99 سوره زلزال توجه داشته باشیم که خداوند فرموده هر فردی به‌قدر ذره‌ای کار زشتی مرتکب شود به کیفرش خواهد رسید. همچنان که در آیه16 سوره لقمان بیان فرموده: اگر به اندازه سنگینی دانه خردلی کار نیک یا بد باشد و در دل سنگی یا در گوشه‌ای از آسمان‌ها و زمین قرار گیرد، خداوند آن را در قیامت برای حساب می‌آورد، چرا که خداوند دقیق و آگاه است.
براساس فرمایش رسول خدا(ص) دین ما، سراسر خیرخواهی و دلسوزی است. در روایتی از حضرت(ص) آمده: دين، نصيحت و خيرخواهی است. سؤال شد: نصيحت و خيرخواهی برای چه كسی؟ فرمود: برای خدا، برای كتاب او، برای پيامبر او، برای پيشوايان مسلمانان و برای توده آن‌ها.
باید با بهره جستن از تقوا، مانعی درونی برای ممانعت از گناه به‌خصوص گناهانی که امکان بخشش و جبران آن وجود ندارد، ایجاد کنیم.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه